گسترش بیرویه و بدون پشتوانه دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی در چند سال اخیر به موضوعی چالشبرانگیز در حوزه آموزش عالی تبدیل شده بود و اهداف متفاوتی را دنبال میکرد که یکی از آنها شکستن سد کنکور و دیگری مقابله با گسترش دانشگاه آزاد بود.افزایش دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی و خصوصی از مصادیق سیاست گسترش بدون ضابطه دانشگاههاست، البته تاکنون افزایش ظرفیت دانشگاهها در مقطع کارشناسی از افتخارات نظام آموزش عالی محسوب میشد که این امر در نهایت موجب خالی ماندن حدود 250 هزار صندلی در دانشگاهها شد.
البته به بحث گسترش بیرویه مراکز آموزش عالی میتوان متناسب نبودن رشتههای تحصیلی با علایق دانشجویان را اضافه کرد که برخی از رشتههای تحصیلی رشد ناموزنی داشتهاند و بدون توجه به بازار کار تنها برای کاهش آمار ورودی به آموزش عالی قارچ گونه گسترش یافته است. سال گذشته به گفته آهونمنش، رئیس اتحادیه دانشگاههای غیرانتفاعی، 60درصد صندلیهای این دانشگاهها خالی ماند که وی آن را ضربهای کمرشکن و موجب اضمحلال و ورشکستگی دانشگاهها و مؤسسات غیردولتی غیرانتفاعی دانست.
طی چند سال اخیر در کشور ما بیشترین سرمایهگذاری در حوزه جوانان صرف گسترش آموزش عالی شده اما در این میان کیفیت آموزش فراموش شده است.علت اصلی خالی ماندن صندلیهای دانشگاهها بیکیفیتی آنهاست؛ این نکتهای است که معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم در زمستان گذشته بیان کرد که معاون آموزشی این وزارتخانه بدون ارائه دلیل و مدرک آن را رد کرد و با عصبانیت گفت که بهتر است هر مسئولی در حوزه خود اظهارنظر کند. مسلمی نایینی، مدیرکل بورس و امور دانشجویان خارج وزارت علوم نیز چندی پیش علت خالیماندن صندلیهای دانشگاهها را رقابت میان رشتهها و خالیماندن ظرفیت بعضی رشتهها که درخواستکننده زیادی ندارد، اعلام کرده بود.
بهنظر میرسد اظهارات مدیرکل دفتر آموزشهای آزاد وزارت علوم نیز در تایید سخنان معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم باشد.نادری، مدیرکل دفتر آموزشهای آزاد وزارت علوم با اذعان به گسترش بیرویه آموزش عالی در کشور، دلایل توقف صدور مجوز دانشگاه غیرانتفاعی در 27استان را اینگونه اعلام میکند: در گذشته هر کس تقاضای تأسیس مؤسسه آموزش عالی غیردولتی غیرانتفاعی به وزارت علوم ارائه میداد، پاسخ «بلامانع است»، دریافت میکرد.برخی از کارشناسان و همچنین وزیر کار بر این باور هستند که دانشگاهها به کارخانه تولید مدرک تبدیل شدهاند و تربیت نیروی انسانی متخصص به فراموشی سپرده شده است.
البته بیکیفیتی تنها متوجه دانشگاههای غیرانتفاعی نیست و شامل دانشگاههای دولتی مانند پیام نور نیز میشود و در این میان بیش از هر دانشگاهی «پیامنور» مطرح است.مجلسیان نیز روی مسائل دانشگاه پیام نور که در برههای از زمان در هر کوی و برزنی واحد دانشگاهی تاسیس کرد، حساسیت نشان میدهند.نمایندگان مجلس برای بررسی وضعیت دانشگاه پیام نور بارها وزیر علوم را به مجلس فراخواندهاند و در نخستین جلسات مجلس در سال 90 نیز کامران دانشجو برای پاسخگویی به وضعیت نامطلوب دانشگاه پیام نور به مجلس دعوت شدهاست.
براساس آمار وزارت علوم هماکنون در ایران حدود 3میلیون و 800 هزار دانشجو در 2 هزار و 234 دانشگاه و مؤسسه آموزش عالی مشغول به تحصیل هستند.به هر روی، گسترش بیرویه دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی که در آنها کیفیت فدای کمیت شده است، به جایگاه علمی کشور ما خدشه وارد میکند و در هر مرحلهای که جلوی این کار گرفته شود پسندیده و درخور تحسین است. فراموش نکنیم «هر جا جلوی ضرر را بگیریم، منفعت است.»