خیلی‌ها فکر می‌کردند با آمدنش به ایران، فوتبال باز‌هم خاطرات خوش گذشته را تکرار می‌کند. با کلی رایزنی و ریش گرو گذاشتن حشمت مهاجرانی سرمربی تیم‌ملی ایران در جام‌جهانی 1997 آرژانتین وارد ایران شد تا رنسانس در فوتبال به‌وجود بیاید. از آن تاریخ، سال‌هاست می‌گذرد و خبری از برآورده شدن آرزوها نیست و مهاجرانی هر سال از شهری به شهر دیگر می‌رود تا آکادمی فوتبال را که آرزو دارد، به ثمر برساند. با مهاجرانی از صعود تیم‌ملی به جام‌جهانی 1976 و دیگر وقایع فوتبال صحبت کردیم.
- فکر می‌کنید مهم‌ترین دلیل صعود تیم‌ملی در زمان شما به جام‌جهانی 1976 آرژانتین چه بود؟
در زمانی که سرمربی تیم‌ملی بودم به هیچ تیمی نباختم و تیم‌ملی بدون باخت به جام‌جهانی صعود کرد. در کارنامه من تنها دو مساوی برابر کره‌جنوبی وجود دارد. من به این کارنامه افتخار می‌کنم. تیم‌ملی در زمان من کم‌کم صعود کرد. چهار‌سال سرمربی جوانان بودم که قهرمان آسیا شدیم. این جوانان را خودم پیدا کردم و در عین حال دستیار اوفارل هم در تیم‌ملی بودم.
- به نظر شما، این‌که همزمان در بزرگسالان و جوانان بودید، تاثیر‌گذار بود؟
یک فاکتور کمک‌کننده بود که راه و روش کار کردن در تیم‌ملی بزرگسالان را یاد می‌گرفتم، اما تضمین‌کننده نبود. مربیگری باید در خون یک‌نفر باشد. من برای موفقیت در کارم چند فاکتور مهم داشتم؛ عشق، صبر و حوصله. باید عاشق کارتان باشید. من عاشق ایران و کارم بودم. البته در کنار این روحیات باید از دانش و بینش لازم هم برخور‌دار باشید.
- اما انتقادی که آن زمان به شما می‌شد، نظامی بودن کادر فنی تیم‌ملی بود و سبب شده بود فضای نظامی در تیم‌ملی حاکم باشد.
این حرف را قبول ندارم. من و دستیارانم نظامی بودیم، اما تیم‌ملی را برمبنای دوستی و رفاقت اداره می‌کردیم. هر اردو دو تا سه‌ماه طول می‌کشید و اگر نظامی رفتار می‌کردیم، بازیکنان دوام نمی‌آورند. اولویت من در آن زمان این بود که بازیکنان از لحاظ روحی خسته نشوند. شاید در کارم اشتباه داشتم، اما غر‌ض‌ورزی نداشتم.
- اگر به آن دوران برگردید، چه اشتباهاتی را مرتکب نمی‌شوید؟
در دوره مربیگری اشتباهات زیادی داشتم. در المپیک مونترال در انتخاب بازیکنان اشتباه داشتم یا این‌که وقتی بازیکنان پول می‌خواستند، من مقابل‌شان ایستادم و گفتم باید به خاطر عرق ملی بازی کنید.
در مهره‌چینی هم اشتباه داشتم، اما روحیه تیم‌ملی شاد بود و خبری از نظامی‌گری نبود. البته یک مورد در طول یکصد سال اخیر در فوتبال دنیا بین همه کشورها مشترک است و آن حدود مربی و بازیکن محسوب می‌شود که همان نظم و دیسیپلین است.
- برگردیم به دوران معاصر؛ شما یکی از منتقدان برانکو بودید، حالا فکر می‌کنید تیم‌ملی با کی‌روش موفق می‌شود؟
من نمی‌خواهم بر مسند قضاوت بنشینم و معتقدم نتایج بازی‌ها می‌تواند به قضاوت مردم در خصوص عملکرد کی‌روش کمک کند.
- اما خیلی‌ها معتقدند تیم‌ملی برانکو بهتر بازی می‌کرد.
برانکو به مدت 5سال سرمربی تیم‌ملی بود و می‌توانست بازیکنان بیشتری به فوتبال ایران معرفی کند. برانکو دنبال جوانگرایی نبود و هنوز هم می‌گویم او ریشه جوانگرایی را در فوتبال ایران خشکاند. شما نگاه کنید، حالا که دایی رفته، جایگزین برای او نداریم.
- کی‌روش چطور است؟
کی‌روش با تغییراتی که داده است و با دیدن لیگ، بازیکنان را انتخاب می‌کند. باعث امیدواری است، اما هنوز زمان باید بگذرد.
