در این باره با حسن هانی‌زاده کارشناس ارشد مسائل جهان عرب گفت‌وگو کرده‌ایم.
- در کویت چه می‌گذرد؟
دولت کویت که به ریاست شیخ ناصرالمحمدالاحمد الصباح حدود 110روز پیش تشکیل شد، با یک سلسله مخالفت‌هایی از سوی سلفی‌های پارلمان کویت مواجه شد. ظاهرا سلفی‌ها مدعی هستند که دولت شیخ ناصر به سوی رانت‌خواری و فساد مالی و بی‌کفایتی حرکت کرده و نیز نوعی فساد مالی را در کابینه گسترش داده است. لذا فشارهای زیادی به کابینه وارد آوردند؛ اما دلیل اصلی، رویکردهای متعادل دولت ناصرالاحمد بوده که به‌علت گرایش و نزدیکی وی نسبت به شیعیان و ایران است. ایشان تمایل زیادی به گسترش روابط با ایران داشته و لذا سلفی‌ها که دارای نگاهی مذهبی نسبت به ایران و عراق هستند کابینه وی را تحت فشار قرار دادند و شخص نخست‌وزیر را واداشتند تا رویکرد خود را نسبت به این دو کشور تغییر دهد و مواضع تندتری اتخاذ کند.
- تأثیر تحولات اخیر جهان عرب بر کویت چه بوده و به‌نظر شما این اصلاحات سیاسی فضای باز سیاسی، ایجاد می‌کند یا خیر؟
در واقع کویت بین دو گروه سلفی‌ها و روشنفکران در حال نوسان است. برخی سلفی‌ها که مدعی اسلامگرایی رادیکال هستند، تلاش می‌کنند تا فضایی غیردمکراتیک بر کویت حاکم کنند و به نوعی مایل نیستند تا سایر مذاهب موجود در کویت سهمی در ساختار قدرت داشته باشند مثل ولید الطبطبایی و شخصیت‌های دیگری که در پارلمان کویت تحت عنوان فراکسیون سلفی‌ها در پارلمان حضور دارند و تلاش می‌کنند تا کویت را به سمت افراط‌گرایی سوق دهند. دیگر طیفی که در کویت فعال است گروهی هستند که با حضور اسلامگرایان و سلفی‌ها مخالفند و دارای دیدگاه خاصی هستند و در حقیقت نوعی تقابل را در پارلمان کویت ایجاد کرده است. اما خود امیر کویت مایل است تا به نوعی اصلاحات در کشور شروع شود؛ بدون آنکه آسیبی به این کشور محافظه‌کار و به‌شدت شکننده وارد شود.
- یعنی اینکه تصمیم امیر کویت برای انجام اصلاحات متأثر از رویدادهای جهان عرب است یا اینکه نتیجه اتفاقات درون کشور است؟
کویت به هر حال متأثر از انقلاب‌های عربی است اما به‌علت وجود یک جامعه محافظه‌کار، با احتیاط به سمت اصلاح‌گرایی قدم برمی‌دارد. مردم کویت، خواهان اصلاحات ساختاری و کاستن از قدرت خاندان آل‌صباح هستند در حالی که خود امیر کویت رویکردی اعتدال آمیز دارد و قصد دارد تا کشور خویش را به دور از انقلاب‌های عربی نگه دارد و از درون سلسله‌ای از اصلاحات را انجام دهد و نمونه آن تعیین نخست‌وزیر جدید کویت است؛ پیش‌بینی می‌شد شیخ نواف الاحمد ولیعهد کویت، نخست‌وزیر شود اما امیر کویت ترجیح داد وزیر دفاع به‌عنوان نخست‌وزیر، کابینه جدید را تشکیل دهد.
- نقش عربستان در تحولات کویت چیست و آیا در این کشور جای پایی دارد؟
عربستان مایل نیست هیچ‌گونه اصلاحاتی در کشورهای عربی صورت بگیرد. عربستان سعودی می‌کوشد تا سلفی‌ها قدرت بیشتری در اختیار داشته باشند تا به‌عنوان یک قدرت نیرومند سیاسی در برابر جریان تشیع کویت قد علم کنند؛ به همین دلیل سعودی‌ها ارتباط تنگاتنگی با سلفی‌های پارلمان کویت دارند و سعی می‌کنند تا دولت و جامعه کویت را به سمت سلفی‌گری سوق دهند و به همین دلیل نقش عربستان در کویت بسیار مهم و تأثیر‌گذار است. عربستان همچنین در برکناری شیخ ناصرالاحمد نقش داشته و در واقع اینها تلاش کردند تا شخصیتی متمایل به عربستان در رأس کابینه قرار بگیرد. شیخ ناصرالمحمدالاحمد الصباح نخست‌وزیر سابق کویت به‌دلیل گرایشاتی که به سمت شیعیان و اعتدال‌گرایی و ایران داشت، مورد غضب عربستان و سلفی‌ها قرار گرفت و کابینه‌‌اش بیش از 3 ماه و نیم دوام نیاورد.
