حقیقت این است که مصریها بهدلیل خواستههای مردمی در مصر مجبور هستند رابطه با ایران را پذیرا باشند.از طرف دیگر دولت مصر میداند که ایران هیچ عجلهای در برقراری رابطه با این کشور ندارد؛ البته مصر یک کشور مهم در منطقه است و تحولات زیادی نیز در آن رخ داده است. صحبتهای مختلف مسئولان مصر درباره رابطه با ایران نشاندهنده اهمیت حوادثی است که در مصر رخ داده است.
پس از کنار رفتن حسنیمبارک از صحنه قدرت در مصر، رابطه این کشور با ایران به یک بحث داغ در آنجا تبدیل شده. دولت مصر مایل است که روابط خودش با ایران را هر چه سریعتر برقرار کند ولی نباید فراموش کرد که مسئلهای که وجود دارد اینکه مصر تحتفشار کشورهای عربی از جمله عربستان است.
وضعیت اقتصادی مصر بهویژه بعد از حوادث پیش آمده چندان خوب نیست. دولت مصر در زمان حسنی مبارک بیشترین کمکهای آمریکا را دریافت میکرد. پس از فروپاشی دولت حسنی مبارک بود که آمریکاییها درخصوص این کمکها به تردید افتادند. آمریکا نمیداند که آینده سیاسی مصر چه خواهد بود و شواهد حاکی از آن است که دچار سردرگمی شدهاند. از طرف دیگر خبرها حاکی از آن است که اسلامگرایان در مصر بهشدت در حال پیشرفت هستند و در انتخابات آینده مصر نیز آنها میتوانند جایگاهی بسیار قوی به دست بیاورند.
مشکلات اقتصادی مصر باعث شده تا اندکی تزلزل در مواضع سیاسی این کشور در قبال ایران وجود داشته باشد. دولت مصر به کمکهای کشورهای عربی مانند عربستان و امارات نیاز دارد؛ منتها این کشورها کمکهای خودشان را منوط به پذیرش درخواستهایشان از جمله تجدیدنظر در رابطه با ایران میدانند.کشورهای عربی چارهای جز این ندارند که به مصر کمک کنند. مصر قویترین کشور عربی است و طرفهای مختلف سعی میکنند مصر را از دست ندهند. ایران درک میکند که بر مصر فشارهای زیادی مبنی بر تجدیدنظر دولتمردان آن درخصوص رابطه با ایران وجود دارد، ولی واقعیت این است که حوادث مصر و انقلاب مردمی 25 ژانویه آنها را مجبور میکند که به ایران نزدیک شوند.
دولت مصر با این سخنان میخواهد جایگاه خودش را در میان کشورهای عربی حفظ کند و از این طریق سعی میکند تا به کشورهای عربی نشان دهد اگر رابطه با ایران برقرار شود مشکلی بهوجود نمیآید. بنابراین، این بحث مشروط کردن بیشتر یک اجبار از ناحیه رسانههایی است که اخبار این کشور را منعکس میکنند.دولت مصر با این اقدام یک حرکت دیپلماتیک انجام داده است. آنچه حقیقت دارد این است که مصریها بسیار مایل هستند که با ایران رابطه برقرار کنند. ما باید این صحبتها را باتوجه به موقعیت و وضعیت سیاسی کشور کنونی مصر تفسیر کنیم. دولتمردان مصر مجبور هستند درخصوص رابطه با ایران به غرب دلداری بدهند ولی واقعیت این است که خیلی خوب میفهمند ایران کشوری نیست که شرایط غیرعادلانه را بپذیرد و تحتتأثیر جو منطقه و فضای بینالمللی قرار بگیرد.
* استاد دانشگاه تهران