- یعنی شما قبول ندارید برانکو با همان تیم امیدی که در پوسان قهرمان شد به جام‌جهانی هم رفت؟
شما به من بگویید در پوسان مهدوی‌کیا، دایی،گل‌محمدی، سهراب بختیاری‌زاده و علی کریمی را داشت. تیم‌ملی در آلمان تیم پوسان بود. زمان من تیم‌ملی تغییر ساختار داد و استخوان‌بندی تیم‌ملی را عوض کردم. تیم‌ملی که من درست کردم، زمانی بود که فوتبال ایران دو‌قطبی بود، اما در تیم‌ملی تنها پروین از پرسپولیس بازی می‌کرد.
- حشمت مهاجرانی با کلی سر و صدا به ایران بازگشت تا فوتبال را نجات دهد. فکر می‌کنید از شما به اندازه‌ای که برای آمدن‌تان به ایران تبلیغ شد، استفاده کردند؟
نه به هیچ عنوان استفاده نشد. آرزو داشتم به وطنم برگردم تا تجربیاتم را در اختیار فوتبال ایران و جوانانش بگذارم، اما به هر دلیل هیچ کار کلیدی به من واگذار نشد.
- اگر از شما استفاده می‌شد فکر می‌کنید با شناختی که از فضای فوتبال ایران دارید می‌توانستید کمکی هم بکنید؟
من فقط سربسته بگویم که حشمت مهاجرانی در 5کشور کار کرده است. در اروپا هم بوده‌ام. زمانی که از ایران رفتم، زبان بلد نبودم، ولی در آن کشور موفق بودم. حالا چطور در وطنم با زبان مادری نمی‌توانم مثمرثمر باشم.
- خیلی‌ها آمدن شما به ایران را به نام خودشان ثبت کرده‌اند. واقعا چه کسی باعث شد شما بعد از سال‌ها به ایران برگردید؟
بعد از انقلاب‌اسلامی برای اولین بار با تیم‌ملی جوانان امارات وارد ایران شدم، اما کسی که باعث شد به ایران برگردم، دادگان بود. او پای من ایستاده و اگر دادگان ادامه می‌داد، من در تیم‌ملی مسئولیت می‌گرفتم. البته سلیقه‌‌ای است و شاید به سلیقه آقایان نمی‌خوردم.
- بعد از حضور شما در ایران بحث حضور‌تان در آکادمی چند باشگاه مطرح شد. این آکادمی‌ها بازدهی هم داشت؟
نه؛ چون آکادمی که در مغز من بود هرگز درست نشد. چراکه امکانات وجود نداشت. در بوشهر وقتی بازیکنان به‌خاطر پول اعتصاب می‌کنند، طبیعتا چنین آکادمی شکل نمی‌گیرد و من مجبورم با تیم اول کار کنم.
- و حالا که در مشهد هستید فکر می‌کنید بتوانید آنچه در خصوص راه‌اندازی یک آکادمی فوتبال در ذهن دارید را پیاده کنید؟
الان که در مشهد هستم، مسئولان ابومسلم اصرار عجیبی دارند تا آکادمی را راه‌اندازی کنیم تا دیگر فوتبالیست‌های ما مثل 40سال پیش خود‌جوش رشد نکنند. من آدم خوش‌شانسی هستم که انسان‌های خوش‌قلبی با من کار می‌کنند. در بوشهر هم کنگانی فردی مطلع و دوستدار فوتبال بود که نتوانست به خواسته‌هایش برسد.
- آقای مهاجرانی؛ فکر می‌کنید تیم‌ملی با کی‌روش در مرحله‌های بعدی نتیجه بگیرد؟
در دور دوم مشکلاتی داریم. متاسفانه تیمی به کی‌روش ارث رسیده که در خط حمله مشکل دارد و اگر خوب تدارک ببینیم می‌توان امیدوار بود. ما در فوتبال ضعف برنامه‌ریزی و تشکیلانی داریم. نمی‌دانم این همه تیم وجود دارد ولی چرا باید با فلسطین بازی کنیم؟ اگر با تیم منتخب خارجی‌های لیگ بازی می کردیم، بهتر بود. این مشکل مربیان قبلی هم بوده است.
- به نظر شما در صورت صعود به جام‌جهانی موفق به صعود به مرحله بعد می‌شویم؟
مربی خودش فاکتور موفقیت است، البته در صورتی که با تیم‌های هم‌سنگ در یک‌گروه باشیم. اما اگر اختلاف‌مان با تیم‌های هم‌گروه‌‌مان زیاد باشد، تنها می‌توانم بگویم باید خوشحال باشیم که خوب باخته‌ایم.
همشهری تماشاگر
