به گزارش ایسنا، این شرایط با تصویب طرح دو فوریتی اصلاح تبصره 2 ماده 28 قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب سال 1378 تعیین شد.
مشروح مذاکرات و روند تصویب این طرح، که در تاریخ دهم اسفند در صحن علنی مجلس دوفوریت‌اش به تصویب رسید تا بررسی نهایی آن، به شرح زیر است:
تصویب دو فوریت اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی
نمایندگان مجلس شورای اسلامی درجلسه علنی سه‌شنبه (10 اسنفد) دو فوریتی طرحی را به تصویب رساندند که در صورت تصویب نهایی، « داشتن مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و معادل آن و به شرط داشتن پنج سال سابقه خدمت» برای کاندیداهای نمایندگی الزامی شد، البته برای نمایندگان دوره‌های قبل داشتن مدارک کارشناسی یا معادل حوزوی آن الزامی است.
این طرح با 163رای موافق ، 44 رای مخالف و 10رای ممتنع از مجموع 222 نماینده حاضر در مجلس به تصویب رسید.
در مقدمه این طرح که به امضای 193 نمایندگان رسیده، « افزایش دانش‌آموختگان مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکترا » از جمله دلایل توجیحی مطرح شدن این طرح عنوان شده و آمده است که باید بستر و زمینه مساعد برای حضور بیشتر و پررنگ‌تر این قشر در فعالیت‌های انتخاباتی و حضور آنها در مجلس مهیا شود.
پیش از رای‌گیری برای فوریت این طرح، پاپری مقدم که به عنوان یکی از طراحان این طرح سخن می‌گفت، آغاز فعالیت انتخاباتی برای انتخابات دوره نهم مجلس را از جمله دلایل دو فوریت این طرح عنوان کرد و گفت: ما باید مقدمات ورود نخبگان را به مجلس فراهم کنیم و با توجه به اینکه آمار دانش‌آموختگان مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکترا افزایش یافته باید برای این افراد ایجاد انگیزه کنیم.
وی همچنین یادآور شد: با توجه به اینکه انتخابات دوره نهم مجلس را در پیش داریم به دلیل عدم فرصت‌سوزی و ضیق وقت باید تکلیف فرصت‌های انتخاباتی را تعیین کنیم.
یوسف‌نژاد، نماینده ساری که به عنوان مخالف اول این طرح سخن می‌گفت، با تاکید بر اینکه مطرح شدن دو فوریتی این طرح ضرورتی ندارد، اظهار کرد: ما برای انتخابات آینده مجلس یک سال زمان داریم و در صورتی که این طرح به شکل دو فوریتی مطرح شود از نظرات کمیسیون‌های تخصصی محروم خواهیم شد.
وی تصویب کرد: اجازه دهید این طرح در شرایط طبیعی نوشته شود و دیدگاه‌های دیگری به آن اضافه شود چرا که در این صورت این کار به صلاح عموم خواهد بود.
سیدحسین نقوی حسینی موافق این طرح نیز گفت: در پاسخ به مخالفت آقای یوسف‌نژاد باید بگویم که اتفاقا برای تصویب این طرح دیر هم شده و باید با فوریت بالاتر آن را مطرح می‌کردیم.
نماینده ورامین اضافه کرد: به نظر من ابتدای دوره باید این شرایط را مصوب می‌کردم تا افراد داوطلب زمان کافی برای کسب شرایط لازم داشته باشند.
وی همچنین خاطرنشان کرد: من حتی داشتن مدرک کارشناسی ارشد را کم می‌دانم و با مدرک دکترا موافق‌تر هستم ضمن اینکه معتقدم هیچ استثنایی در این رابطه نباید وجود داشته باشد.
جهانگیرزاده نماینده ارومیه که به عنوان مخالف دیگر این طرح سخن می‌گفت، یادآور شد: بازتاب تصویب این طرح در بیرون این است که این مصوبه برای جلوگیری از نیروهای جدید است ما نباید عرصه را برای نیروهای جدید تنگ کنیم.
