شاید ادعای اینکه سرطان را میتوان با استفاده از آهنربا درمان کرد، ادعای گزافی به نظر برسد؛ اما گروهی از محققان فرانسوی از ساختارهای اکسید آهن استخراج شده از باکتریها، برای کشتن انتخابی سلولهای سرطانی با استفاده از یک میدان مغناطیسی متناوب (AMF) بهره بردهاند.
به گزارش ایسنا، مدتهاست که ایده کشتن سلولهای سرطانی با استفاده از حرارت (hyperthermia)، ذهن دانشمندان را به خود مشغول کرده است. ابتدا برای ایجاد حرارت از تابش استفاده میشد؛ اما حرارت ایجاد شده با این روش، علاوه بر کشتن سلولهای سرطانی به بافتهای سالم اطراف نیز صدمه میزد؛ به همین دلیل دانشمندان به دنبال یافتن راههای بهتری برای این کار بودند.
اخیراً توجه محققان به نانوذرات اکسید آهن جلب شده است. این ذرات در حضور یک میدان مغناطیسی متناوب، نوسان کرده و حرارت ایجاد میکنند که موجب کشته شدن سلولهای سرطانی میشود. از آن جا که میتوان نانوذرات را به یک نقطه خاص تزریق کرد، حرارت ایجاد شده، موضعی بوده و در نقطه خاصی تمرکز دارد.
«ادوارد آلفاندری» و همکارانش از دانشگاه «پیر و ماری کوری» در پاریس، برای اولین بار از مگنتوزومها (Magnetosomes) در حرارت درمانی استفاده کردهاند. مگنتوزومها، اندامهای سلولی حاوی بلورهای مگنتیت (Fe3O4) هستند که توسط نوع خاصی از باکتریها تولید میشوند. این بلورها باعث میشوند باکتریها خود را با میدان مغناطیسی زمین همسو کنند. بدین ترتیب این باکتریها در خط راست حرکت کرده و غذا را راحتتر پیدا میکنند؛ اما به نظر میرسد که هدف آنها پیچیدهتر از این باشد و این امر هنوز به صورت یک راز باقی مانده است.
این محققان دریافتند که یک رشته متشکل از 6 عدد از این اندامهای مغناطیسی که از باکتریها استخراج شدهاند، بسیار بهتر از نانوذرات سنتزی، سلولهای سرطانی را از بین میبرند. آنها همچنین این مگنتوزومها را به تومورهای موش تزریق کرده و آنها را 3 بار با فاصله زمانی 24 ساعت و هر بار به مدت 20 دقیقه در معرض میدان مغناطیسی متناوب قرار دادند. بدین ترتیب دریافتند که دمای تومورها تا 10 درجه سانتیگراد افزایش یافته و تا حد زیادی کوچک میشوند.
این اندامهای سلولی، بهتر از مشابههای سنتزی خود عمل میکنند؛ زیرا بر خلاف نانوذرات میتوانند هنگام اعمال میدان مغناطیسی، به درون سلولهای سرطانی وارد شوند. سپس در مقایسه با نانوذرات اکسید آهن با همان اندازه، حرارت بیشتر و یکنواختتری در درون سلولها ایجاد میکنند.
جزئیات این تحقیق در مجله «ACS Nano» منتشر شده است.