هیچ روش یا فناوریای وجود ندارد که برای همه والدین و فرزندان کارایی داشته باشد. این مقاله برای ایجاد وابستگیهای مثبت میان والدین و جوانان و برای برخورد با مسائل گوناگون، راهکارهایی را پیشنهاد میکند.
1- به احساسات آنها گوش کنید. هنگامی که فرزندتان با یک مسئله یا مشکل نزد شما میآید یا هنگامی که احساسات قوی را بروز میدهد، به او کمک کنید بفهمد که آنها را درک میکنید. برای نمونه، پسرتان از مدرسه برمیگردد و میگوید، «امروز معلم سرم فریاد کشید» میتوانید بگویید، «فکر کنم خجالت کشیدی».
2- پیشرفت دوره پیش از نوجوانی را فراموش نکنید. فرزندتان به سوی تغییرات و دگرگونیهای زیادی پیش میرود. رشد استقلال و چالشها برای نشان دادن توانایی، عادی است. در این سن و سال، بیشتر نوجوانان میخواهند مستقل باشند، وقت بیشتری را با دوستان سپری کنند و با خود تنها باشند. با گستاخی حرف زدن و جواب دادن، طبیعی است، اما میخواهید فرزندتان بداند که این کار پذیرفتنی و درست نیست. برای نمونه، اگر این موضوع که نمیخواهند وقت زیادی را با شما سپری کنند، شما را آزار میدهد، به یاد داشته باشید که عادی و طبیعی است. گاهی، برای خود و فرزندتان یا همه خانواده زمانی را برنامهریزی کنید تا دور هم باشید.
3- به رفتار خوب توجه کنید. از رفتار خوب همیشه و بهطور ویژه ستایش کنید. جوانان از کارهای مثبت (تشویق و امتیازهای بیشتر) بهتر از کارهای منفی (تنبیه یا از دستدادن امتیاز) یاد میگیرند.
برای نمونه، اگر فرزندتان کار زدن چمن را به خوبی انجام میدهد، میتوانید بگویید، «چمن خیلی قشنگ شده، چمن و درختها را مرتب کردی و چمنزن را سر جایش گذاشتهای. برای انجام این کار خوب ممنونم».
4- پاداش و جایزه دهید. تشویقهای ویژه را به کار ببرید و گاهگاهی به رفتارهای خوب جایزه بدهید. برای نمونه، اگر پسرتان در گذشته بر سر کارها بحث میکرد، اما این هفته کارها را پیگیری میکند و انجام میدهد، اجازه دهید آخر هفته استراحت کند، با دوستانش باشد، یا با هم برای خوردن بستنی بیرون بروید.
5- برای سرگرمی و خوشی خانواده، زمانی را برنامهریزی کنید. زمانی که برای خوشبودن با هم سپری میکنید، احساسات خوبی را بهوجود میآورد که کمک میکند از عهده اوقات سختی که داشتهاید برآیید. اجازه دهید فرزندتان در برنامهریزی کارها و سفرهای خانوادگی به شما کمک کند.
برای نمونه، اگر تعطیلاتی را برنامهریزی میکنید، اجازه دهید فرزندتان بروشورهایی را تهیه کند و در تصمیمگیری درباره جایی که میخواهید بمانید و ببینید، همکاری داشته باشد.
6- گوش دادن متقابل را تمرین کنید. هنگامی که با نوجوانتان کار میکنید تا مسئله یا مشکلی را حل کنید، از خلاصه کردن آنچه میگوید پرهیز کنید. در این صورت، خواهد دانست که واقعا به حرفهایش گوش میدهید. از سرزنش و تبدیل گفتوگو به سخنرانی دوری کنید.
برای نمونه، هنگامی که دخترتان میگوید، «از خودم بدم میآید، همه لباسها به تنم زشت است»، میتوانید بگویید، «لباسهای زشت را چه قدر قشنگ میکنی».
7- گاهی با هم تنها باشید. سپری کردن وقت با دختر یا پسرتان میتوان فرصت خوبی برای هر دوی شما باشد. زمانی را که با هم میگذرانید، به فرزندتان نشان میدهد که مراقبش هستید و دوستش دارید.
برای نمونه، برای هر فرزند خانواده، وقت ویژهای را اختصاص دهید. میتواند وقت صبحانه، بازی، پیادهروی یا دوچرخهسواری باشد.
8- از زمان رانندگی برای گفتوگو استفاده کنید. بیشتر پدران و مادران بچهها در دوره پیش از بلوغ، از زمان رانندگی، بازی یا خرید برای آموزش استفاده میکنند. نوجوانان در زمانی که در خانه هستند، در این شرایط بیشتر دوست دارند سر صحبت را باز کنند.
برای نمونه، در راه رفتن به خرید، به فرزندتان بگویید، «امروز در مدرسه چطور گذشت؟» یا درباره سرگرمی مورد علاقهاش بپرسید.
