نخستین لویهجرگه تاریخ افغانستان در سال 1701 میلادی برگزار شد و قبایل پشتون در آن اجلاس میرویس را به زعامت جامعه پشتونها انتخاب کردند.
دومین لویهجرگه در سال 1747 برگزار شد که احمدشاه ابدالی به حکمرانی افغانستان نوین برگزیده شد و بعد از آن تاریخ بود که لویهجرگه به یک عرف در تاریخ افغانستان مبدل شد. در گذشته برگزاری لویهجرگه با ابهامات بسیاری همراه بود و شرایط عضویت در لویهجرگه کاملا به دستگاه حاکمه وابسته بود و قلمرو صلاحیت و اختیارات لویهجرگه نیز ابهامات زیادی داشت ولی در قانون اساسی جدید افغانستان این معضلات تا حدی رفع شده است. براساس این قانون دولت افغانستان میتواند در مورد مسائل مرتبط با حاکمیت ملی، تمامیت ارضی، مصالح علیای کشور، تعدیل احکام قانون اساسی و محاکمه رئیسجمهور لویهجرگه برگزار نماید و اتخاذ تصمیم نماید.
ماه هاست که بحث ایجاد پایگاههای دائمی آمریکا در افغانستان به سوژه بسیاری از رسانههای بینالمللی مبدل شده است و دولت افغانستان هم درنظر دارد در این باره لویهجرگه برگزار نماید. مسئله مذاکرات صلح با طالبان هم از دیگر مسائلی است که قرار است در این اجلاس بدان پرداخته شود ولی آنچه برگزاری این لویهجرگه را با دیگر لویهجرگههای تاریخ افغانستان متفاوت میکند موج گسترده مخالفان و منتقدانی است که درصدد تحریم لویهجرگه برآمدهاند.
شکی نیست که دولت حامد کرزی این لویهجرگه را با هدف مشروعیت بخشی به ایجاد پایگاههای دائمی آمریکا در افغانستان به راه انداخته است ولی واقعیت این است که مسئله استقرار پایگاههای دائمی آمریکا در افغانستان مخالفان بسیاری دارد و بخشهای عظیمی از افکار عمومی افغانستان با این اقدام مخالفند. دولت حامد کرزی از یک سو فشارهای زیادی را از ناحیه کاخ سفید و دولتمردان واشنگتن تحمل میکند و از سوی دیگر نیز بهخوبی میداند که پذیرش این پایگاههای دائمی در سطح منطقهای بازتابهای منفی متعددی را میتواند درپی داشته باشد. اینکه حامد کرزی فرمان برگزاری لویهجرگه را صادر کرده است بیش از هر چیز دیگر ناشی از فضایی است که هماکنون بر افغانستان حاکم است. کرزی هیچ شانسی در پارلمان افغانستان نداشت و مهرههای او در پارلمان در آن حد و اندازه نبودند که لایحه حضور دائمی آمریکا را در افغانستان تصویب کنند.
اگر غیر از این میبود کرزی بههیچوجه تن به این لویهجرگه آن هم در شرایطی که طالبان در اوج قدرت هستند، نمیداد. طالبان اخیرا تهدید کردهاند که این لویهجرگه را با بیش از 50نیروی انتحارگر هدف قرار خواهند داد و این یعنی امروز پایتخت افغانستان به یک دژ امنیتی مبدل خواهد شد. در آخرین رایگیری که در پارلمان افغانستان پیرامون برگزاری این لویهجرگه صورت گرفت 180 نماینده از 249 عضو پارلمان افغانستان رسما با برگزاری آن مخالفت کردهاند و بسیاری از نمایندگان هم از هماکنون اعلام کردهاند که در اجلاس شرکت نخواهند کرد. در واقع این انتقاد برخی نمایندگان انتقاد به جایی است که با وجود مجالس سنا و پارلمان دیگر نیازی به برگزاری این لویهجرگه نیست و نمایندگان منتخب ملت باید به این مهم بپردازند.
به هر حال امروز لویهجرگه در کابل برگزار میشود و باید دید در این نشست چهارروزه ریش سفیدان و بزرگان افغان چه تصمیمی برای این امر مهم خواهند گرفت ولی آنچه از هماکنون مسلم و مبرهن شده، این است که اجلاس جنجالهای بسیاری را با خود به همراه خواهد داشت و چه بسا اهداف و منویات کرزی در آن تحقق نیابد.