وی خاطرنشان کرد: اگر عملکرد مجلس اول و دوم را با مجلس سوم مقایسه کنید می‌بینید که عمده قوانین موثر در مجالس اول و دوم تصویب شده و در دوره بعد بیشتر اصلاح قوانین صورت گرفته است.
جهانگیرزاده با اشاره به تدوین قانون جامع انتخابات خاطرنشان کرد: چرا طرح دو فوریتی برای مشکلات مردم در عرصه‌های اقتصادی و سیاسی نمی‌آورید؟
مهرداد لاهوتی موافق دیگر این طرح نیز با اشاره به وظایف قوه مقننه در قانون‌گذاری و نظارت در اجرای قانون تاکید کرد: این دغدغه همه ملت ماست که باید برطرف شود و نمایندگان ما باید بتوانند قدرت قانون‌گذاری ونظارت داشته باشند.
وی تاکید کرد: این افتخار را برای مجلس هشتم ثبت کنید که داشتن مقطع تحصیلی بالاتر را برای نمایندگان الزامی کرده است چرا که در این صورت جایگاه واقعی مجلس ارتقا خواهد یافت.
نماینده لنگرود تصریح کرد: مجلس جای قانون‌گذاری است و اگر قوه مقننه واقعا درست کار کند و نمایندگانی که وارد این قوه می‌شوند قدرت تصمیم‌گیری داشته باشند در این صورت مشکل قوای دیگر هم حل خواهد شد.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه در ابتدای مطرح شدن این طرح دوفوریتی در تذکری با استناد به ماده 130 آیین‌نامه داخلی در مورد تنظیم و امضای موضوعات طرح‌های قانونی گفت: برخی از دوستان بعد از آن که امضاها را گرفته‌اند، که بنده هم جز امضاءکنندگان بوده‌ام، چیزهایی اضافه کرده‌اند.
وی گفت: واقعا بند یا تبصره آخر این طرح ظلم به دوستانی است که یا در حال حاضر همکار ما بوده یا قبلا همکار ما بوده‌اند.
وی افزود: در واقع چیزی که اضافه کرده‌اند منجر به محروم کردن کسانی خواهد بود که سابقه نمایندگی داشته‌اند. از این نظر چون این مساله خلاف متن اصلی بوده، کار خلاف ماده 130 صورت گرفته و به همین دلیل اگر طبق این شرایط باشد، امضا خود را پس می‌گیرم مگر آن که دوستان آن را اصلاح کنند.
حجت‌الاسلام ابوترابی که ریاست جلسه را بر عهده داشت، گفت: آقای فلاحت‌پیشه نکته‌ای را متذکر شدند که لازم است توجه شود زیرا آن چیزی که وی امضا کرده با اصل چیزی که امضاء کرده متفاوت است.
شرایط مربوط به مدرک تحصیلی نمایندگان اصلاح شد
پس از تصویب کلیات طرح اصلاح تبصره 2 ماده 28 قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب 1378 و اصلاحات بعدی، در جلسه‌ی علنی صبح امروز، نمایندگان وارد بررسی جزییات این طرح یک واحدی شدند که نهایتا با پیشنهاد مفتح نماینده‌ی رزن و با 142 رای موافق و 23 رای مخالف به تصویب مجلس رسید.
بر اساس پیشنهاد مفتح، تبصره 2 اصلاحی از قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب 1378 حذف و متن زیر به عنوان بند هشتم به ماده 28 اضافه شد: دارا بودن حداقل 5 سال سابقه‌ی مدیریت اجرایی، آموزشی و پژوهشی پس از اخذ مدرک تحصیلی موضوع بند 4 این ماده.
