این انتصاب را میتوان ادامه روند موازیکاری در دستگاه سیاست خارجی تعبیر کرد.سابقه انجام اقدامات موازی در دستگاه سیاست خارجی به مرداد ماه سال گذشته باز میگردد که احمدینژاد طی احکامی جداگانه اسفندیار رحیم مشایی، حمید بقایی، محمدمهدی آخوندزاده و ابوالفضل ظهرهوند را بهترتیب بهعنوان نمایندگان ویژه خود در امور خاورمیانه، آسیا، دریای خزر و افغانستان انتخاب کرد.این اقدام رئیس دولت دهم در آن برهه با واکنش تند تعداد زیادی از نمایندگان مجلس و کارشناسان حوزه سیاست خارجی مواجه شد و انتصاب نمایندگان ویژه را موازی کاری با دستگاه دیپلماسی نامیدند و منوچهر متکی بهعنوان وزیر وقت امور خارجه انتقاداتی را نسبت به این موضوع بیان داشت.
چند روز بعد از این انتصابات هنگامی که اعضای دولت طبق روال سالهای گذشته به مناسبت سالروز هفته دولت به دیدار رهبر معظم انقلاب اسلامی رفته بودند بهصورت صریح مورد خطاب رهبری قرار گرفتند که نسبت به موازیکاری در دولت خصوصا در دستگاه سیاست خارجی به مسئولان عالیرتبه کشور هشدار دادند و وزارت امور خارجه را مسئول هدایت منسجم و برنامهریزی شده همه مسائلی دانستند که به نوعی با سیاست خارجی و روابط با دیگر کشورها مربوط میشود. در پی ایراد بیانات مقام معظم رهبری، 122نماینده مجلس بهصورت کتبی به رئیسجمهور نسبت به تعیین نمایندگان ویژه در سیاست خارجی و لزوم تبعیت از فرامین و توصیههای رهبر انقلاب مبنی بر پرهیز از موازی کاری در این عرصه تذکر دادند. حال با گذشت نزدیک به یکسال از این ماجرا و در نهایت عزل منوچهر متکی به سبب اعتراض به روند موازی کاری در دستگاه سیاست خارجی شاهد انتصابی از این دست در دولت دهم هستیم.
در این رابطه، محمد دهقان، عضو هیأت رئیسه مجلس انتصاب سعیدلو را از سوی احمدینژاد به سمت معاون امور بینالملل رئیسجمهور مغایر قانون اساسی تعبیر میکند و معتقد است که مسئول امور بینالملل در دولت، وزیر امور خارجه است و در مواقعی که وزیر در یک حوزه وجود داشته باشد، تعیین معاون در آن بخش، با روح قانون اساسی مغایرت دارد. وی افزود: برداشت ما از قانون اساسی این است که معاون در جایی توسط رئیسجمهور قابل نصب است که در آن حوزه وزیر نداشته باشیم و در جایی که وزیر داریم و وزارتخانه برای آن تعیین شده، تعیین معاون با روح قانون اساسی مغایرت دارد.
این عضو حقوقدان مجلس در ادامه به فارس گفت که تعیین معاون در اموری که وزیر وجود دارد، جدای از اینکه منجر به موازی کاری در امور میشود و در گذشته نیز مقام معظم رهبری از موازی کاری منع کردند که موجب مخدوش شدن پاسخگویی در برابر مجلس نیز میشود.وی با بیان اینکه ما آنقدر در کشور کار داریم که بهنظر نمیرسد لازم باشد به این امور بپردازیم، گفت: بهنظر بنده آقای سعیدلو نباید این مسئولیت را میپذیرفت چراکه مسئولیت معاونت امور بینالملل با وزیر امور خارجه است.
اگرچه در قانون اساسی صراحتی برای این امر وجود ندارد و این اختیار در ظاهر به رئیسجمهور داده شده که میتواند به تعداد لازم معاون تعیین کند اما ما باید کلیت قانون اساسی را در نظر بگیریم، روح قانون اساسی این است که در جایی که وزیر تعیین میشود و این وزیر باید در برابر مجلس و دولت پاسخگو باشد، نمیشود با تعیین یک معاون، پاسخگویی در برابر مجلس را منتفی دانست و لذا این انتصاب اصل موازیکاری و مغایر با قانون اساسی است.
محمد کرمیراد، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: بهنظر میرسد چنین انتصابی موازیکاری و دخالت در امور برخی دستگاهها و سیاست خارجی باشد و در آینده مطمئنا حرف و حدیثهایی را بهدنبال خواهد داشت. حشمتالله فلاحت پیشه، رئیس کمیته سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز درخصوص انتصاب سعیدلو بهعنوان معاون امور بینالملل رئیسجمهور به مهر گفت: در شرایط کنونی که دستگاه سیاست خارجی کشورمان کاملا نیازمند انسجام در عمل است این موازیکاریها به انسجام لازم در سیاست خارجی ضربه خواهد زد.وی انتصاب سعیدلو در این سمت را نوعی موازی کاری جدید خواند و ضمن بیان اینکه تخصص آقای سعیدلو بینالملل نیست، افزود: ما در دستگاه سیاست خارجه به اندازه کافی هزینههایی را به خاطر اظهارنظرهای غیرکارشناسی پرداخت کردهایم و حضور سعیدلو در این پست شاید در بحث اداری کمک حال دولت باشد اما در تحلیل و راهبرد نویسی میتواند مشکلاتی را برای سیاست خارجی بهوجود بیاورد. فلاحتپیشه درباره موضعگیری مجلس درخصوص این حکم جدید رئیسجمهور که شائبه موازی کاری با دستگاه سیاست خارجی را دارد تصریح کرد: این موضوع باید در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس بررسی شود.
عیوب موازی کاری دولت از نگاه رهبر انقلاب
مقام معظم رهبری تاکید کردند که در دولت نباید کارهای موازی انجام بگیرد. کار موازی چند عیب دارد: اولاً هزینه انسانی زیادی بیجا مصرف میشود، ثانیاً هزینه مالی زیادی مصرف میشود، ثالثاً تناقض در تصمیمگیریها بهوجود میآید - وقتی 2 دستگاه مسئول یک کار هستند، این یک تصمیم میگیرد، آن هم یک تصمیم دیگر میگیرد - و رابعاً از همه بالاتر، مسئولیت لوث میشود. فرض کنید توی فلان مسئله اقتصادی یا مسئله فرهنگی یا مسئله سیاست خارجی یا هرچه، اگر چنانچه یک مشکلی پیش بیاید، مسئولیت لوث میشود. وقتی کار موازی انجام گرفت، مسئولیت لوث میشود. بین دولت - یعنی قوه مجریه - و بعضی از دستگاههای بیرون از قوه مجریه، یک جاهایی بعضی موازیکاریها هست. همه تلاشمان این است تا بلکه این موازیکاریها را یک جوری حل کنیم، اصلاح کنیم، علاج کنیم. در داخل دولت، دیگر نبایستی از این موازیکاریها بهوجود بیاید. حالا یک موارد خاصی هست؛ اما کلیاش این است که موازیکاری خوب نیست.