نظریه‌های بانکی آقای رئیس‌جمهور

 تردیدی نیست که او مرد اول همه انتقادها از نظام بانکی بوده است و در 6 سال گذشته بانک مرکزی 3 رئیس کل را به خود دیده اما احمدی‌نژاد هنوز راضی نیست. به ر استی تصویر مطلوب رئیس‌جمهور از بانک و بانکداری چیست؟ برشی از نقدها و رویاهای بانکی آقای رئیس‌جمهور شاید به ارائه تصویری از خواسته‌ها و انتقادهای او از بانکی‌ها کمک کند؛ بخوانید.

13 مهر 1384

46درصد منابع بانکی توسط تهران تأمین می‌شود، اما 53درصد منابع بانکی را تهران استفاده می‌کند. این یعنی تشدید تمرکز و به علاوه عدم‌رشد مناسب اقتصادی؛ چون این عمدتاً در کار بازرگانی و کارهای دیگر صرف می‌شود و به تولید تبدیل نمی‌شود. ما فکر می‌کنیم اولاً، منابع بانکی باید به‌طور عادلانه در کل کشور توزیع بشود.
ثانیاً، باید آنهایی که منابع کمتری نیاز دارند در اولویت باشند؛ یعنی ما اول تقاضاهای خرد را جواب بدهیم، نه اینکه منابع بانکی را به صورت محدود اما با رقم‌های درشت در عده خاصی محدود کنیم، باید رقم‌ها را ریز کنیم و با اولویت مناطق غیربرخوردار آن، توزیع بکنیم تا هم اشتغال درست بشود و هم توزیع عادلانه ثروت بشود... . روی این امر کار می‌کنیم و یک تحولی در نظام بانکی ماست، واقعاً یک تحول است و من از همه صاحب‌نظران می‌خواهم که کمک بکنند تا این تحول اتفاق بیفتد.

17 مهر 1384

مناسبات ربوی، تمام فرهنگ، دین، اقتصاد و همه چیز ما را خواهد سوزاند... . خدمت آقا (مقام‌معظم رهبری) هم عرض کردم. فرمودند: مثلاً چه کار می‌خواهید بکنید؟ گفتم: هیچی، ما این منابع بانک‌ها را نسبت به محرومیت به استان‌ها سهمیه می‌دهیم و بعد هم سقف وام را پایین می‌آوریم، می‌گوییم آقا! 85- 80 درصد آن را به وام‌های ریز می‌دهیم که 5-4 نفر بیایند 50 میلیون بگیرند، یک کارگاه کوچک درست کنند. اینها می‌آیند وام‌های درشت به تعداد کم می‌گیرند، کل منابع را یکجا به تعداد کمی می‌دهند، خیال خودشان را راحت می‌کنند. سودهای بالا که این هم حتماً در مسیر دلالی، تجارت و خدمات می‌رود؛ حتماً به تولید نمی‌رود.

26 مهر 1384

یکی از ریشه‌های اصلی بی‌عدالتی و مفاسد، بانک‌ها هستند، شک نکنید. رانت‌خواری‌ها، ویژه‌خواری‌ها و سوء‌استفاده‌ها همه‌اش در این روابط بانکی است... . روند پرداخت تسهیلات به پروژه‌های کلان با 2 آسیب و اشکال مواجه است؛ یکی اینکه این وام در جایی که اشتغالزاست، سرمایه‌گذاری نمی‌شود و... . این بی‌عدالتی است که شما 2میلیارد را به 10 نفر بدهید، اگر به 200 نفر بدهید، این می‌شود عدالت. اشکال دوم، سوء‌استفاده‌هاست. من از بانک‌ها آمار گرفتم، نزدیک به 60درصد کل اعتبارات بانکی، وام‌های یک میلیارد تومان به بالاست؛ درصورتی که بسیاری از کشاورزی و صنعت ما نیازمند وام‌های ریز است.

29 مهر 1384

خدای حکیم قادر به ما می‌گوید: ‌ای مسلمانان، ‌ای مؤمنان، ربا جنگ با من است، ربا اقتصادتان را نابود می‌کند، بیچاره‌تان می‌کند، ما آن را قبول نمی‌کنیم. یک آقایی که رفته 4واحد درس خوانده که معلوم نیست آن درس را از کجا آورده‌اند و توی مغز او کرده‌اند، هزار جور ربا را توجیه می‌کند که اگر ما این ربا را نگیریم، اقتصادمان خراب می‌شود.
ما خدا را کنار می‌گذاریم و حرف او را قبول می‌کنیم. برای اینکه (خدا را) قبول نداریم دیگر. اگر باور داشتیم با همه وجود اطاعت می‌کردیم و خدا هم نتیجه‌اش را می‌دهد و بسیاری از نسبت‌ها، ارزیابی‌ها و قضاوت‌های ما تغییر می‌کند.