در بند 4 ماده 28 قانون انتخابات مجلس عنوان شده بود که داشتن مدرک کارشناسی ارشد یا معادل آن مورد تاکید قرار گرفته بود که بدین شکل اصلاح شد: نمایندگان مجلس در طرح خود که ناظر بر اصلاح تبصره 2 بود عنوان کرده بودند که دارا بودن مدرک تحصیلی فوق لیسانس یا معادل آن به شرط داشتن پنج سال سابقه‌ی خدمتی در پست مدیریتی و بالاتر در بخش‌های خصوصی یا دولتی و یا پنج سابقه‌ی فعالیت آموزشی و یا پژوهشی با تایید مراجع ذی‌ربط و برای نمایندگان دوره‌های قبل، داشتن مدرک کارشناسی یا معادل حوزوی آن الزامی بود که پیشنهاد مفتح مورد تصویب نمایندگان قرار گرفت.
الزام داشتن مدرک فوق‌لیسانس و 5 سال سابقه مدیریتی برای نمایندگی
نمایندگان مجلس کلیات طرح دو فوریتی اصلاح تبصره 2 ماده 28 قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی را با 138 رای موافق مصوب کردند که در صورت تصویب نهایی این طرح، داشتن مدرک تحصیلی فوق لیسانس یا معادل آن به شرط داشتن پنج سال سابقه‌ی خدمتی در پست مدیریتی و برای نمایندگان دوره‌های قبل، داشتن مدرک کارشناسی یا معادل حوزوی آن الزامی می‌شود.
در بررسی این طرح، پاپری‌مقدم به عنوان یکی از طراحان، به توضیح درخصوص مفاد این طرح پرداخت و ذوالقدر، بهروز جعفری و علی مطهری (نماینده تهران) در مخالفت با آن صحبت کردند. همچنین کمالیان، کوهکن و عماد حسینی در موافقت با این طرح به اظهارنظر پرداختند.
کمالیان که در موافقت با این طرح سخن می‌گفت، اظهار داشت: نمایندگی حق فرد نیست بلکه حق جمع است و ما باید در انتخاب خود بهترین را انتخاب کنیم.
بهروز جعفری که در مخالفت با طرح سخن می‌گفت، اظهار داشت: در صورتی که مدرک فوق لیسانس برای نمایندگی الزامی شود در مرحله‌ی بعد مدرک دکتری را تعیین خواهیم کرد، حال باید پرسید که آیا در شهرهای محروم به تعداد انگشتان دست افرادی دارای مدرک تحصیلی دکتری وجود دارند؟
علی مطهری نیز به عنوان یکی از مخالفین این طرح خاطرنشان کرد که تفکر و تعقل، غیر از علم است و در این راستا نباید زیاد به مدرک اهمیت داد و باید به حداقل‌هایی مثل کارشناسی اکتفا کرد. به گفته وی از عامل تجربه نیز نباید غافل شد؛ چرا که علم و تجربه مکمل یکدیگرند.
نماینده مردم تهران با بیان اینکه رشته تحصیلی در امر نمایندگی مهم است، یادآور شد که در صورت تصویب این طرح اصلاحیه، مجلس از وجود برخی افراد باتجربه، متفکر و خوش‌فهم محروم خواهد شد.
وی افزود: مجلس محل نخبگان علمی نیست بلکه محل افراد مورد اعتماد مردم است، ضمن آن‌که چنین طرحی باعث کاهش مشارکت مردم در انتخابات خواهد شد.
مطهری افزود: در قانون اساسی برای ریاست جمهوری هم شرط خواندن و نوشتن ذکر شده است، حال چطور می‌خواهیم برای نمایندگی شرایط سخت و مدرک تحصیلی بالا قرار دهیم؟
عماد حسینی که در موافقت با این طرح اصلاحیه سخن می‌گفت، اظهار داشت: اگر می‌خواهیم ارتقای پایه‌های کارشناسی را در مجلس داشته باشیم باید به افزایش سطح تحصیلات رای دهیم.
