داروهای جدید بیهوشی عوارض بسیار کمتری نسبت به داروهای نسل قبل دارند و ایمنی بیشتری برای بیماران ایجاد میکنند، در حالی که داروهای قدیمی هم عوارض بیشتری دارند و هم سلامت کادر درمانی را در اتاق عمل به خطر میانداختند بنابراین لزوم جایگزینی داروهای جدید و پوشش بیمهای این داروها اجتنابناپذیر است. طی هفتههای اخیر چند بار خبرهایی در مورد مصرف داروهای بیهوشی قدیمی که منجر به فوت یا به هوش نیامدن بیماران شده است منتشر شد. با اینکه هیچیک از منابع خبری مورد سؤال خبرنگار همشهری، حاضر به تأیید این خبرها نشدند اما بهنظر میرسد که عدم پوشش بیمهای داروهای جدید بیهوشی، ضرورتی است که میتواند تا حدی از عوارض داروهای قدیمی بکاهد.
دکتر محمدمهدی قیامت، رئیس انجمن بیهوشی و مراقبتهای ویژه در گفتوگوی اختصاصی با همشهری، نسبت به خطرات استفاده از برخی داروهای مصرفی در اتاقهای عمل هشدار داد و افزود: متأسفانه شواری عالی بیمه در کشور ما متوجه تصمیمگیریهای حساس نیست چرا که به خودشان اجازه میدهند که به راحتی با جان بیمار بازی کنند درحالی که داروی بیهوشی را نمیتوان به شوخی گرفت.
وی افزود: مشکل مهم ما برای پوشش بیمهای این داروها با شورایعالی بیمه است که باوجود پیگیریهای مداوم از 2سال گذشته از سوی انجمن بیهوشی ایران، هنوز اقدامی برای پوشش بیمهای داروهای جدید بیهوشی نکردهاند و با این کار برای همکاران ما مشکلات حقوقی ایجاد و حاشیهسازی میکنند. به گفته وی، در بیهوشی عمومی، با خاموش کردن مغز، محل اصلی دریافت و تجزیه و تحلیل ادراک درد، موقتا از فعالیت باز میایستد. برای این کار از داروهای بیهوشکنندهای که وریدی یا استنشاقیاند، استفاده میشود.
وی افزود: از آنجا که سیستم دفع گازها در اتاق عمل اکثر بیمارستانها و مراکز درمانی بهخوبی انجام نمیشود، استفاده از داروهای استنشاقی بیهوشی نه تنها برای بیمار، بلکه برای پرسنل اتاق عمل نیز عارضه به همراه خواهد داشت در حالی که جایگزین این دارو، نیاز به بودجهای تعریف شده برای هر اتاق عمل دارد که اگر این بودجه فراهم نشود بیماران در معرض خطرات جدی قرار میگیرند.
آماده شدن برای بیهوشی همیشه مستلزم انجامدادن آزمایشهایی ویژه با توجه به سن و جنس بیمار و همچنین مصاحبه پیش از بیهوشی است. پزشک درباره بیماریهایی جسمی حاد یا مزمن مثل سرماخوردگی یا بیماری قلبی و دیابت، داروهایی که بیمار مصرف میکند، حساسیتها، سابقه بیهوشی و مصرف سیگار یا موادمخدر سؤال میکند. آنچه فرد به گروه پزشکی میگوید محرمانه است و برای سلامت بیمار لازم است پس باید صادقانه جواب داده شود.
دکتر قیامت گفت: متأسفانه بیماری که برای انجام عمل جراحی به بیمارستانی مراجعه میکند حق انتخاب داروی بیهوشی مصرفی برای خود را ندارد حتی اگر خود هزینه آن را پرداخت کند چرا که داروی بیهوشی دارویی نیست که بشود با تجویز نسخه برای بیمار آن را انتخاب کرد.هپاتیتها و مرگهای ناشی از داروهای نامرغوب بیهوشی، دیگر کشورها را مجاب به جایگزینی با داروهای کم عوارض جدید کرده است اما متأسفانه در ایران از آنها به وفور استفاده شده و نسبت به روش صحیح و دستورالعملهای بینالمللی استفاده از آن نیز بیتوجهی میشود.
داروهای بیهوشی دیگری اکنون بهعنوان جایگزین در دنیا معرفی و وارد چرخه درمان کشور نیز شده که بسیار سالمتر و کم عارضهتر است، اما بهدلیل اینکه تحت پوشش بیمه نیست، در کشورمان چندان مورد استفاده قرار نمیگیرد و جای تأسف است که هنوز در کشور، داروهای بیهوشی قدیمی برای اعمال جراحی استفاده میشود.این درحالی است که این داروها باعث تشدید بیماریهای قلبی، افت فشار خون، کاهش انقباضات عضله قلب، کاهش ضربان قلب و گاه ایست قلبی میشود. شورای بررسی و تدوین دارویی وزارت بهداشت سال گذشته اعلام کرد که داروهای جدید بیهوشی در فهرست داروهای تحت پوشش بیمهها قرار میگیرد که متأسفانه هنوز این اتفاق نیفتاده است. چنانچه عوارض یک دارو بیش از حد باشد، حذف میشود ولی باید کمیته تخصصی مربوط به آن به این نتیجه برسد تا شورای بررسی و تدوین دارویی وزارت بهداشت آن را حذف کند.
داروهای مختلف بیهوشی در فهرست دارویی کشور با سطح عوارض و اثربخشی متفاوت وجود دارد تا دست پزشک برای انتخاب نوع دارو، بسته به وضعیت و شرایط بیمار باز باشد و تنها متخصصان بیهوشی با آزادی عملی که دارند میتوانند آن را برای عمل جراحی انتخاب یا از یک داروی بیهوشی دیگر استفاده کنند.