اواخر آذرماه ژنرال ادیب باشار از ارتش ترکیه و ژنرال آمریکایی جوزف راستون در اشتوتگارت آلمان با هم دیدار کردند. تمام مدت گفت‌وگو به این گذشت که ژنرال ترکیه‌ای اصرار داشت که یا امکان عملیات فرامرزی ارتش ترکیه بر ضد کردهای پ.ک.ک در عراق فراهم شود و یا این‌که آمریکا با اتخاذ سیاست‌های جدید ضرورت اقدام نظامی ترکیه در شمال عراق را از بین ببرد.
دولت ترکیه معتقد است اگر آمریکا به اندازه کافی بر دولت عراق و کردهای شمال عراق فشار آورد، پایگاه‌های پ.ک.ک در شمال عراق بسته خواهد شد و کردهای پ.ک.ک سلاح‌های خود را بر زمین خواهند گذاشت.
ترکیه در صدد است به آمریکا بقبولاند که پ.ک.ک تهدیدی بر منافع آمریکا نیز هست. اواخر تیر ماه رجب طیب اردوغان به نظامیان ترکیه اجازه داد هر اقدامی (حمله به شمال عراق) که برای مقابله با پ.ک.ک لازم می‌دانند به مورد اجرا گذارند.
پنج روز بعد جرج بوش رئیس جمهور آمریکا در مکالمه تلفنی با اردوغان قول داد اقدامات لازم برای مقابله با چریک‌های پ.ک.ک در شمال عراق صورت گیرد. در گزارش همیلتون که درباره عراق تهیه شده است نیز پیش‌بینی شده چنانچه نابسامانی و درگیریها در عراق ادامه یابد، ممکن است ارتش ترکیه وارد شمال عراق شود.
علاوه بر فعالیت‌های چریک‌های پ.ک.ک، کرکوک نیز نگرانی‌های ترکیه را دامن زده است. چندی پیش سرویس اطلاعاتی ترکیه (MIT) گزارشی محرمانه درباره تهدیدهای استراتژیک ترکیه تهیه کرد که با عنوان بسیار ساده «عراق، ترور کرکوک و پ.ک.ک» به دفتر رئیس جمهور و نخست‌وزیر ترکیه ارسال شد.
در این گزارش به‌طور مشخص به تحولات سیاسی در اقلیم کردستان عراق اشاره شده است. بر اساس منابع اطلاعاتی ترکیه منطقه کردستان شمال عراق که از سال 1992 خودمختاری مشخصی را تجربه می‌کند در صورت عدم ثبات در عراق ممکن است به‌صورت یک دولت کرد در جنوب ترکیه ظاهر شود. ظهور یک دولت کرد در جنوب ترکیه و همجوار با استان‌های کردنشین ترکیه در جنوب و شرق این کشور طبعاً آثار ناخوشایندی در آنکارا از خود به‌جای خواهد گذاشت.
کرکوک شهری است که اساساً با جمعیت ترکمن‌نشین تشکیل شده است، اما ترکیه کردهای عراق را متهم می‌کند که به‌صورت سازمان‌یافته در صدد تغییر بافت جمعیتی کرکوک به نفع کردها هستند.
به گزارش نشریه آلمانی اشپیگل در سالهای اخیر قریب 600 هزار کرد به جمعیت کرکوک افزوده شده است و قریب 200 هزار ترکمن ساکن کرکوک به بهانه‌های مختلف از شهر رانده شده‌اند. ترکیه، ترکمن‌های عراق را در کنف حمایت خود دارد و اساساً چشمداشت ارضی خود به کرکوک را با پوشش حمایت از ترکمن‌ها دنبال می‌کند. تغییرات جمعیتی از آنجا برای ترکیه حساسیت‌برانگیز شده که بر اساس قانون اساسی عراق، در سال 2007 باید همه‌پرسی در کرکوک انجام شود.
در این همه‌پرسی مردم کرکوک باید تصمیم بگیرند که جزء قلمرو اقلیم کردستان عراق باشند و یا امور آنان به‌دست دولت بغداد سامان یابد. آنکارا معتقد است، تغییرات جمعیتی به‌گونه‌ای است که احتمالاً نتیجه همه‌پرسی برای ترکیه ناخوشایند خواهد بود.
دولت ترکیه خواستار تعویق در برگزاری همه‌پرسی شده است و این درخواست در گزارش بیکر- همیلتون نیز مطرح بوده است.اردوغان رأی اهالی کرکوک به ماندن در اقلیم کردستان را با شروع جنگ داخلی در شمال عراق یکسان فرض کرده و در مصاحبه با اشپیگل در هفته گذشته اعلام کرد، تمامیت ارضی عراق باید حفظ شود و باید از شروع جنگ داخلی در کرکوک جلوگیری کنیم.
بر اساس گزارش مطبوعات ترکیه، شمار نیروهای نظامی ترکیه در مرز با عراق افزایش یافته و دنیز بایکال رهبر حزب جمهوری‌خواه خلق از پارلمان ترکیه خواسته است مجوز دخالت نظامی ارتش در شمال عراق را صادر کند. دولت اردوغان هنوز چنین درخواستی را مطرح نکرده است.