صولت مرتضوی نماینده دولت با ابراز نظر مخالف دولت با این طرح، تصویب نهایی آن را موجب کاهش مشارکت مردم دانست و افزود: مردم عامل نگهدارنده‌ی تمام امورات و مقوم نظام جمهوری اسلامی هستند اما این طرح قطعا مشارکت مردم را کاهش خواهد داد.
وی افزود: انصافا کسانی که در دوران دفاع مقدس زحمت کشیده‌اند و کرسی‌های مدرسه و دانشگاه را ترک کرده و در جبهه‌ها ایثارگری کرده‌اند آیا حتما باید مدرک کارشناسی ارشد داشته باشند؟ آیا قضات عالی‌رتبه که مدرک آنها کارشناسی است زیبنده‌ی مجلس نیستند؟
وی همچنین تصویب این طرح را به معنای محدود کردن حق انتخاب مردم دانست و افزود: مجلس نباید قانونی وضع کند که مردم احساس کنند این قانون با تبعیض توام است.
در حالی که نمایندگان با 138 رای موافق، 63 رای مخالف و 10 رای ممتنع، کلیات طرح اصلاح تبصره 2 ماده 28 قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب 1378 را تصویب کردند، تعدادی از نمایندگان در بررسی این طرح که دو فوریت آن روز گذشته به تصویب رسیده بود، اخطارها و تذکراتی را وارد دانستند.
داریوش قنبری به استناد اصول 19 و 20 قانون اساسی این طرح را مبنای ناعدالتی دانست و گفت: این طرح خلاف اصول دموکراسی است و در واقع اشراف‌سالاری غیرعلمی است.
اولیا نماینده مردم یزد و صدوق در مجلس نیز به استناد بند 9 اصل 3 قانون اساسی اظهار داشت: این طرح یک عده را از یک حق مسلم محروم می‌کند و این تبعیضی نارواست.
ابوترابی‌فرد که ریاست جلسه‌ی علنی را بر عهده گرفته بود اخطار وی را وارد ندانست و یادآور شد که در حال حاضر نمایندگان در حال بررسی کلیات طرح مذکور هستند.
نقوی حسینی به استناد ماده 109 آیین‌نامه متذکر شد که برخی تذکرات که از سوی نمایندگان داده می‌شود نوعی عوام‌زدگی را در تصمیمات مجلس حاکم می‌کند و در واقع با واقعیت انطباق ندارد.
وی افزود: می‌خواهیم برای یک جایگاه، شرایط تعیین کنیم و این حق نمایندگان است و نمی‌توان گفت که با ظلم و تبعیض همراه است.
ابوترابی‌فرد تذکر وی را وارد ندانست و تاکید کرد که نمایندگان در قالب دادن تذکر، ابراز موافقت یا مخالفت خود با طرح را عنوان نکنند.
هدایت‌خواه نماینده بویراحمد و دنا به استناد اصل 40 قانون اساسی اخطار داد و گفت: در مجلس هفتم شرط فوق لیسانس برای داوطلبان نمایندگی مجلس تعیین کردیم که شورای نگهبان آن را مغایر قانون اساسی تشخیص داد، حال چه شده است که در حالی که می‌دانیم شورای نگهبان این طرح را مغایر قانون می‌داند بر آن اصرار می‌کنیم؟
وی با بیان اینکه این طرح به منافع بسیاری ضرر می‌رساند، پرسید: در کجا معلوم می‌شود کسی که دو سال بیشتر درس خوانده صلاحیت بیشتری برای نمایندگی دارد؟
ابوترابی‌فرد در پاسخ به وی، از اینکه نام این نماینده تذکردهنده در لیست امضاکنندگان این طرح است ابراز تعجب کرد.
