در این آلبوم امیرحسین مدرس، گلچینی از نوحههایی را که برخی 80 سال قدمت دارند و در مجالس روضه خوانده میشدند را بازخوانی کرده است.
آنهایی که آلبوم «ماه نی» را شنیدهاند میگویند اثری سنگین و فاخر و در شأن مقام اهل بیت(ع) است. امیرحسین مدرس، پیش از این در مقام مجری و بازیگر در میان مخاطب شناخته شده بود.
صدای او را پیش از این در تیتراژ چند سریال هم شنیده بودیم. او حالا در اولین قدم یک آلبوم اصیل مذهبی را روانه بازار کرده و البته آلبوم «ماه نی» در میان خیل عظیم آلبومهای پاپ و شبه پاپ مذهبی نیاز به حمایت دارد.
وفادار به ملودیهای قدیمی
حمیدرضا صدری، آهنگساز این آلبوم در مورد ویژگیهای «ماه نی» میگوید: «ماه نی» یک آلبوم مذهبی و مناسبتی است با این ویژگی که ادای دینی به نوحههای قدیمی است. در ساخت موسیقی آن سعی کردیم از ویژگیهای اصیل نوحهها دور نشویم.
ضمن این که وجه نوحه در این کار بر موسیقی غالب است، یعنی شما به عنوان شنونده، بیشتر نوحه میشنوید تا موسیقی. متأسفانه یک اتفاق بد در سالهای اخیر افتاده و آن این که برخی تصور میکنند نوحه دیگر تکراری شده و بهتر است برای جذابتر شدن کار، وجه موسیقی غالب شود.
آنهایی که از حال و هوای نوحههای قدیمی و اصیل به دور بودند، از این رویکرد جدید استقبال کردند. اما آیا ملودیهای نوحه باید برگرفته از ملودی ترانههای لسآنجلسی باشد؟ ملودی در تداعی اصل موضوع بسیار حایز اهمیت است.
ویژگی ملودیهای نوحه اصالت و اقتدارشان است. نکتهای که در آلبوم «ماه نی» رعایت شده است ملودیهایی است که در چارچوب خاص خود سینه به سینه چرخیده و حفظ شده است.
برخی ملودیهای جدید توهین آشکار به شأن ائمه است. مسائل حاشیهای نباید وارد یک اثر هنری شود. ما همپای امام حسین(ع) زندگی میکنیم. امام حسین برای همه عزیز و محترم است و در آلبوم «ماه نی» هم سعی کردیم کارمان حسینی باشد.
صدری در پاسخ به این سؤال که در «ماه نی» چگونه به ملودیهای قدیمی وفادار ماندید میگوید: نوحههای اصلی را امیر حسین مدرس جمعآوری کرد، نوحههایی که همراه با ملودی بود، سعی کردیم در نحوه اجرا به نوحههای اصیل وفادار بمانیم و البته در بعضی قسمتها بداههخوانی داشتیم. به ملودیها وفادار ماندیم و البته در بعضی قسمتها از موسیقی کمک گرفتیم.
موسیقی این اثر پاپ نیست. سعی کردیم به ارکستر نزدیک باشیم تا موسیقی پاپ، چون موسیقی پاپ نوحهها را از اصالت واقعی دور میکرد. شاید مردم شور و حال ملودیهای جدید را بیشتر بپسندند اما «ماه نی» آلبوم متفاوتی است و قرابتی با بسیاری از آلبومهای مذهبی که این روزها در بازار است، ندارد.
ما میخواستیم شأن محرم حفظ شود، کار ما دلی بود و امیر حسین مدرس سالها دغدغه ارائه این آلبوم را داشت. ما به هیچ وجه به فکر منافع مالی نبودیم.
