درباره اقدامات بعدی کشورهای عربی علیه دولت سوریه و همراهی آنها با آمریکا با امیرموسوی، کارشناس مسائل خاورمیانه گفت‌وگو کرده‌ایم.
- هدف سه کشور عرب از فراخواندن سفرای خود از سوریه چیست؟
چنین اقدامی از سوی عربستان و بحرین چندان سؤال‌برانگیز نیست اما اقدام کویت بسیار عجیب می‌نماید، زیرا سوریه به خاطر آزادسازی کویت با صدام وارد جنگ شد؛ بنابراین این اقدام کویت نوعی قدرنشناسی بوده و قابل تامل است. این نشان از وجود گروه‌هایی در کویت دارد که با اعمال فشار بر دولت، آن را وادار به فراخواندن سفیر خود از دمشق کرده‌اند. در این بین، سلفی‌های کویت نخستین کسانی هستند که هم سلاح و هم پول به سوریه فرستاندند. اینان حتی علنا بسیج عمومی اعلام کردند و افرادی هم از طریق لبنان و اردن به درعا فرستادند و همین‌ها باعث شدند تا کویت سفیر خود را از دمشق فرابخواند.
- آیا در کنار این اقدام‌های دیپلماتیک، اقدام تجاری و اقتصادی نیز از سوی کشورهای عربی علیه سوریه مطرح هست یا خیر؟
من فکر می‌کنم فراخواندن سفرا، خود مقدمه حرکت دیگری خواهد بود. ببینید حتی آمریکا و اروپایی‌ها هم سفرای خود را فرانخواندند اما کشورهای عربی پیشقدم شدند و از این رو، به‌نظر می‌رسد اینها مقدمه چینی‌ای باشد برای حرکت‌های بزرگ‌تر.
- به‌نظر شما چه تحریم‌های دیگری علیه سوریه اعمال خواهد شد؟
چیز جدیدی وجود ندارد. اینها جنگ روانی است و سوریه تقریبا 30 سال است که تحت تحریم است؛ تحریم نفتی و تکنولوژیک. مگر اینکه تحریم هوایی یعنی منطقه پرواز ممنوع اعمال شود که این بعید به‌نظر می‌رسد چرا که بازتاب منفی خواهد داشت؛ سوریه، لیبی یا عراق نیست. سوریه در موقعیتی است که به محض اینکه فشارها و تحریم‌ها علیه‌‌اش تشدید شود، عکس‌العمل مستقیم آن بر تل‌آویو خواهد بود.
- سوریه در برهه کنونی چه اقداماتی باید صورت دهد؟
جنبشی که در سوریه شاهد آن هستیم از ابتدا مشکوک بود. به‌نظر می‌رسد دولت سوریه در این مرحله باید مسائلی را جدی بگیرد؛ اولا اجازه ندهد دخالت‌های خارجی گسترش یابد و زمینه آن را فراهم نیاورد. آقای اسد می‌تواند این اقدام را با حرکت‌های جدی از نظر اصلاحاتی و از نظر باز کردن فضای سیاسی صورت دهد، از جمله آزاد کردن زندانیان سیاسی بازداشت شده؛ چه در گذشته و چه در حال حاضر.
- اگر بخواهیم مخالفان دولت سوریه را به‌صورت شفاف معرفی کنیم، چگونه قابل‌طبقه‌بندی هستند؟
در درجه اول، اخوان‌المسلمین که مخالفان سنتی‌اند و از دهه80 و حتی قدیمی‌تر با دولت مخالف‌اند؛ گروه دوم که اخیرا فعال شده‌اند و با حمایت کشورهای عربی شکل گرفته اند؛ گروه سوم لیبرال‌ها هستند که از طریق عبدالحلیم خدام و رفعت اسد در خارج پشتیبانی می‌شوند و نیز گروه‌های جدا شده از حزب بعث که سکولار هستند، گروه چهارم کردها هستند؛ این چهار گروه گروه‌های اصلی مخالفان سوریه هستند.
- رابطه دولت‌های عربی با مخالفان سوری چگونه بوده است؟
کشورهای عربی هر چند به‌صورت علنی با مخالفان ارتباط نداشته‌اند اما به‌صورت غیرعلنی ارتباطات برقرار شده و به‌ویژه سلفی‌ها و بعضی از گروه‌های لیبرال‌ها از جمله گروه‌های وابسته به خدام هم از جانب کشورهای عربی و هم از کشورهای اروپایی پشتیبانی شده‌اند اما علت اینکه این تحرکات علنی نیست از آن رواست که کشورهای عربی هم وضعیت خوبی ندارند و اغلب گرفتار این تظاهرات‌ها هستند.
