مردم ایران طی این دو ماه عزیز بنا به سنت و ذائقه‌شان غذاهای گوناگون را طبخ کرده و میان عزاداران و همسایگان و نیازمندان پخش می‌کنند اما آنچه در سال‌های اخیر برای پخش نذری‌ها فراگیر شده و صحبت‌های ضد‌و نقیضی در مورد استفاده از آنها بیان می‌شود، ظروف یکبارمصرف است. این روزها با توجه به هزینه ناچیز خرید انواع این ظروف یکبارمصرف، تکایا، حسینیه‌ها و مساجد نیز سعی بر این دارند تا با پخش غذای نذری در این ظروف، از طرفی هم از هزینه‌هایی که بابت نظافت و شست‌وشو صرف می‌شود بکاهند و هم از آسیب رسیدن به سلامت عزداران جلوگیری کنند. این در حالی است که هشدارهای کارشناسان پزشکی در مورد استفاده از این ظروف روبه‌روز بیشتر می‌شود و توصیه می‌کنند که مردم دست‌کم برای استفاده از این ظروف به نوع کاربری‌شان بیشتر توجه کنند. با وجود این، همچنان در بسیاری از شهرهای کشور نه‌تنها خیلی‌ها به این نکته که غذای گرم در ظروف یکبارمصرف باعث تجزیه سریع مواد پلیمرهای درون این ظروف به مواد سرطان‌زا می‌شود، توجه نمی‌کنند بلکه داشتن شناسنامه واحد تولیدی زیر ظرف را فدای قیمت آن می‌کنند و از ظرف‌های یکبارمصرف غیراستاندارد استفاده می‌کنند. به‌هرحال هنوز هم در خیلی از شهرستان‌های کشور کارگاه‌های زیرزمینی اقدام به تولید ظروف یکبارمصرفی می‌کنند که در ظاهر فرقی با نمونه‌های استاندارد ندارند و حتی گاهی مانند ظروف باکیفیت نرم و انعطاف‌پذیر هستند.
درصد زیادی از کارگاه‌های تولیدی ظروف یکبارمصرف در شهرستان شهریار مشغول به‌کار هستند و برخی خبرها حاکی از فعالیت اغلب کارگاه‌های زیرزمینی در این شهرستان است. حسین معینی، رئیس اتحادیه صنف پلاستیک و ملامین شهرستان شهریار اما در این رابطه به همشهری گفت: 99درصد فعالان تولید ظروف یکبارمصرف در این شهرستان جواز کار گرفته‌اند و آن یک‌درصد نیز به کارگاه‌های جدیدالتاسیسی برمی‌گردد که شاید ما از وجود آنها بی‌خبریم. وی ادامه داد: این یک‌درصد هم چه توسط ما و چه دیگر فعالان این صنف به‌زودی شناسایی می‌شوند. معینی با بیان اینکه دریافت جواز کار تولید ظروف یکبارمصرف کار راحتی نیست، گفت: جواز این کار را باید وزارت بهداشت تایید کند و اگر هم قصوری صورت می‌گیرد متوجه این وزارتخانه است. وی اظهار داشت: برای پروانه ساخت، واحد تولیدی باید حتما آزمایشگاه و مسئول فنی و ناظر مورد تایید داشته باشد. وی افزود: بسیاری از کارگاه‌ها به‌علت عدم‌بازدهی لازم در حال تعطیل شدن هستند و نیاز به حمایت بیشتر مسئولان دارند زیرا این حمایت هم به نفع آنها خواهد بود و هم باعث تولید باکیفیت‌تر و ارتقای سلامت جامعه می‌شود.
هر ظرف جای یک‌غذای مخصوص است
در اطلاعیه همین اتحادیه استفاده از ظروف یکبارمصرف بهداشتی تهیه شده از مواد فودگرید برای مصرف موادغذایی و نوشیدنی‌های سرد بدون مشکل ذکر شده است. علاوه بر این، گفته شده که تهیه ظروف یکبارمصرف پلاستیکی نسبت به ظروف گیاهی نشاسته‌ای به‌صرفه‌تر است؛ ضمن اینکه انبار کردن ظروف گیاهی سخت است و اهمال ورزیدن در نحوه نگهداری آنها می‌تواند باعث تجمع حشرات موذی شود.