9- درباره ارزشها گفتوگو کنید. از فرصتهای دیگر استفاده کنید، مانند گفتوگو درباره اتفاقات مدرسه، اخبار یا یک برنامه تلویزیونی، یا درباره ارزشهای خود گفتوگو کنید.
برای نمونه، پس از تماشای برنامه تلویزیونی که در آن، شخصیت فیلم بر اثر بیاحتیاطی، تصادف میکند، میتوانید بگویید، «فکر میکنی راننده چطور میتوانست تصادف نکند؟»
10- جلسات خانوادگی را تشکیل دهید. هر هفته، زمان ویژهای را به اعضای خانواده اختصاص دهید تا بتوانید برنامهریزی کنید، سرگرمیهایی را که میتوانید با هم انجام دهید، برنامهریزی کنید و با نگرانیها روبهرو شوید. با تعریف شروع کنید و با خوراکی یا برنامهریزی به پایان برسانید.
برای نمونه، جلسه هفتگی خانواده، شاید در روز تعطیل، به همه کمک میکند برای هفته آینده برنامهریزی داشته باشند. میتوانید از این زمان استفاده کنید که اتفاقهای خوبی را که در هفته گذشته برای اعضای خانواده رخ داده، به اشتراک بگذارید. برای سپاسگزاری از یکدیگر فرصت خوبی است. مطمئن شوید که سرگرمیهایی هم داشته باشید (مانند خوردن، بازی و...).
11- از کلمه «من» استفاده کنید. اجازه دهید فرزندتان بداند چه احساسی دارید، چرا و چه کاری میخواهید برایش انجام دهید «این کاری است که من از تو میخواهم».
برای نمونه، هنگامی که دخترتان اتو را روشن رها میکند، میتوانید بگویید، «وقتی که اتو را روشن میگذاری، نگران میشوم چون برق مصرف میکند و میتواند آتشسوزی راه بیندازد. خاموشش کن».
12- از پیامدها و نتایج طبیعی استفاده کنید. اجازه دهید فرزندتان بیاموزد که بدون غرزدن، سخنرانی یا رها کردن، بهطور طبیعی چه اتفاقی میافتد.
برای نمونه، هنگامی که در یک روز سرد، پسرتان دستکشهایش را فراموش میکند، این فرصت را به او بدهید که بفهمد چقدر عذاب میکشد و دفعه دیگر، آنها را فراموش نکند.
13- از پیامدها و نتایج منطقی استفاده کنید. برای قوانین ویژه، به همراه فرزندتان نتیجهگیریهایی را انجام دهید. باید قوانین شکسته شده را، که منطقی و قابل احترام هستند، درک کند. به یاد داشته باشید همین طور که فرزندتان بزرگ میشود و پیشرفت میکند، قوانین و نتایج هم نسبت به سن و سال او، باید تغییر کند اما بچهها در همه سنها به قوانین نیاز دارند تا به آنها کمک کند ساختاری را برای زندگی تعیین کنند. مهم است که پدر و مادر با فرزندشان درباره قوانین و نتایج آینده به روشنی گفتوگو کنند.
برای نمونه، اگر دخترتان پس از بیرون رفتن با دوستانش، دیر به خانه برگشت، به او یادآوری کنید که به خاطر دیر آمدنش، دفعه بعد اجازه نمیدهید بیرون برود.
14- مسائل را با هم حل کنید. با فرزندتان با هم کار کنید، به دیدگاههای یکدیگر گوش دهید، به راهکارها با هم بیندیشید و راهکارهایی را برای آزمایش، امتحان کنید. همین طور که به نوجوانی نزدیک میشوند، به کار گرفتن آنها برای گفتوگو جهت حل مسائل و پیروی و اطاعت از قوانین خانه، دشوارتر میشود. برای نمونه، پسرتان در یک درس نمره پایینی گرفته است. با هم بنشینید و به روشهایی فکر کنید که میتواند نمرهاش را بهبود بخشد مانند تمام کردن تکالیف مدرسه و کمک خواستن از دبیر. به حرفها و نظراتش گوش کنید، سخنرانی نکنید.
15- تصمیمهای گرفته شده را پیگیری و پیاده کنید. پس از اینکه به توافقی رسیدید، به سادگی با یادآوری این توافق به فرزندتان، آن را دنبال کنید. توافق روز به روز پدر و مادر و در شرایط، اصل مهمی برای والدین است که باید آن را به خاطر بسپارند. برای نمونه، اگر فرزندتان توافق کرده پس از شام، زبالهها را خالی کند و میبینید که انجام نشده، یادآوری کوتاهی انجام دهید که هنوز زبالهها خالی نشده (تا جایی که ممکن است کلمات زیادی را به کار نبرید و کوتاه سخن بگویید). با وجود همه چالشها، سالهای نوجوانی میتواند سالهای خوبی برای شما و فرزندتان باشد. تلاش کنید پدر و مادر آگاه، اندیشمند و کنجکاوی باشید.
family.com