بازار فرابورس ایران اکنون به یک مکان جدید برای معامله سهامداران و سرمایه‌گذاران تبدیل شده اما با وجود آنکه از یکسال پیش سهامداران و فعالان بازار، حساب ویژه‌ای روی فرابورس باز کرده‌اند اما این بازار هنوز نشانه اولیه یک بورس یعنی شاخص را ندارد و حرکت‌های طبیعی این بازار پنهان مانده است. همه بورس‌های دنیا صاحب شاخص هستند و این شاخص‌ها هستند که بورس‌ها را در تمام دنیا معرفی می‌کنند و باعث شهرت بازار‌های جهانی شده‌اند، بر همین اساس به‌نظر می‌رسد مسئولان فرابورس نیز باید خیلی زود دست به کار شوند و یک شاخص مدرن برای این بازار طراحی کنند. در همین رابطه روزنامه همشهری گفت‌وگویی انجام داده است با امیر هامونی مدیر بازار فرابورس ایران که می‌خوانید:
- 2 سال از آغاز به کار بازار فرابورس ایران می‌گذرد فکر نمی‌کنید وقت آن رسیده که شاخص ویژه فرابورس طراحی شود تا سهامداران بتوانند با تکیه بر این شاخص در فرابورس سرمایه‌گذاری کنند؟
طراحی شاخص فرابورس بحثی بسیار مهم است، ما تاکنون فرمول‌های مختلفی را به‌صورت داخلی که بیانگر عملکرد فرابورس باشد امتحان کرده‌ایم و دنبال این هستیم که یک شاخصی را که نشان‌دهنده همه اطلاعات بازار باشد، برای این بازار طراحی کنیم اما هنوز این شاخص، مراحل نهایی خود را طی نکرده است.
- برای اینکه این شاخص برای عموم مردم نمایش داده شود چه مراحلی باید طی شود؟
چندین شاخص در قالب فرمول‌های مختلف در حال آزمایش هستند اما یک فرمول نهایی باید به کمیته شاخص سازمان بورس و اوراق بهادار از طرف ما پیشنهاد شود و پس از بررسی در این کمیته و تصویب آن، شاخص فرابورس نمایش داده خواهد شد.
- دلیل اینکه تاکنون شاخص فرابورس طراحی نشده چه بوده است؟
مهم‌ترین دغدغه ما این است که شاخصی طراحی کنیم که بیانگر تمام اطلاعات موجود در بازار باشد از این جهت معتقدیم هنوز برای طراحی شاخص بورس زود است چون تاکنون 35 نماد معاملاتی در فرابورس دادوستد می‌شوند که وزن برخی از آنها روی شاخص بسیار زیاد است بنابر این قصد داریم شاخصی طراحی کنیم که این ایراد‌ها را نداشته باشد.
- فکر نمی‌کنید داشتن یک شاخص به هر حال از نداشتنش بهتر باشد، ضمن اینکه موضوعی که شما مطرح کردید هم‌اکنون در بورس تهران نیز مطرح است به‌طوری‌که شرکت مخابرات به تنهایی 15درصد از وزن شاخص را در اختیار دارد اما به هر حال شاخص نمایش داده می‌شود؟
درست است، شاید بورس هم این مشکلات را داشته باشد اما به‌دنبال این هستیم که از لحاظ فنی و محاسبات ریاضی فرمول کامل‌تری داشته باشد و برآیند اکثریت اطلاعات بازار باشد. به‌طور مثال هم‌اکنون فرمول شاخص‌های غیرموزون، موزن و مدل میانگین هندسی در هیأت‌مدیره شرکت فرابورس در حال بررسی است اما به اعتقاد ما در درجه اول تعداد نماد‌های معاملاتی فرابورس باید به 50 نماد برسد تا امکان نمایش شاخص وجود داشته باشد.
- فکر می‌کنید کار طراحی فرمول نهایی شاخص چه زمانی انجام شود و آیا بالاخره در تاریخی فرابورس صاحب شاخص خواهد شد؟
تلاش ما این است که تا پایان سال‌جاری و نهایتا سال آینده شاخص فرابورس را برای عموم نمایش بدهیم.
- یکی از بحث‌هایی که مطرح است این است که مسئولان فرابورس به‌دلیل مشکلات ناشی از نمایش شاخص و کاستن از بحث‌های حاشیه‌ای و رسانه‌ای از نمایش شاخص فرابورس فرار می‌کنند، آیا این موضوع صحت دارد؟
خیر کاملا با این موضوع مخالفم چرا که با روحیه‌ای که من در مدیرعامل و هیأت‌مدیره فرابورس سراغ دارم مطمئنم تمام تلاششان را برای طراحی شاخص و در کل پیشرفت فرابورس انجام می‌دهند همان طور که تا به حال انجام داده‌اند. در حال حاضر تنها بحث‌های فنی مطرح است و ما معتقدیم تعداد نماد‌های معاملاتی باید حداقل به 50 نماد برسد تا اینکه شاخص فرابورس قابلیت تجزیه و تحلیل داشته باشد و داده‌های ما واقعی‌تر باشد.
- به اعتقاد شما از دیدگاه شما بهترین شاخص که می‌تواند عملکرد کلی فرابورس را نمایش دهد شاخص با چه مبنایی است؟
از نظر من شاخص غیرموزون که برپایه قیمت است می‌تواند شاخص مناسبی باشد ضمن اینکه شاخص شناور آزاد هم ازجمله شاخص‌های کامل بازار است که حرکت‌های بازار را به‌خوبی نشان می‌دهد.
در شاخص غیرموزون وزن شرکت‌ها مهم نیست و اینطور نیست که سهام یک شرکت که وزن زیادی در بازار دارد به‌طور کل شاخص را تغییر دهد مثلا در حال حاضر ارزش فرابورس19.5 میلیارد دلار است که ارزش سهام شرکت همراه اول و پتروشیمی زاگرس به‌ترتیب 8 و 3 میلیارد دلار است و این موضوع می‌تواند تاثیر زیادی روی شاخص داشته باشد.