13 آذر 1384

آقای دکتر شیبانی! مدیران عامل! بیایید برای مدیران عامل مسابقه بگذارید که کدام بانک می‌تواند زودتر سود تسهیلاتش را پایین بیاورد. درست است. ما می‌گوییم تورم، اما بدانید با سودهای 28، 20، 16 و 36درصد حتماً و حتماً تولید شکل نمی‌گیرد. یکجا را در دنیا مثال بزنید که با این سودها، تولید شکل گرفته باشد، اگر هم بشود، تولید پفک نمکی است؛ یعنی تولیداتی که نبودش هیچ تأثیری در جامعه ندارد و نباشد بهتر است؛ بنابراین در کاهش سود مسابقه بگذارید. اشکال ندارد، ضرر نمی‌کنید، تورم 14درصد باشد، شما 12درصد بگیرید. ضرر کردید، دولت جبران می‌کند آقای دکتر شیبانی. گرچه مطمئنم شما [سود] را پایین بیاورید، تورم هم پایین می‌آید. شما اینها را بهتر از من بلد هستید.

1 اسفند 1384

... تصمیم دیگری که گرفته‌ایم، این بوده که منابع بانکی بالاخره باید بیاید مقداری توی دست و بال مردم بچرخد. بانک‌ها مال ملت‌اند و باید در خدمت اقتصاد ملت باشند. ما نباید ادا و اطوار دیگران را دربیاوریم. فکر نکنیم که [فرمول‌هایی که] بعضی از مؤسسات جهانی می‌دهند، راه نجات است، اینها راه نجات نیست. بالاخره ربا نابودکننده اقتصاد و فرهنگ یک ملت است. در این شک نکنیم. این دستور الهی است. اگر (ربا) چیز خوبی بود، چرا خدا این‌قدر محکم با آن برخورد کرده است... . بانک‌ها باید در خدمت مردم باشند و ضریب گردش پول در بانک‌ها را باید افزایش داد.

14 اسفند 1384

من اساساً معتقد به بانک‌های ربوی نیستم و ایستاده‌ام که این ان‌شاءالله اصلاح بشود و این را به‌عنوان عنصری منفی و سمّ مهلک برای فرهنگ و اقتصادمان می‌دانم... . بالاخره یک چیزی را در مغز عده زیادی وارد کرده‌اند و همه درس‌هایی که می‌خوانند اقتصاد سرمایه‌داری است. آدم‌ها، آدم‌های خوبی‌اند حتی آنهایی که خیلی حزب اللهی هستند، در مجلس و دولت، حزب‌اللهی است؛ اما رفته لیسانس، فوق‌لیسانس و دکترا کجا خوانده؟ همین درس‌های سرمایه داری را خوانده. هرچه می‌گویی آقا، این اسلام، چیز دیگری است... ، اینها مفاهیمی حقیقی است، اینها وجود دارد، چیزهای ذهنی نیست، اسلام را اجرا کنیم، بعد ببینیم چه اتفاقی می‌افتد.

25 مهر 1385

پایین آوردن سود بانکی، عالمانه‌ترین کاری است که می‌شود برای دفاع از تولید در این کشور انجام داد. یک اقتصاددان در دنیا پیدا کنید که بگوید سود بالای بانکی به نفع تولید است یا ضد تولید نیست، همین‌ها که می‌گویند وقتی خودشان در دولت بودند، آرزو داشتند 2درصد سود را پایین بیاورند. البته می‌دانید، بالاخره این تغییرات در دولت خیلی سخت است، چون گفتم که ساختار چطور است، به رئیس‌جمهور و دولت فشار می‌آید تا بتواند تحولی را ایجاد کند. به محض [انجام چنین کاری] می‌گویند آقا! این پایین آمدن سود بانکی ضد تولید و به‌ضرر اقتصاد است. بعضی اصلاً یا نمی‌دانند یا خود را به ندانستن می‌زنند، بعد هم می‌گویند که نظر ما علمی است. نگاه کنید، ما گفته‌ایم سودی که بانک به مردم می‌دهد، سرجایش؛ دقت کنید، 16درصد می‌دهد، کسی که پولش را در بانک گذاشت، 16درصد آن را می‌گیرد، اما پولی که بانک می‌خواهد به مردم برای تولید، صنعت و کشاورزی بدهد، 14درصد بگیرد. بیش از 100 تیتر من خودم دیدم که کاهش سود بانکی باعث شده مردم پولشان را از بانک‌ها بیرون ببرند! اینکه معکوس است.

