به‌رغم این دیدگاه‌ها برخی کشورهای صادرکننده کالا به ایران مانند چین با اتکا به شیوه‌های متقلبانه (دامپینگ) کالاهای بی‌کیفیت و ارزان قیمتی را راهی بازار مصرف کشورمان کرده‌اند که امکان رقابت کالاهای ساخت داخل را از بین برده و به گفته مسئولان اکنون چین در صدر فهرست کشورهایی قرار دارد که با استفاده از این شیوه برای حضور در بازار کشورمان روی آورده‌اند. با این شرایط اکنون کمتر کالایی را می‌توان در بازار مشاهده کرد که چینی نباشد یا مشابه چینی برای کالاهای ساخت داخل یا وارداتی از دیگر کشورها وجود نداشته باشد. با این وجود وزیر صنعت، معدن و تجارت کشورمان از کاهش 30درصدی واردات کالا در 4ماهه نخست امسال نسبت به‌مدت مشابه سال گذشته خبر داده است. این دیدگاه مهدی غضنفری در حالی مطرح می‌شود که آمارهای رسمی گمرک ایران از میزان واردات کالاهای چینی طی 3 ماهه نخست امسال بیانگر افزایش میزان واردات کالا از مبدأ این کشور به ایران است. به‌نحوی که طی این مدت میزان واردات کالاهای چینی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از نظر وزن 15/06 و از نظر ارزش 21/7درصد رشد داشته است. علاوه بر افزایش واردات رسمی کالا از چین طی 10 سال اخیر، اکنون کالاهای چینی رتبه نخست کالاهای قاچاق، بی‌کیفیت و ارزان قیمت موجود در بازار کشورمان را به‌خود اختصاص داده و گلایه‌های تولیدکنندگان داخلی را روز به روز تشدید می‌کند. بررسی میزان واردات کالاهای رسمی از مبدأ چین و آمارهای غیررسمی منتشر شده از حجم 15 تا 60 میلیارد دلاری قاچاق، دیدگاه‌های برخی تولیدکنندگان و کارشناسان اقتصادی حاوی نکات دیگری است.
بازار لوازم خانگی ریز در تسخیر واردات
افزایش واردات رسمی و غیررسمی کالاهای چینی موجب شده است تا اکنون بازار لوازم خانگی نیز از کالاهای چینی یا کالاهایی پرشودکه با نام برندهای مطرح اروپایی تولید شده یا شباهت نام آنهابا این برندها موجب گرایش مصرف‌کنندگان ایرانی به خرید این کالاها شده است. رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی با بیان اینکه واردات رسمی و غیررسمی لوازم خانگی در بخش کالاهای ریز مانند اتو، جارو برقی، چرخ گوشت، پلوپز و... بیشتر از لوازم خانگی درشت است، گفت: امکان واردات لوازم خانگی درشت از مبادی غیررسمی بسیار کم بوده و برای ورود این لوازم از مبادی رسمی نیز گمرک نظارت بیشتری اعمال می‌کند.محمد طحانپور با بیان اینکه به‌رغم نکات منفی مطرح در زمینه لوازم خانگی چینی اکنون بسیاری از لوازم خانگی با برندهای مطرح اروپایی در کشور چین تولید شده و از کیفیت مناسبی نیز برخوردارند، افزود: با این وجود در برخی لوازم خانگی ریزشاهد حضور کالاهای بی‌کیفیت چینی در بازار هستیم و این موضوع در مورد برندهای کم نام و نشان بیشتر مصداق دارد.
وی علاوه بر واردات رسمی لوازم خانگی، واردات موازی و قاچاق را دو شیوه دیگر ورود لوازم خانگی به بازار کشورمان قلمداد کرد و افزود: در زمینه واردات موازی مشکل اصلی عدم‌ارائه خدمات پس از فروش مناسب است و در زمینه قاچاق نیز گرچه آمار رسمی از میزان واردات کالاهای بی‌کیفیت چینی وجود ندارد اما می‌توان گفت این امر بیشتر در مورد لوازم خانگی ریز صورت گرفته است.طحانپور علت اصلی وضعیت نابسامان تولیدکنندگان داخلی لوازم خانگی را در اقبال مصرف‌کنندگان ایرانی نسبت به خرید کالاهای بی‌کیفیت و ارزان قیمت وارداتی قلمداد کرد و افزود: تولیدکنندگان داخلی لوازم خانگی نیز باید بپذیرند که با قیمت کمتر و ارائه خدمات پس از فروش مناسب به حق انتخاب مشتری احترام گذارند. گرچه نمی‌توان از واردات لوازم خانگی قاچاق یا با گارانتی متفرقه جلوگیری کرد اما باید گمرک نظارت بیشتری اعمال کند تا لوازم خانگی بی‌کیفیت به طرق دیگر وارد کشور نشده و واقعا مرجوع شود.
