ایجاد رشتههای متناسب با نیازهای روز کشور برعهده این وزارتخانه نیست. کامران دانشجو به پایگاه اطلاعرسانی دولت گفت: «آموزش عالی متولی این نیست که رشتههایی متناسب با نیازهای روز ارائه دهد بلکه باید فرصتی برای همه فراهم کند تا بتوانند تحصیلات عالیه داشته باشند.» وی درباره ایجاد تنوع در رشتههای دانشگاهی گفت: اما برای تنوع در رشتههای تحصیلی میتوان میان رشتههایی ایجاد کرد که مطابق با نیاز روز باشد و اقدامات مربوط به این موضوع در شورای برنامهریزی و گسترش انجام میشود.
اظهار تعجب عباسپور
رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در واکنش به اظهارات وزیر علوم به همشهری گفت: از اظهارات وزیر علوم تعجب میکنم و اگر چنین سخنانی صحت داشته باشد، باید آقای دانشجو پاسخ دهد که اگر به روز رسانی رشتهها و ایجاد رشتههای متناسب با نیازهای روز کشور برعهده وزارت علوم نیست پس بر عهده کدام دستگاه است؟ علی عباسپور تهرانیفرد اظهار کرد: به روز کردن رشتههای دانشگاهی با توجه به نیازهای کشور از وظایف وزارت علوم و در برخی رشتهها نیز از وظایف وزارت بهداشت است، این دو وزارتخانه موظف هستند رشتههایی که در دنیا پیشرفت داشته و رشتههای مورد نیاز کشور را در مقاطع مختلف تحصیلی تدوین و نیروی متخصص در این رشتهها را تربیت کنند. نماینده مردم تهران در مجلس تصریح کرد: از نظر ما متولی ایجاد رشتههای دانشگاهی با توجه به نیازهای کشور بر عهده وزارت علوم است و تاکنون نیز این وزارتخانه این کار را انجام داده و اظهارات آقای دانشجو جای بسی تعجب دارد، زیرا بخش مهمی از پیشرفت علمی کشور بر عهده وزارت علوم است و یکی از پیشرفتهای علمی، تربیت نیروی انسانی متخصص است. به گفته رئیس کمیسیون آموزش مجلس، وزارت علوم باید نیازسنجی کند و مرزهای دانش را تشخیص و برای راهاندازی این رشتهها به دانشگاههای متقاضی مجوز دهد.
بهروزرسانی رشتهها در وزارت علوم
با اینکه وزیر علوم اعلام کرده به روز رسانی رشتههای دانشگاهی بر عهده این وزارتخانه نیست اما پیش از این مسئولان وزارت علوم بر این نکته تاکید داشتهاند که این کار بر عهده وزارت علوم است. معاون فرهنگی اجتماعی وزیر علوم در حاشیه تجدید میثاق دانشگاهیان با بنیانگذار جمهوری اسلامی به ایرنا گفت: براساس نیازهای کشور، رشتههای دانشگاهی به روز میشود و تعداد رشتههای دانشگاهی کاهش مییابد. غلامرضا خواجه سروی افزود: رشتههای دانشگاهی باید بهطور دائم تجدید نظر شود، زیرا اگر تعداد رشتهها متناسب با نیازهای جامعه کاهش یا افزایش نیابد، نقص بزرگی محسوب میشود.
وی با اشاره به طرح آمایش آموزش عالی در دانشگاهها اظهار داشت: براساس این طرح با توجه به نیازهای کشور، رشتههای خاص در دانشگاههای مناطق مختلف ایجاد خواهد شد.
توجه به نیازهای بخش خصوصی
معاون آموزشی وزیر علوم نیز خردادماه امسال در جلسه شورایعالی برنامهریزی آموزش عالی درخصوص توجه به نیازهای بخش خصوصی گفت: وظیفه وزارت علوم تأمین نیروی انسانی متخصص و متعهد برای کل کشور است، بنابراین بایستی به نیازهای بیرونی توجه کنیم؛ چه دولتی و چه خصوصی. حسین نادریمنش اظهار کرد: نیازهای بخش خصوصی میتواند در قالب طرحهای تحقیقاتی و پژوهشهای کارشناسی ارشد و دکتری تعریف شود و ما امیدواریم بین بخش خصوصی و دولتی و دانشگاهها و پژوهشگاههای ما ارتباط نظاممندی برقرار شود و حمایت آنها از پایاننامههای دانشجویان (بهویژه پایاننامههایی که موضوع آنها حل مشکلات است) جدیتر شود و لازم است روابط محکمتر، منسجم و با برنامه بین این سازمانها شکل بگیرد.
رابطه بهروزنبودن رشتهها با بیکاری
یکی از عوامل مهم بیکاری دانشآموختگان متناسب نبودن رشتهها و آموزشهای دانشگاهی با نیاز بازار کار است. در سالهای اخیر بهدلیل روند فزاینده نرخ بیکاری دانشآموختگان، نیروی کار متخصص برای رهایی از بیکاری مجبور شده است روی به مشاغلی بیاورد که با تخصص وی هماهنگی ندارد و نتیجه آن، استفاده نکردن بهینه از نیروی کار و اثربخشی کمتر بر بهرهوری است. به روز نبودن آموزشهای نیروی کار و پایین بودن کیفیت آموزشها یکی از چالشهای دانشآموختگان است. آموزشهای ارائه شده به دانشجویان در بسیاری از رشتههای دانشگاهی براساس سرفصلهای مصوب وزارت علوم در 2دهه قبل است که با شرایط جدید اقتصاد ایران و تحولات جهانی هماهنگی ندارد. به بیان دیگر، مطالبی که آموزش داده میشود عمدتاً مربوط به 2دهه پیش و متناسب با دانش و نیاز آن زمان است، درحالیکه در چند سال اخیر دانش در جهان و کشور ما دچار تحول جدی شده است و وزارت علوم همچنان به این مسائل توجه جدی ندارد.