سرنوشت پیچیده سرهنگ

 این نهاد یکی از تشکل‌های خبرنگاری است که دستگیری خبرنگاران در کشورهای خارجی و سرکوب آزادی بیان را مورد انتقاد قرار می‌دهد.

در حالی که هرج و مرج سیاسی لیبی را فرا گرفته است، آلن دادز فرانک با معاون پیشین مدیر سازمان سیا که زندگی قذافی را دهه‌هاست از نزدیک تحت نظر دارد، مصاحبه می‌کند تا بفهمد این دیکتاتور در آینده چه کاری می‌خواهد انجام دهد، چه شباهت‌هایی با «اسلوبودان میلوسویچ» دیکتاتور صربستان دارد و چرا این احتمال وجود دارد که قذافی سرانجام به ونزوئلا فرار کند.

در طول این 4 دهه، دریاسالار بابی ری اینمن زندگی معمر قذافی دیکتاتور لیبی را از نزدیک زیر نظر داشته است. یکی از ویژگی‌های دیکتاتور لیبی که اینمن را بسیار متعجب کرده، مهارت او در تلاش برای باقی ماندن در قدرت است.

معاون پیشین مدیر سازمان سیا درباره قذافی و مهارتش در باقی‌ماندن در قدرت می‌گوید: هنگامی که قذافی در طول سال‌های گذشته با فشارهای سیاسی روبه‌رو می‌شد، جا می‌زد. دیکتاتور لیبی برای اینکه بتواند در قدرت باقی بماند از مواضع خود عقب‌نشینی می‌کند و برای تغییر نگرشی که از جهان دارد، کاری انجام نمی‌دهد. او سعی می‌کند در قدرت باقی بماند. بدون شک قذافی دیکتاتوری دیوانه است. دوره تصدی طولانی‌مدت این حاکم ظالم باعث شده که اینمن تصدیق کند قذافی «روباه صحرا» و فردی حیله‌گر است.

او که یک افسر اطلاعاتی نیروی دریایی آمریکا بود، از تاریخ اول سپتامبر 1969 میلادی و هنگامی که معمر قذافی، ملک ادریس سنوسی- پادشاه لیبی- را در یک کودتای بدون خونریزی از قدرت سرنگون کرد، زندگی سرهنگ قذافی را زیر نظر گرفت. در طول دوره ریاست اینمن بر آژانس امنیت ملی آمریکا که از سال 1977 تا 1981 ادامه داشت، شنود و استراق سمع ارتباطات تلفنی این سازمان مشخص کرد که قذافی 220 هزار دلار به بیلی- برادر جیمی کارتر رئیس‌جمهور وقت آمریکا- وام داده است. این اقدام دیکتاتور لیبی بخشی از تلاش او برای نفوذ در میان مقامات داخل کاخ سفید بود.

اینمن با اشاره به نامه‌ای که دیکتاتور لیبی هفته گذشته به اوباما نوشت و از او خواست که حملات هوایی جنگنده‌ها به کشورش متوقف شود، می‌گوید: اقدام قذافی برای دادن وام به برادر جیمی کارتر مانند ارسال نامه او به اوباما، کاری زشت و بدون مهارت سیاسی بود. کارهای قذافی کاملا عجیب و غریب است اما نامه‌نگاری اخیر وی به اوباما، بار دیگر نشان داد که دیکتاتور لیبی از انجام هر اقدامی که ممکن است او را در قدرت نگه دارد، کوتاهی نمی‌کند. ارزیابی او این است که قذافی حداقل در کوتاه‌مدت بر سر خروج از بن‌بست سیاسی در لیبی تلاش می‌کند. اگر او بفهمد که این کار باقی ماندن در قدرت را برای او تسهیل می‌کند، بی‌تردید از روبه‌رو‌شدن با واقعیت طفره می‌رود یا رویکرد سیاسی‌‌اش را تغییر می‌دهد.

اینمن که از سال 1981 تا 1982 میلادی معاون رئیس سازمان سیا بوده است، در این باره می‌گوید: من فکر نمی‌کنم که قذافی به آسانی از قدرت دست بکشد و برود. اگر او به بن‌بست برسد، می‌تواند تلاش کند تا دوباره کنترل بخش‌های دیگر لیبی را در دست بگیرد.

قذافی نمی‌خواهد مانند صدام حسین دیکتاتور عراق در مخفیگاه زیر‌زمینی پنهان شود. دیکتاتور لیبی اکنون با تهاجم نظامی گسترده نیروهای خارجی که ممکن است باعث سرنگونی و دستگیری او شود، روبه‌رو نیست. بنابراین، تنها اتفاقی که ممکن است برای قذافی بیفتد، این است که به احتمال زیاد نیروهای دولتش به او پشت می‌کنند یا مقامات نزدیک به دیکتاتور لیبی او را تنها می‌گذارند. کشورهای غربی که تحت‌تأثیر تب اعتراض‌های مردمی در تونس، مصر و کشورهای دیگر قرار گرفته‌اند، امیدوارند مقاماتی که در دایره داخلی دولت لیبی قرار دارند و به دیکتاتور آن کشور نزدیک هستند، هر چه سریع‌تر قذافی 68 ساله را تنها بگذارند.