آهنگساز «ماه نی» معتقد است جوانها هم ارتباط خوبی با این اثر برقرار میکنند و میگوید: ذائقهها متفاوت است اما جوانها هم از «ماه نی» استقبال کردند. شاید این آلبوم به اندازه نوحههای متداول امروزی شور نداشته باشد اما عشق دارد، امیرحسین مدرس این عشق را داشت و به همین خاطر در اولین قدم یک آلبوم مذهبی را روانه بازار کرد.
یک آلبوم متفاوت
اسماعیل امینی، شاعر نیز از آلبوم «ماه نی» به عنوان یک اثر هوشمندانه و اصیل نام میبرد و میگوید: «ماه نی» به اصالتها پایبند است و در عین حال از این هوشمندی برخوردار است که ترکیب متناسبی از سنت و نوآوری را ارائه دهد. قطعاً این آلبوم با اقبال مخاطب مواجه میشود و فوقالعاده تأثیرگذار است.
متأسفانه این روزها اصالت در مداحی کمکم به فراموشی سپرده میشود و در این فضا یک آلبوم متفاوت که سعی در حفظ شأنیت عزاداری دارد، غنیمت است. متأسفانه نوحهخوانی به سبک پاپ که یک انحراف است این روزها باب شده اما عزاداری برای امام حسین و بزرگداشت حماسه عاشورا پیوند با فرهنگ و سنت ماست و نباید ویژگیهای هنری خود را از بیگانه بگیرد.
موضوع اقبال عمومی در مداحی و مرثیهسرایی اصیل نیست و در مرحله دوم اهمیت قرار میگیرد. مهم حفظ شأنیت و حرمتهاست و بخش دوم جاذبهاش که اهمیت کمتری دارد. اگرچه شیوه اجرای امیرحسین مدرس و آهنگسازی هوشمندانه حمیدرضا صدری توانسته جاذبههای لازم را برای قشر جوان ایجاد کند.
امینی استقبال قشر جوان را از آلبوم «ماه نی» مثبت ارزیابی میکند و میگوید: بدون تردید، این آلبوم ملایم که دارای استحکام هنری است، مورد پسند مخاطب عام و بهخصوص جوانان قرار میگیرد. هرچند که «ماه نی» در محتوا و ساختار به هیچ وجه سطحی و به دنبال مخاطب عام نیست.
امینی معتقد است «ماه نی» سرآغاز خوبی برای جمعآوری آثار ارزشمند مرثیهسرایان و مداحان بزرگ اهل بیت است و میگوید: بسیاری از آنها پیر شدهاند و شاید دیگر فرصتی باقی نمانده باشد. این گنجینهها باید جمعآوری، ثبت، اجرا و معرفی بشوند.
«ماه نی» مقدمه خوبی بر این کار است نباید گنجینه ارزشمند نوحهها و مرثیههای اصیل، با مرگ نسل قدیم به زیر خاک برود. مطمئن باشید که برخی آلبومهای نازل امروزی نمیتوانند جایگزین اصالت ما بشوند.
باید تبلیغ شود
سلطانی، مدیرپخش آلبوم «ماه نی» استقبال مخاطب را از این آلبوم مثبت ارزیابی میکند هر چند معتقد است این آلبوم مهجور مانده و تبلیغات مؤثری در راستای شناسایی آن به مخاطب انجام نگرفته است.
او میگوید: «ماه نی» یک آلبوم آبرومندانه و فاخر است. در زمینه آلبومهای مذهبی در یکی دو سال اخیر به ندرت چنین آلبومی داشتهایم که هم به لحاظ محتوایی و هم اجرا غنی باشد. اما متأسفانه «ماه نی» به مخاطب معرفی نشد.
مردم ما هم عادت دارند اول موسیقی و اجرا را بشنوند و بعد تصمیمگیری کنند. صدایی که شنیده نشده، چهطور میتواند مخاطب جذب کند. بهتر بود بعضی از قطعات این آلبوم از طریق صدا و سیما پخش میشد تا مخاطب با «ماه نی» آشنا شود.