سابقه یک دوره نمایندگی مجلس و کار قضایی نیز به شروط کاندیداتوری مجلس اضافه شد
نمایندگان مجلس شورای اسلامی با رفع ابهام از تبصره دو ماده 28 قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب 1378 تصویب کردند که حداقل پنج سال سابقه مدیریت یا فعالیت اجرایی، آموزشی، پژوهشی، حرفه‌ای، سیاسی، قضایی و سابقه چهار سال نمایندگی مجلس پس از اخذ مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد یا معادل آن به عنوان شرط کاندیداتوری نمایندگی مجلس باشد.
در این مصوبه که 170 رای موافق، 43 رای مخالف و 23 رای ممتنع داشت هدایت‌خواه با دادن تذکری نسبت به تقاضای رفع ابهام انتقاد داشت و لاریجانی در پاسخ به وی، گفت: پیشنهادات جایگزین برای رفع ابهام این است که آیا سابقه اجرایی شامل سابقه خدمت تقنینی و قضایی نیز می‌شود یا خیر. لذا تقاضای رفع ابهام وارد است.
همچنین جهانگیرزاده با ارایه تذکری، گفت: در جلسه گذشته مباحث بررسی این موضوع تمام و نهایی شد، لذا جایی برای بحث جدید باقی نمی‌ماند.
لاریجانی مجددا یادآور شد که روشن شدن این موضوع که آیا سابقه تقنینی و قضایی نیز شامل سابقه خدمت اجرایی می‌شود یا خیر درست است.
رئیس مجلس شورای اسلامی، افزود: در جلسه روز گذشته نیز آقای ابوترابی به عنوان رییس جلسه بحث را خاتمه شده اعلام نکردند.
نادر قاضی‌پور در اخطاری اظهار داشت: با این مصوبه حتی یک درصد جمعیت کشور نیز شرایط ورود به مجلس را ندارند.
لاریجانی تذکر وی را وارد ندانست و گفت: در قانون فعلی نیز دارا بودن مدرک لیسانس الزامی است. اگر طبق گفته شما عمل کنیم باید شرط بیسوادی را بگذاریم تا شامل همگان شود.
قاضی‌پور ادامه داد: اگر این قانون تصویب شود تعداد انگشت‌شماری می‌توانند وارد مجلس شوند. آیا به اعتقاد شما به این ترتیب مجلس، سنا نمی‌شود؟ و از حالت مجلس شورای اسلامی خارج نمی‌شود؟ لاریجانی گفت: اگر می‌بینید حقوق ضایع می‌شود پیشنهاد اصلاحی بدهید.
در این هنگام نمایندگان پیشنهاد مسکوت ماندن این طرح به مدت سه ماه را ارائه دادند و جهانگیرزاده در مخالفت با این پیشنهاد، گفت: در جلسات گذشته دوفوریت این طرح تصویب شد. لذا اگر معتقد بوده‌ایم که قانون فعلی خسارتی متوجه کشور می‌کند و این طرح باید به صورت دوفوریتی به تصویب برسد لذا مسکوت ماندن آن به صلاح نیست.
پیشنهاد مسکوت ماندن این طرح با موافقت تنها 118 نماینده روبه‌رو شد و نهایتا نمایندگان با 101 رای مخالف با این پیشنهاد مخالفت کردند.
در ادامه بررسی این طرح در حالی که نمایندگان پیشنهادات الحاقی ارایه دادند، موسی قربانی متذکر شد که این طرح اصلاح یک تبصره از یک ماده قانون انتخابات بود که مربوط به تحصیلات می‌شد. حالا نمی‌توان هر پیشنهادی را در قالب این اصلاحیه ارایه داد.
لاریجانی تذکر وی را وارد دانست و گفت: در یک طرح که مربوط به یک بند بود نمی‌توان همه مشکلات عالم اسلام را حل کرد.
مهدی سنایی نیز به هیات رئیسه متذکر شد که اگر معاونت تنقیح قوانین کار خود را به درستی انجام دهد، مجلس با این مشکلات روبه‌رو نمی‌شود.
