این مسئله وقتی ناراحت کننده‌تر می‌شودکه بدانیم اغلب مصدومین جوانانی هستند که قبل از تصادف دارای سلامتی کامل بوده‌اند. یک‌چهارم مرگ‌و‌میرهای ناشی از جراحات به خاطر ترافیک جاده‌ای است. بالاترین میزان جراحات درجاده‌های خطرناک، در کشورهای در حال توسعه اعلام شده است. افراد پیاده، دوچرخه‌سواران و کودکان بیشترین قربانیان را تشکیل می‌دهند ودرمیان سرنشینان خودروها، مهم‌ترین دلیل جرح ومرگ را، سرعت و عدم استفاده از کمربند ایمنی رقم می زنند.
امروزه در اکثر کشورهای جهان قوانینی مربوط به بستن کمربند ایمنی وجود دارد.
دلیل عمده کشته شدن و جراحت کودکان در هنگام تصادف خودرو، نبستن کمربند ایمنی بوده است. در حدود 80درصد جراحت‌هایی که به کودکان هنگام تصادف وارد می‌شود از ناحیه سر بوده است که این خود باعث بروز ضایعات مغزی، فلج جسمانی و مرگ آنها می‌شود.
کمتر از 80درصد کودکانی که در تصادفات خودرو زنده می‌مانند از صندلی ایمنی یا کمربند ایمنی استفاده می‌کنند. لذا بزرگسالان باید قبل از سفر نسبت به سلامت صندلی ایمنی مطمئن شوند و درصورت خرابی اقدام به تعمیر آن کنند.
هدف کلی از کاربرد کمربند ایمنی بسیار ساده است. کمربندهای ایمنی از حرکت سرنشینان خودرو و برخورد آنها به داشبورد و شیشه جلوی خودرو، در هنگام ترمزهای ناگهانی، جلوگیری می‌کنند. حرکت سرنشینان خودرو در هنگام ترمزهای ناگهانی به علت وجود قانون اینرسی است.
به عبارت دیگر، اینرسی عبارتست از تمایل اجسام به حرکت تا زمانی که یک جسم خارجی از حرکت آن جلوگیری کند.
اگر سرعت حرکت خودرو برابر 50کیلومتر در ساعت باشد، نیروی اینرسی مایل به حرکت خودرو با سرعت 50کیلومتر در ساعت و در یک جهت است.
مقاومت هوا و وجود اصطکاک با سطح جاده، این سرعت را کاهش می‌دهد.
تمامی اشیای داخل خودرو که شامل راننده و سرنشینان است، دارای اینرسی منحصر به فرد خود جدای از اینرسی خودرو هستند. خودرو، به اشیای داخل آن تا سرعت حرکت خودرو، شتاب می‌دهد، به عبارت دیگر سرعت خودرو و اشیای داخل آن با هم برابر است. در هنگام برخورد خودرو به یک مانع یا اعمال ترمز ناگهانی، نیروی اینرسی سرنشینان داخل خودرو، به‌طور کاملا مجزاست، به‌طوری‌که نیروی حاصل از برخورد یا ترمز، حرکت خودرو را متوقف کرده، در حالی‌که سرنشینان داخل خودرو، همچنان به حرکت خود با همان سرعت قبلی ادامه خواهند داد. بدون استفاده از کمربند ایمنی، برخورد سرنشینان داخل خودرو به غربیلک فرمان یا شیشه جلوی خودرو با همان سرعت قبل از توقف خودرو، اتفاق خواهد افتاد.
همانگونه که نیروی حاصل از برخورد با مانع یا ترمز ناگهانی، سرعت برخورد را کاهش می‌دهد، کمربند ایمنی نیزبرخورد با غربیلک فرمان، شیشه جلو و داشبورد نیز حرکت سرنشینان داخل خودرو را کاهش خواهد داد که باعث جلوگیری از بروز آسیب‌دیدگی‌های جدی به سرنشینان می‌شود.
کمربندهای ایمنی با اعمال نیروی توقفی به سرنشینان خودرو، باعث کاهش لطمات و آسیب‌دیدگی‌های ناشی از برخوردهای ناگهانی خودرو می‌شوند.