اشباع بازار لوازم یدکی از قطعات چینی
واردات بی‌رویه کالاهای بی‌کیفیت و ارزان قیمت چینی موجب شده است تا اکنون علاوه بر کالاهای مصرفی، بازار اغلب کالاهای صنعتی نیز به تسخیر محصولات چینی درآید. این شرایط موجب شده تا اکنون نیمی از بازار 5هزار میلیارد تومانی قطعات و لوازم یدکی خودرو کشور در اختیار کالاهای وارداتی قاچاق به‌ویژه قطعات چینی قرار گیرد. دبیر انجمن قطعه‌سازان با اشاره به اینکه نیمی از لوازم یدکی خارجی موجود در کشور از طریق قاچاق و از مبادی غیررسمی وارد بازار می‌شود، گفت: اکنون بازار قطعه خودرو کشور در اختیار قطعات چینی قرار گرفته است؛ به‌طوری که ۶۰درصد نیاز بازار توسط لوازم یدکی و قطعات چینی تأمین می‌شود. ساسان قربانی با اشاره به اینکه واردات قطعات بی‌کیفیت چینی در حال افزایش است، افزود: اگرچه کیفیت قطعات چینی بسیار پایین بوده و قابل مقایسه با تولیدات داخلی نیست اما قیمت این قطعات بسیار ارزان و اغوا‌کننده است و مصرف‌کننده را ترغیب به خرید می‌کند. وی با بیان اینکه کیفیت قطعات ایرانی به‌مراتب بالاتر از قطعات چینی است، افزود: همه قطعات چینی که وارد ایران می‌شود از کیفیت پایین و غیرقابل‌قبولی برخوردار است اما متأسفانه کسانی که در امر واردات این محصولات فعالیت می‌کنند برای کسب بالاترین سود به‌دنبال کالای ارزان قیمت هستند و آزمایش‌ها و فرایند‌های علمی را که برای واردات محصول از چین باید انجام شود طی نمی‌کنند.
قربانی با بیان اینکه متأسفانه بیشتر قطعات چینی که وارد بازار کشور می‌شود استاندارد نیست، تصریح کرد: به‌دلیل بالا بودن هزینه تست‌های آزمایشگاهی، اغلب قطعات چینی که وارد کشورمان می‌شود تحت کنترل قرار نگرفته، کیفیت و استاندارد آنها مشخص نبوده و رتبه‌بندی نمی‌شود.دبیر انجمن قطعه‌سازان با اشاره به اینکه در بیشتر موارد این محصولات تنها بر‌اساس یک سفارش وارد کشور می‌شود بنابراین امکان کنترل این قطعات وجود ندارد، افزود: در نتیجه قطعات بدون طی کردن فرایند‌های استاندارد وارد بازار شده و علاوه بر تحمیل هزینه به مصرف‌کننده هزینه‌های زیادی را هم به اشتغال و اقتصاد ملی وارد می‌کنند.
واردات، نساجی را به حاشیه راند
محصولات نساجی و پوشاک از جمله محصولاتی است که طی چند سال اخیر زیان‌های هنگفتی را به‌دلیل واردات کالاهای بی‌کیفیت از کشورهای مختلف متحمل شده است. این شرایط موجب شده تا اکنون حتی بسیاری از تولیدکنندگان داخلی محصولات تولیدی خود را با نام و نشان‌های خارجی به بازار عرضه کنند و بازار مارک و آرم فروشی در بازار از رونق دوچندانی برخوردار شود. یک عضو انجمن صنایع نساجی ایران با اشاره به واردات گسترده پتوهای چینی به ایران گفت: هم‌اکنون اغلب واحدهای تولیدکننده پتو فعال در کشور با ظرفیت پایین در حال فعالیت هستند. همایون بختیاری افزود: افزایش قیمت مواداولیه و واردات گسترده پتوهای چینی به کشور باعث شده تا اکنون بسیاری از واحدهای تولید پتو در کشور یا تعطیل شده یا با ظرفیت پایین به تولید خود ادامه دهند. وی افزود: اکنون کارخانه‌های تولیدکننده پتو در کشور به دو دسته مینک (با فناوری قدیمی) و سیلک (با فناوری جدید) تقسیم‌بندی می‌شوند که در هر دو بخش اغلب کارخانه‌ها با ظرفیت پایینی در حال تولید هستند.بختیاری با بیان اینکه از سال1386 به بعد همزمان با واردات گسترده پتوهای چینی به کشور رفته‌رفته کارخانه‌های تولید داخل توان رقابت خود را از دست دادند، تصریح کرد: از 60 تا 70 کارخانه تولید پتو که در گذشته در کشورمان فعالیت داشته‌اند هم‌اکنون تعداد انگشت شماری باقی مانده و در مجموع حدود 10واحد تولید پتو عضو انجمن صنایع نساجی هستند.
