در این نوشتار کوتاه به دو تفاوت روزنامهنگاری مکتوب و روزنامهنگاری آنلاین اشاره میشود؛ مواردی که باعث شده "همشهری آنلاین" به عنوان الگوی استاندارد و موفق روزنامهنگاری سابیری در ایران شناخته شود.
در روزنامه نگاری مکتوب وقتی شما خبر میخوانید، فقط مجبورید همان رویداد را دنبال کنید و اگر از اطلاعات پیشنین برخوردار نباشید، در آن متن کمکی به شما نمیشود. مثلا وقتی میخوانید "در لیبی، نیروهای ناتو بر اساس قطعنامه شورای امنیت منطقه ممنوعه پروازی اعمال کردهاند" و یا وقتی میخوانید که "شیر باغوحش به دلیل بیماری مشمشه مرده است"، و یا میخوانید" تصحیح جدیدی از شاهنامه فردوسی به چاپ رسید" و یا چیزی در باره علی دایی، هیلاری کلینتون، دانشگاه تهران ، خط بیارتی ووو میخوانید. اگر اطلاعی از لیبی، ناتو، شورای امنیت ، بیماری مشمشه، علی دایی، کلینتون، دانشگاه تهران، بیآرتی ووو نداشته باشید باید به دائرهالمعارفها رجوع کنید، چون در روزنامه مکتوب، خبرنگار یا نویسنده نمیتواند در خلال خبر، گزارش یا تفسیر این مفاهیم، نهادها، کشورها و... را توضیح دهد، که اگر این کار را بکند، اولا شیرازه کلام و ارائه اصل خبر از دست او در میرود و دوم اینکه روزنامه مکتوب با محدودیت سطر و صفحه مواجه است.
اما در روزنامهنگاری آنلاین،[مهارتهای روزنامهنگاری آنلاین] ما در خلال خبر، همه این مفاهیم را توضیح میدهیم. به این کلمات چانک میگویند. به عبارتی خبرها، گزارشات و تفسیرها و در کل، هر نوشتهای در روزنامه نگاری آنلاین، چند لایه است.
شما در آنلاین، در عین اینکه خبر را میخوانید، اگر با موضوعی مواجه شدید که اطلاعی از آن نداشتید میتوانید آن موضوع را هم پیگیری کنید.
راه شناخت آن ساده است. در همین متن ما تعدادی از کلمات را به رنگ سبز درآوردهایم. اینها همان "چانک"ها هستند که اگر روی آنها کلیک کنید میتوانید آن مفهوم، موضوع، نام، و... را بخوانید. سپس در خلال خواندن آن مفهوم با موضوعات دیگری مواجه میشوید که اینبار آنها در آن خبر چانک شدهاند و دوباره میتوانید وارد صفحه دیگری شوید و این روند تا زمانی که شما از کنجکاوی سیراب شوید ادامه دارد.
یک مثالی بزنم. شما در همشهری آنلاین به سراغ یک خبری بروید که در آن کلمه سازمان ملل نوشته شده است. وقتی وارد این خبر شدید روی کلمه سازمان ملل که سبز شده کلیک کنید. حال وارد تعریف سازمان ملل میشوید اما در خلال خواندن توضیح در باره سازمان ملل، شاهد خواهید بود که کلماتی مثل "بانکی مون"، جنگ جهانی دوم، آمریکا، چین ووو سبز شده است. یعنی دوباره میتوانید این کلمات سبز را کلیک کنید و وارد متن مربوط به آنها شوید.
سرتان را درد نیاورم اگر به این کار ادامه دهید خواهید دید که از یک خبری که خواندن آن چند ثانیه طول میکشد وارد پروسهای شدهاید که گاه میتوانید یک ساعت روی آن وقت بگذارید و هیچ وقت هم به انتهای آن نمیرسید. اطلاعات مرتبط در یک خبر آنلاین هیچ وقت انتها ندارد. چون به غیر از این چانکها شما در انتهای هر خبر با فهرستی از خبرهای مرتبط با خبری که خواندید مواجه خواهید بود. با این یکی چه کار میخواهید بکیند!
اما کار به همین سادگی نیست. یک روزنامهنگارآنلاین باید بداند که چه موضوعی را چانک کند، چه زمانی آن را چانک کند و از همه مهتمر اینکه منابع لازم برای تعریف آن چانک را از منابع معتبر و درست پیدا و انتخاب کند. دست آخر هم باید بتواند خبرهای مرتبط با خبر مذکور را پیدا کند. همه این کارها نخست فهم درست از روزنامه نگاری آنلاین میخواهد و دوم توانانی در استفاده از ابزارهای جستجوی اینترنتی.
همشهری آنلاین تا کنون بیش از 5000 چانک تعریف کرده است که خوشبختانه نه تنها مخاطبان عمومی ما به آن مراجعه میکنند بلکه در حوزههای تخصصی بسیاری از نهادها و حتی دانشگاهها، چانکهای ما را به عنوان منبع معتبر انتخاب میکنند. و متاسفانه گاه هم بعضیها بدون اینکه از " همشهری آنلاین" نامی ببرند، چانکهای ما را بدون نام و حتی به نام خودشان منتشر کرده یا روی سایتها و خبرهای خود قرار میدهند.
چانکهای ما بسیار وسیع است از نام افراد مشهور سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و... گرفته تا تمام کشورهای جهان اکثر مجامع بیناملللی تمام رودخانههای ایران ، تیمهای ورزشی، خواص مواد غذایی، خطوط مترو در ایران جهان، نهادهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی در کشور ووو. اصلا چرا راه دور برویم. بروید روی بخش جستجوی سایت همشهری آنلاین و با اضافه کردن یکی از این 5 کلمه، "آشنایی با"[یک نمونهاش را اینجا ببینید]، " زندگینامه"، "چطور"، " مفاهیم" "رازهای زندگی" به هر کلمهای که میخواهید، آن را جستجو کنید تا ببینید آیا موضوع مهمی هست که در باره آن اطلاعات بخواهید و ما آن را "چانک" نکرده باشیم؟ خیلی بعید است. اما اگر چنین بود حتما به ما خبر بدهید تا برای آن هم چانک بسازیم.