کمربندها شامل یک تسمه مورب هستند که روی قسمت بالایی لگن و نیز روی شانه و سینه قرار می‌گیرند . 2قسمت کمربند به‌طور کاملا محکم به اتاق خودرو متصل شده‌اند تا سرنشینان خودرو را در محل خود نگه‌دارند. درصورت بسته شدن صحیح کمربند، قسمت اعظم نیروی نگهدارنده توسط کمربند به قفسه سینه و بالای ران وارد می‌شود که قسمت‌های قوسی بدن محسوب می‌شوند و به همین علت در هنگام اعمال نیروی نگهدارنده، به هیچ قسمت از بدن آسیبی وارد نمی‌شود.
تسمه‌های کمربند ایمنی، از پارچه‌ای ضخیم و فوق‌العاده قابل انعطاف ساخته شده است و به‌صورت تدریجی تحت کشش قرار می‌گیرد تا اعمال نیروی توقفی به‌طور ناگهانی به شخص وارد نشود. قسمت جلویی خودرو به شکلی طراحی شده است که در هنگام تصادفات شدید و برخوردها، انرژی ضربه را جذب می‌کند. کمربندهای ایمنی استفاده شده در خودروها، دارای قابلیت انبساط و جمع‌شدگی فوق‌العاده هستند؛ در عین حالی‌که در هنگام بروز ضربه و ترمزهای ناگهانی، به‌طور کامل جمع شده و سرنشینان را در محل خود نگه می‌دارند.
نحوه صحیح استفاده از کمربند ایمنی
کمربند ایمنی یک وسیله محافظتی مناسب جهت جلوگیری از جابه‌جایی ناگهانی سرنشین اتومبیل به‌دنبال توقف یا برخورد با مانع یا افزایش شتاب ناگهانی اتومبیل در برخورد از عقب است. بررسی‌ها نشان داده است که استفاده از کمربند ایمنی صدمات جدی و مرگ‌ومیر ناشی از برخورد داخلی با بدنه ماشین یا پرت شدن به خارج از آن را به میزان 25-20درصد کاهش می‌دهد.
کارکرد کمربند ایمنی
کمربند ایمنی با چند مکانیسم اصلی سبب کاهش آسیب‌های ناشی از تصادفات می‌شود:
الف- مانع برخورد سر و صورت به شیشه جلو شده و از پرتاب راننده به خارج اتومبیل جلوگیری می‌کند.
ب- افزایش زمان تأثیر نیرو، به‌گونه‌ای که‌کمربند ایمنی زمان تأثیر ضربه و وارد آمدن نیرو بر بدن را بیشتر می‌کند و در نتیجه از میزان تأثیر آن به صورت آنی کاسته می‌شود.
ج- کمربند ایمنی باعث پخش شدن نیرو در سطحی وسیع از بدن می‌شود به‌گونه‌ای که درصورت نبستن کمربند ایمنی و برخورد سر به شیشه جلو نیروی پرتاب در محل تماس سر و شیشه متمرکز می‌شود، پس نیروی زیادی در سطحی کوچک وارد می‌شود ولی درصورت استفاده از کمربند همین انرژی در سطح وسیع‌تر (سطح کمربند) پخش شده و شدت آسیب‌ها را کاهش می‌دهد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد کمربند‌ایمنی می‌تواند در حدود 50درصد از خسارت‌های جسمانی را کاهش دهد. سازمان ملی ایمنی ترافیک بزرگراه‌های آمریکا(NHTSA ) اعلام کرده است15383نفر در سال2006 به علت بستن کمربند ایمنی زنده مانده‌اند و از سال1975 تا 2006 کمربند ایمنی باعث نجات جان 226567نفر در آمریکا شده است که به‌عنوان مهم‌ترین وسیله حفاظت از سرنشین در خودرو شناخته شده است.
نشریه CHARLOTTESVILLE, VA که نشریه‌ای معتبر در زمینه عصب‌شناسی است در فوریه سال2009 مقاله‌ای در خصوص کمربند ایمنی ارائه داده که در آن اشاره کرده است با توجه به حالت ستون فقرات بدن، ترکیب کیسه هوا و کمربند ایمنی باهم بهترین حالت برای ایمنی سرنشین خودرو در مقابل آسیب‌های ستون فقرات را هنگام تصادف خودروموجب می شود. این آمار بر اساس مطالعه 20هزار قربانی دارای سن بیشتر از 16سال مراجعه کننده به بیمارستان Wisconsin آمریکا طی سال‌های1994 تا 2002 که در تصادفات خودرو مصدوم شده بودند، به‌دست‌آمده است.
* استادیار دانشگاه علوم انتظامی و عضو مرکز تحقیقات و ارتقای ایمنی دانشگاه شهید بهشتی