این مقام سابق سیا در این رابطه می‌گوید: اکنون 2 اتفاق در لیبی افتاده است؛ یک موضوع این است که قذافی فورا سقوط نکرد و دوم اینکه پسرهای او قبل از این نشان داده بودند که میانه‌رو هستند و به سوی مدرنیزه‌شدن پیش می‌روند اما آنها به خاطر قدرتی که پدرشان در دست داشت، تحت‌تأثیر قرار گرفتند و بلافاصله علیه مردم لیبی از زور استفاده کردند تا انقلاب معترضان به نظام حکومتی آن کشور را سرکوب کنند. براساس اظهارات اینمن، در حالی که اعلام منطقه پرواز ممنوع مانع این شده است که قذافی به کشتار سریع مخالفانش دست بزند، این موضوع همچنین باعث شده که او به فکر مقدمه‌چینی برای تبعید نیفتد. اینمن همچنین در این باره می‌گوید: من فکر می‌کنم قذافی به کشوری خواهد رفت که او را بپذیرد.

دیکتاتور لیبی هنوز هم نمی‌داند که سرنوشت او به تبعید منتهی خواهد شد و این تنها راهی است که برایش باقی مانده است. اگر قذافی واقعا نگران این باشد که یکی از مقامات نزدیک و اطرافیانش ممکن است او را ترور کنند، بنابراین اولویت مهمش خارج‌شدن از لیبی خواهد بود اما تا زمانی که دیکتاتور لیبی در مورد وفاداری اطرافیانش به خود مشکوک نشده است، تلاش خواهد کرد که همچنان در قدرت باقی بماند. پروفسور اینمن که اکنون در دانشگاه تگزاس ریاست موزه و کتابخانه لیندون بینز جانسون را بر عهده دارد، در این رابطه می‌گوید: تحریم حساب‌های بانکی قذافی از سوی کشورهای غربی باعث نمی‌شود که او در کوتاه‌مدت از حکومت سرنگون شود.

قذافی در امور تجاری فعال خواهد بود به‌دلیل اینکه پول مؤثرترین سلاحی است که در دست مقامات کشورش قرار دارد. پسرهای قذافی اکنون فرماندهی مبارزه با انقلابیون لیبی را بر عهده دارند اما اینمن تردید دارد که آنها بتوانند به‌عنوان رهبران آینده آن کشور پدرشان را کنار بزنند. این موضوع به این بستگی دارد که آنها تا چه وقت می‌توانند در میان قبیله‌های مختلف پول توزیع کنند. اینمن فکر نمی‌کند که بیشتر دیپلمات‌های لیبیایی که از او روی برگردانده‌اند، جاسوس‌های دوجانبه یا نامزدهایی هستند که قرار است جانشین او شوند. وی می‌گوید: من فکر می‌کنم که این دیپلمات‌ها براساس اظهاراتشان از روی عرشه کشتی‌ای که در حال غرق‌شدن است، پریده‌اند تا خودشان را نجات دهند و اکنون برای مدتی در جزیره‌ای متروک تنها مانده‌اند. اما هماهنگی و انسجام در میان گروه‌های مخالف دیده نمی‌شود و هیچ کدام از رهبران انقلابی نتوانسته‌اند مردم لیبی را با یکدیگر متحد کنند.

دیدگاه مقامات آمریکایی این است که بخشی از لیبی اکنون شباهت بسیار زیادی به وضعیت یوگسلاوی سابق پیدا کرده است. این منطقه که تجزیه شده است، می‌تواند وضعیتی بدتر از این پیدا کند. با وجود اینکه اسلوبودان میلوسویچ مدت زیادی دیکتاتور صربستان بود، ما اکنون می‌توانیم همین موضوع را در مورد قذافی مشاهده کنیم. از آنجا که قذافی ممکن است به خاطر ارتکاب جرائم جنگی محاکمه شود، احتمالا به یک کشور غربی یا خاورمیانه فرار خواهد کرد. اینمن می‌گوید: باوجود اینکه کشورهای حوزه خلیج‌فارس از حسنی مبارک، دیکتاتور مصر استقبال می‌کنند اما جلوی ورود قذافی را می‌گیرند. وی همچنین می‌افزاید: اگر قذافی واقعا بخواهد کشورش را ترک کند، مقصد او اهداف واقعی‌‌اش را نشان خواهد داد. اگر او تصمیم بگیرد که دوباره راهی برای بازگشت به لیبی پیدا کند، ممکن است به‌دنبال پناهنده‌شدن به بعضی از کشورهای آفریقایی باشد که در نزدیکی لیبی قرار دارند ولی اگر به فکر بازگشت نباشد، تعجبی ندارد که به ونزوئلا برود.

پس از اینکه رونالد ریگان رئیس‌جمهور اسبق آمریکا دستور بمباران لیبی را صادر کرد، قذافی به‌مدت چند سال حمایت از فعالیت‌های تروریستی در کشورهای خارجی را متوقف کرد. با توجه به این موضوع، اینمن بر این باور است که قذافی اکنون تصمیم دارد حملات تروریستی به کشورهای غربی را افزایش دهد و روی این کار سرمایه‌گذاری کند.

وی می‌گوید: من فکر نمی‌کنم که در آینده نزدیک قذافی از حملات تروریستی در کشورهای دیگر حمایت کند. این امر باعث خواهد شد کشورهای جهان برای سرنگونی دیکتاتور لیبی از قدرت با یکدیگر متحد شوند. اما اکنون تمام صحبت‌ها بر سر این است که قذافی به هر نحوی باید از قدرت ساقط شود. بهترین نتیجه این است که ما رفتن دیکتاتور را مشاهده کنیم ولی من عواملی را نمی‌بینم که قذافی را برای انجام این کار تشویق کنند.

The Daily Beast