از طرفی سالها طول خواهد کشید تا تمامی مدارس کشور به سطح قابل قبولی از استانداردهای ایمنی برسند. به علاوه میتوان انتظار داشت که در سالهای آتیه نزدیک، نوبت به مدارس مناطق محروم نخواهد رسید. از این رو، یافتن راهحلی برای کوتاه مدت و تا هنگام مقاومسازی جدی مدارس، ضروری به نظر میرسد.
مهندس هوشنگ امیری ابیانه رئیس گروه توسعه و تجهیز مدارس سازمان آموزش و پرورش استثنایی در گفت و گو با همشهری با اشاره به این موضوع افزود در حوادث تلخی همچون حادثه مدرسه سفیلان در شهرستان لردگان در استان چهارمحال و بختیاری، دانشآموزان در انتهای کلاس گیر افتادند و هیچ راه فراری جز ماندن در کلاس که در آتش میسوخت، نداشتند.
بنابراین، یک راهحل ساده، اجرایی و کم هزینه در شریط فعلی مدارس، «پیش بینی یک راه فرار دیگر در انتهای کلاس به طرف راهرو» است. این راهحل، نتیجه تحقیقی است که توسط امیری ابیانه با همراهی سیدتقی حسینی کارشناس توسعه و تجهیز مدارس آموزش و پرورش استثنایی انجام شده است.
راههای خروج کلاس به طور عادی شامل یک در و چند پنجره است. معمولا پنجرهها در طبقه همکف حفاظ دارند یا در طبقات بالاتر، فرار از آنها غیر ممکن است یا احتمال شکستگی اعضا را دربردارد. پس به هنگام بروز حوادثی مانند زلزله و آتشسوزی، فرار عملا فقط از در ورودی کلاس امکانپذیر است. در طرح پیشنهادی امیری ابیانه و حسینی، یک راه فرار دیگر در انتهای کلاس به طرف راهرو ایجاد میشود که این امکان را به دانشآموزان میدهد تا بتوانند از خطر بگریزند.
امیری در توضیح طرح خود گفت:«این در مانند درهای شیشهای اتوبوس است که با کشیدن نوار حاشیه آن و ایجاد کمترین فشار (هل دادن) باز میشود. جزئیات آن مانند در ورودی شامل یک چارچوب با ابعاد 8/1 در 1 متر و پوشش سطح داخلی آن از مصالح سبک (از قبیل یونولیت) همراه با لایه نازک گچ و علایم هشداردهنده روی آن و نوار لاستیکی نگهدارنده به دور آن است. در هنگام خطر فقط کافی است نوار لاستیکی کشیده و به پوشش داخلی آن فشار وارد شود تا راه فرار از انتهای کلاس یا کارگاه به راهرو باز شود.»
این طرح از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه است. اگر هزینه یک در استاندارد ورودی کلاس با یراقآلات (لولا، دستگیره، قفل و پاخور) حدود دو میلیون ریال باشد، هزینه نصب این در کمتر از یک سوم آن خواهد شد.
امیری در مورد چگونگی آموزش استفاده از این در گفت:«در هنگام برگزاری مانور زلزله میتوان نحوه استفاده و فرار از آن را آموزش داد. با فرهنگسازی و نصب علائم هشداردهنده، میتوان بچهها را از دستکاری در برحذر داشت. وانگهی، چنانچه این درها توسط بچهها آسیب ببیند، به اندازه سلامت آنان در هنگام بروز خطر، ارزش ندارد.»
وی در پایان، برنامه اولویتبندی برای اجرای طرح را نیز عرضه کرد. بر این اساس، ابتدا مدارسی که در مرحله طراحی، ساخت یا مقاومسازی قرار دارند، به این در مجهز میشوند. سپس در مدارسی که هنوز از بخاری نفتی یا گازی استفاده میکنند و در مرحله بعد در مدارس کودکان استثنائی که توانایی و تحرک دانشآموزان در فرار از خطر با محدودیت همراه است.
در مراحل پایانی، مدارس ابتدایی که در سالهای اخیر از محل اعتبارات دولتی یا توسط خیرین ساخته شدهاند و در طرح مقاومسازی قرار ندارند و بقیه مدارس راهنمایی و متوسطه و کارو دانش قرار دارند. به اعتقاد امیری، هزینه اجرای این طرح از محل اعتبارات مصوب مقاومسازی مدارس در سازمان نوسازی مدارس قابل تامین است.