در مورد فروش آلبومهای موسیقی تبلیغات حرف اول را میزند اما متأسفانه «ماه نی» از این امکان محروم بود. البته تا به امروز استقبال از آلبوم «ماه نی» امیدوار کننده بوده ولی در قیاس با برخی آلبومهای نازل امروزی، من معتقدم این آلبوم بیش از این میتواند مورد توجه قرار بگیرد. «ماه نی» آلبومی پرمحتوا است که به خوبی با مخاطب از هر سنی که باشد ارتباط برقرار میکند.
80 درصد خواستههایمان را برآورد
رضا مهدوی، رئیس مرکز موسیقی حوزه هنری بسترسازی و فضاسازی مناسب در راستای بهرهگیری از گذشته فرهنگی و تاریخ موسیقایی را یک وظیفه دانسته و میگوید: من معتقدم مذهب، حافظ اصلی موسیقی دستگاهی ما بوده و فکر میکنم اثری که برگرفته از این پشتوانه ملی باشد میتواند به عنوان اثری نو و ارزشمند پاسخگوی نیاز قشرهای مختلف و بهخصوص نیاز جوانان امروزی باشد.
در مورد آلبوم «ماه نی» با امیرحسین مدرس که از نسل جوان، انسانی توانا و اهل تحقیق است کار را به خوبی پیش بردیم و معتقدم «ماه نی» ارتباط خوبی با مخاطب برقرار کرده است. هم نسل جوان و هم قدیمیترها نزدیکی خوبی با این آلبوم مذهبی احساس کردند و حتی فضای الکترونیک و تنظیم امروزی لطمهای به آن نزده است و میتوان گفت تا هشتاد درصد آنچه را که میخواستیم بهدست آوردهایم.
هرچند که قطعاً این کار خالی از اشکال نیست. مهدوی معتقد است در جامعه امروزی دو نوع گرایش در زمینه موسیقی مذهبی وجود دارد و میگوید: گرایش مسلط برگرفته از تولیدات فراوانی است که با قطعات با کلام و بدون کلام و با ملودیهایی که خاستگاهشان موسیقی ایرانی نیست تلفیق میشود و آثاری را به بازار عرضه میکند که برخی اصطلاح لسآنجلسی به خود میگیرند.
در مقابل گرایش اقلیت و مهجوری هم وجود دارد که بر حراست و حفظ دقیق و بدون تغییر سنت مداحی و موسیقی تاکید دارد. در حال حاضرگرایش مسلط در حال پیشروی است به گونهای که به تدریج اصالتها را از دست میدهیم و تا جایی پیش میرویم که با گرتهبرداریهای سطحی و سرگرمکننده جایگاه موسیقی اصیل مذهبی از دست میرود و نسل جوان دیگر قرابتی با آثار اصیل نخواهد داشت، حاصلش میشود رواج آلبومهای موسیقی که به هر قیمتی تنها میخواهند اشک شنونده را دربیاورند، عملی که در دین مذموم است.
ما سعی کردیم در آلبوم «ماه نی» به دنبال اصالتها باشیم و حتی اگر از این آلبوم استقبال فراوانی هم نمیشد باز هم خوشحال بودیم چون معتقدیم همیشه استقبال از هر چیز خوبی اندک است. اما تا امروز استقبال از آلبوم «ماه نی» خوب و راضی کننده بوده است هر چند من معتقدم در سالهای آینده این استقبال به مراتب بیشتر و بهتر میشود.
در تهیه این آلبوم به دنبال فروش خوب نبودیم و به همین دلیل اگر توجه کنید ریتمها به هیچ وجه قرابتی با موسیقیهای شبهپاپ امروزی ندارد. در مجموع مذهبیها چندان به دنبال موسیقی نیستند و جوانترها هم به دنبال بعضی آلبومهای ریتمیک میروند، اما با همه اینها استقبال از آلبوم اول امیرحسین مدرس رضایتبخش بوده و در قیاس با دیگر آثار موسیقی حوزه هنری راضی هستیم.