28 مهر 1385

یکی از مشکلات اصلی ما، سیستم بانکی است. حتی ما نظام بانکداری اسلامی تدوین کردیم، ابلاغ شده، اما حاصلش همین است که می‌بینید. ما قبل از اینکه به دولت بیاییم، یک طراحی کردیم و طراحی مان هم عالمانه بود؛ یعنی علمی. دیدیم اگر به خود بانک‌ها بگوییم خودت را درست کن، نشدنی است. این نظام بانکداری اسلامی را تهیه کردند و به خود همین‌ها دادند، گفتند اجرا کن. اینها خیلی زحمت کشیدند، اما چرخ‌دنده‌هایشان بر اساس دیگری تنظیم شده است و نمی‌شود یک رنگ اسلامی روی آن چرخ‌دنده‌ها بمالی و بعد بگویی اسلامی شد... . یکی از کارهای دولت که دنبال انجام آن هستیم، همین بحث توسعه قرض‌الحسنه است. کار دولت این است؛ مردم در میان خودشان معامله کنند، به جای اینکه این روابط ربوی خانمان برانداز بین مردم باشد، که الان متأسفانه هست. مگر (خداوند) نفرموده‌اند ربا اشد من الزنا؟ همه شنیده‌اید ربا بدتر از زنا در کنار کعبه با محارم است؛ برای اینکه بنیان‌های جامعه را متلاشی می‌کند. شما چند مقاله علیه ربا دیده‌اید؟ چند فریاد علیه ربا شنیده‌اید؟ من خدمت خیلی‌ها رفتم و از آنها خواستم، گفتم فریاد بزنید، مطالبه کنید و راه‌حل بدهید، شما باید ربا را ریشه‌کن کنید. اگر می‌خواهید اقتصاد سالم باشد، باید آفت‌های این درخت را از بین ببریم تا رشد کند. یکی از آفت‌هایش همین رباست.

20 تیر 1386

اصلاً نگاه و جایگاه بانک چیست؟ پول بانک متعلق به کیست و باید در خدمت کجای اقتصاد قرار بگیرد؟ آیا بانک خودش یک مؤسسه اقتصادی مثل سایر مردم و رقیب مردم است یا اینکه باید در خدمت مردم باشد؟ این نظام باید اصلاح بشود؛ مقرراتی که برایش (نظام بانکی) چیدیم؛ یعنی یک ریلی برایش درست کردیم و این قطار را در یک ریلی انداخته‌ایم که دارد به بیابان می‌رود و هر چه هل می‌دهیم، تندتر می‌رود. می‌خواهیم جلویش ترمز کنیم. این باید ریلش عوض بشود و ما الان داریم طراحی می‌کنیم.

6 مرداد 1386

یکی از مشکلات کشور در اقتصاد، کارکرد شبکه پولی است و توزیع نادرست و ناعادلانه بانک‌ها، آلوده شدن منابع بانکی، رانت‌جویی و عدم‌دسترسی یکسان به تسهیلات و اعتبارات و خدمات بانکی و نیز فقدان ارزیابی کارشناسی از اعتبار مشتریان بانک‌ها چون ساختارها برای اجرای این قانون بانکداری بدون ربا درست طراحی نشد، همان کارهای قبلی تحت عناوین آن قانون آمد و دارد اجرا می‌شود. مردم پول‌هایشان را در اختیار بانک‌ها می‌گذارند، نزدیک به 50درصد سپرده‌های مردم قرض‌الحسنه (پس انداز قرض‌الحسنه یا جاری قرض‌الحسنه) است، اما کمتر از یک سی‌ام تسهیلاتی که بانک‌ها می‌دهند، قرض‌الحسنه است و بانک‌ها قرض‌الحسنه‌ها را به اضافه سپرده‌های سرمایه‌گذاری و اینها را روی هم می‌ریزند و وام می‌دهند و... ؛ هر کس ارتباط قوی داشته باشد، از منابع بانکی استفاده می‌کند و کسی که ارتباط نداشته باشد، نمی‌تواند استفاده بکند.

6 شهریور 1386

بانک نباید خودش را یک موجود و رقیبی در مقابل مردم که می‌خواهند کار اقتصادی بکنند ببیند بلکه بانک مثل شبکه خون در بدن انسان است و بانک‌ها باید منابع سالم را به همه اجزای اقتصاد تزریق بکنند و اگر به یکجایی بیشتر و به یکجایی کمتر یا به جایی بیش از نیاز و به جایی کمتر از نیاز برسد، می‌بینیم که عدم‌تعادل‌های اقتصادی شکل می‌گیرد. (بنابراین) موقعی اقتصاد ما به‌طور هماهنگ و موزون رشد خواهد کرد که شبکه پولی به‌طور منظم، هوشمندانه و دقیق کار خودش را انجام بدهد.