از سوی دیگر ظروف پلی‌استایرنی شفاف (ظروف پی‌وی‌سی) نیز فقط برای موادغذایی در دمای معمولی باید استفاده شود؛ گرچه در بسیاری از کشورهای دنیا استفاده از این ظروف منسوخ شده است. این در حالی است که ظروف پلی‌اتیلنی (PE) سفیدرنگ برای بسته‌بندی و نگهداری روغن، سرکه و محصولات لبنی و موادغذایی با حرارت بالا و مرطوب مناسب‌تر هستند. همچنین استفاده از ظروف پلی‌پروپیلنی (PP)سفید رنگ برای بسته‌بندی محصولات لبنی و موادغذایی گرم بلامانع بوده و اخیرا در جهان به‌جای لیوان‌های یکبارمصرف شفاف از لیوان‌های پلی‌پروپیلنی استفاده می‌شود.
با این حال، باید درنظر داشت که هیچ ماده‌غذایی را نباید همراه با ظرف یکبارمصرف در مایکروویو گرم کرد.معینی گفت: تبلیغات صورت گرفته در زمینه سرطان‌زا بودن ظروف یکبارمصرف مانند این است که مردم را از آب بترسانیم زیرا آب از هیدروژن و اکسیژن تشکیل شده که اولی قابل انفجار بوده و دومی با حضور خود این امر را تسهیل می‌کند. درواقع درست است که بنزن سرطان‌زاست اما بنزنی که در ساختار مولکولی مونواستایرن وجود دارد هیچ ارتباطی به ساختار کلی آن ندارد. علاوه بر این، ظروف پلی‌استایرن از پلیمر استایرن تولید می‌شود؛ نه مونواستایرن؛ در ضمن دمای تجزیه پلی‌استایرن 300 درجه سانتی‌گراد است.
بازار ظروف یکبارمصرف
به گفته رئیس اتحادیه صنف پلاستیک و ملامین شهرستان شهریار هم‌اکنون هر ظرف غذای فومی 350ریال قیمت دارد. همچنین هر عدد قاشق و چنگال خشک درجه‌یک و هر لیوان 200سی‌سیPP استاندارد نیز به‌ترتیب حدود 90، 85 و 82 ریال به‌فروش می‌رسد. این در حالی است که نمونه نرم قاشق و چنگال‌ها قیمت پایین‌تری دارند.
استفاده از ظروف یکبارمصرف عامل آبگرفتگی
در بسیاری از نقاط پس از برگزاری مراسم عزاداری، کوچه‌ها و خیابان‌ها مملو از ظروف شکسته یکبارمصرف می‌شوند که خود مشکلات زیادی را به‌دنبال دارد. در همین ارتباط سیدمحمد فیاض، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهر تهران از وجود زباله‌های پلاستیکی و ظروف یکبارمصرف در معابر و انهار شهر در روزهای محرم، به‌عنوان عاملی برای تشدید مشکلات زیست‌محیطی، آبگرفتگی‌ها و نازیباشدن چهره شهر یاد کرد و به پایگاه خبری شهرنوشت گفت: عادت رها کردن زباله در شهر در برگزاری مراسم‌های مختلف مذهبی و ملی، بیشتر به چشم می‌آید و اکنون که در فصل بارش و سرما قرار داریم، این مسئله مشکلات را در شهر بیشتر می‌کند. وی با اشاره به برنامه‌های این سازمان برای مدیریت افزایش زباله‌ها در ماه محرم گفت: توزیع بیش از 10هزار کیسه زباله میان هیئت‌های مذهبی در نمایشگاه عطر سیب، برگزاری دوره‌های آموزشی ویژه مدیران هیئت‌ها، تکایا و مساجد برای کاهش تولید زباله و قرار دادن مخازنی برای جمع‌آوری زباله‌های تکایا از جمله این برنامه‌هاست.