وی تصریح کرد: برخی از تولیدکنندگان پتو به‌دلیل اینکه توان رقابت با محصولات چینی را از دست داده‌اند، به تولید سایر محصولات صنایع خواب مانند بالش و تشک رو آورده‌اند و در واقع این دسته تولیدکنندگان تلاش کرده‌اند با تنوع دادن به محصولات تولیدی خود توان رقابتی خود را در بازار افزایش دهند.بختیاری با اشاره به اینکه کیفیت پتوهای تولید داخل بالاتر از پتوهای چینی است، افزود: طرح و رنگ پتوهای تولید داخل و همچنین مواداولیه به‌کار رفته در آنها بسیار بهتر از نمونه‌های مشابه چینی بوده و این در حالی است که در تولید پتوهای چینی از پلی استر استفاده می‌شود که مشکلات بهداشتی زیادی دارد.
غذاها چینی به نام ایرانی
صنایع غذایی نیز از جمله زیرمجموعه‌های بخش صنعت است که با واردات بی‌رویه کالا از چین و سایر کشورها با مشکلاتی مواجه شده است. رئیس انجمن صنایع غذایی با اشاره به تأثیرپذیری دوسویه این صنعت از واردات بی‌رویه کالاها به‌ویژه محصولات چینی، گفت: در چند سال اخیر صنعت غذا به 2شیوه از واردات کالاهای بی‌کیفیت چینی ضربه خورده است؛ نخستین تأثیر منفی واردات محصولات چینی بر صنعت غذا از ورود ماشین‌آلات بی‌کیفیتی است که از این کشور به خطوط تولید صنایع غذایی راه یافته است.سید محمد حسینی واردات ماشین‌آلات بی‌کیفیت فاقد خدمات پس از فروش را عاملی برای زیان تولیدکنندگان صنعت غذا قلمداد کرد و گفت: تولید‌کنندگانی که این ماشین‌آلات فاقد کیفیت را خریداری کرده‌اند، مجبور شده‌اند پس از یک سال این ماشین‌آلات را تعویض کنند و حتی در همین مدت زمان کوتاه نیز شرکت‌های چینی هیچ خدمات پس از فروشی به خریداران این ماشین‌آلات ارائه نمی‌کنند.
وی تأثیر دیگر واردات بی‌رویه کالاهای چینی بر صنایع غذایی را در محصولاتی دانست که به‌دلیل قیمت پایین‌تر به‌صورت فله به کشور وارد شده و پس از بسته‌بندی درداخل کشور با نام محصول ایرانی صادر شده یا به بازار مصرف داخلی عرضه می‌شود.حسینی افزود: در چند سال اخیر رب گوجه فرنگی چینی با قیمتی به‌مراتب پایین‌تر از محصولات تولید داخل به کشور وارد شده و از آنجا که رب گوجه فرنگی تولیدی ایران به‌دلیل طعم و کیفیت مرغوب به‌طور متوسط از قیمتی به میزان 20درصد بالاتر نسبت به سایر محصولات موجود در بازار برخوردار است، رب گوجه فرنگی چینی پس از ورود به کشور و بسته‌بندی به نام محصول ایرانی، راهی بازارهای هدف صادراتی و داخلی می‌شود و به‌دلیل کیفیت پایین به نام و اعتبار رب گوجه فرنگی تولید داخل لطمه می‌زند.رئیس انجمن صنایع غذایی تأثیرپذیری صنعت غذا از واردات کالاهای چینی در بخش محصولات را کمتر از ماشین‌آلات خطوط تولید قلمداد کرد و گفت: برخی کشورها حتی از اعتبار صنایع غذایی کشور سوءاستفاده کرده و زیان‌هایی را به این صنعت وارد کرده‌اند.