برخی تحلیل‌گران معتقدند، مانورهای سیاسی دولت و پارلمان در ترکیه بیش از آن‌که زمینه‌سازی برای حمله نظامی به شمال عراق باشد، اقدامی برای تحت فشار قرار دادن آمریکا است؛ چرا که رهبران ترکیه به‌خوبی واقفند که در صورت مداخله نظامی در شمال عراق، علاوه بر این‌که خطرات مخالفت شدید آمریکا را به جان خواهند خرید، روشن نیست که در باتلاق عراق، نیروهای ترکیه چه سرنوشتی خواهند داشت؛ به‌خصوص این‌که بحث کرکوک با دارا بودن 4 درصد ذخیره نفت جهان و 40 درصد ذخیره نفت عراق، موضوع بسیار حساسی است.
اگر کرکوک مملو از نفت پایتخت دولت کرد شمال عراق شود، آنکارا در مناطق کمتر توسعه یافته جنوب و شرق ترکیه به‌شدت تحت فشار قرار خواهد گرفت. تحولات شمال عراق در 15 سال اخیر آرام، آرام شکل جدی‌‌تری به خود گرفته است و هر بار آنکارا با قول‌های واشنگتن، خویشتن‌داری خود را حفظ کرده است.
اما رئیس سرویس اطلاعاتی ترکیه چندی پیش گفت: سیاست صبر و میوه‌چینی دیگر پاسخگوی نیازهای ترکیه نیست و ترکیه لاجرم باید سیاست ابتکاری و تهاجمی خود را در عراق آغاز کند. بی‌صبری ترکیه البته دلایل واقعی دارد. ترکیه معتقد است وقتی رهبران پ.ک.ک به‌راحتی برای مداوا و تجدید نیرو در حضور آمریکایی‌ها در شمال عراق رفت و آمد می‌‌کنند، این امر نمی‌تواند بدون رضایت آمریکا باشد. آنکارا صریحاً از آمریکا خواسته است همان‌گونه که ترکیه از واشنگتن در مسأله حادثه 11 سپتامبر حمایت کرد، آمریکا نیز باید از آنکارا در قبال پ.ک.ک حمایت کند.
ژنرل باشار هفته گذشته با ابراز نارضایتی از امتناع آمریکا در مقابله با نیروهای پ.ک.ک مستقر در شمال عراق گفت که ترکیه تا ابد نمی‌تواند در انتظار مقابله آمریکا با پ.ک.ک بماند.
دولت ترکیه دیگر قصد ندارد ناراحتی خود از موضع آمریکا را پنهان کند، عبدالله گل وزیر امور خارجه ترکیه، موضع آمریکا در قبال پ.ک.ک را مایه شرمساری آمریکا توصیف کرده و به روزنامه حریت گفته است آمریکایی‌ها می‌گویند که نمی‌خواهند نیروهای خود را برای مقابله با پ.ک.ک بسیج کنند و جبهه دیگری برای خود باز کنند. علاوه بر بحث پ.ک.ک مسأله کرکوک نیز مایه منازعه آنکارا و کردستان عراق شده است.
تحرکات نظامی و سیاسی ترکیه در کردستان عراق بی‌پاسخ نمانده است؛ چنان‌که مسعود بارزانی رئیس منطقه کردستان عراق گفته است، کرکوک جزو کردستان است و ما از تهدیدهای ترکیه هراس نداریم.
به گزارش ایرنا بارزانی بر این نکته تأکید کرده است که ما (کردها) بر ضرورت اجرای ماده 140 قانون اساسی و محو آثار عربی‌سازی در کرکوک، سنجار، مزمار (موصل) خانقین (دیالی) و سایر مناطق کردستان عراق تأکید می‌کنیم. این موضع دقیقاً با موضع ترکیه که کرکوک به همه عراقی‌ها تعلق دارد و ترکیه با حاکمیت یک قوم بر کوکوک موافق نیست، تعارض دارد.
ماده 140 قانون اساسی متضمن عادی‌سازی اوضاع، اجرای طرح سرشماری نفوس و مسکن و اجرای همه‌پرسی در کرکوک و اراضی دیگر مورد منازعه برای مشخص کردن خواسته ساکنان آن قبل از 31 دسامبر 2007 (10 دی ماه 1386) است. آمریکا نیز به انجام این همه‌پرسی اصرار دارد.
نیکلاس برنز معاون امور سیاسی وزیر امور خارجه آمریکا که پنج‌شنبه گذشته در آنکارا بود موضع آمریکا را این‌گونه اعلام کرد که کرکوک مساله حساسی است و ما به حساسیت ترکیه در این مورد واقف هستیم و به نظرات ترکیه گوش داده‌ایم. اما عراق هم یک کشور مستقل است و کرکوک یک شهر عراقی است و مساله آن باید در چارچوب قوانین عراق حل و فصل شود.
