دکتر منصور کبگانیان گفت: ارسال موجود زنده به فضا، استقرار کوتاه مدت در مدار LEO، بازگشت به جو و دریافت علائم حیاتی در سطح زمین پروژهای است که در قالب طرحهای کلان ملی پژوهش و فناوری شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری ازسوی دانشگاه صنعتی امیرکبیر پیگیری میشود و در صورت نبود مشکلات و موانع میتواند تا 28 ماه آینده عملی شود.
وی با تشکر از حمایتهای اولیه حوزه پژوهش وزارت علوم افزود: دستیابی به دانش فنی حمل موجود زنده به فضا و توسعه زیرساختها و بسترهای سخت افزاری، نرم افزاری و مغز افزاری از اهداف اصلی این طرح است که نیاز به سرمایهگذاری قابل توجه و تلاش همه جانبه محققان، پژوهشگران، استادان و مسئولان امر دارد.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، استاد دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی امیرکبیر که مدیریت پروژه طراحی و ساخت سفینه حامل موجود زنده این دانشگاه را در پژوهشکده علوم وفناوری فضا بر عهده دارد، خاطرنشان کرد: اعزام موجود زنده به مدار، استفاده از پرتابگر ملی، بازگشت سفینه در زمان مقرر، ثبت و ارسال علایم حیاتی، استفاده از ظرفیتها و توانمندیهای کشور و استاندارد فضایی اتحادیه اروپا «ECSS» از الزامات طراحی و ساخت سفینه حامل موجود زنده دانشگاه صنعتی امیرکبیر در نظر گرفته شده است.
کبگانیان پس از بیان تاریخچهای از ارسال موجودات زنده به فضا توسط کشورهای آمریکا، شوروی، چین، فرانسه، ژاپن، به کشور عزیزمان ایران اسلامی اشاره کرد که برای نخستین بار با ارسال راکت کاوش «1» در سال 2007 توانست به عضویت باشگاه فضایی جهانی در آید.
رییس گروه پژوهشی دینامیک فضایی و کنترل پژوهشکده علوم و فناوری فضا دانشگاه صنعتی امیرکبیر در خصوص مدارهای مختلف زمین عنوان کرد: مدار LEO به ارتفاع 160 تا 2000 کیلومتری از سطح زمین اطلاق میشود که پرتاب در این مدار به رغم مزایایی که دارد، مشکلات و معایبی نیز دارد، مثلا به دلیل وجود مقاومت هوا در این مدار انرژی ماهواره و فضاپیما کم میشود. مدار زمین متوسط به ارتفاع 2000 تا 34800 کیلومتری از سطح زمین و مدار زمین ثابت یا GEO به مدار واقع در 35794 کیلومتری از سطح زمین اطلاق میشود.
کبگانیان در خصوص فازهای مختلف پروژه طراحی و ساخت سفینه حامل موجود زنده دانشگاه صنعتی امیرکبیر گفت: پرتاب ماهواره، استقرار در مدار پس از جدایش (که ماهوارههای امید و رصد تجربههای خوبی را پیش روی کشور گذاشت)، کاهش مدار، بازگشت به جو و فرود و بازیابی از ماموریتها و فازهای مختلف تعریف شده سفینه حامل موجود زنده دانشگاه صنعتی امیرکبیر است.
وی با بیان این که «مانور مداری» یکی از کارهای جدی است که باید در این پروژه انجام شود، در خصوص کاربردهای آن تصریح کرد: افزایش ارتفاع مدار، تغییر صفحه مدار و کاهش مدار از کاربردهای مانور مداری است. در مانور مداری ضربهای، در یک لحظه موتور روشن شده و با تغییر لحظهای در اندازه سرعت، ثابت بودن مکان سفینه در طول مانور، کاهش پیچیدگی طراحی و سیستمهای پیش رانش با تراست بالا و مدت زمان سوزش کم همراه است. همچنین مانور مداری غیر ضربهای به جای تراست لحظهای و دفعی به صورت تدریجی و قابل کنترل در مدت زمان طولانیتری صورت میگیرد.
کبگانیان در خصوص گلوگاههای علمی و فنی سفینه حامل موجود زنده دانشگاه صنعتی امیرکبیر گفت: محدودیت در جرم و ارتفاع مدار سفینه با توجه به ظرفیت و توانمندیهای پرتابگر ملی، محدودیت در مشخصات مدار پارکینگ با توجه به محدودیت جغرافیایی نقطه پرتاب (بازگشت بر اساس برنامهریزیهای انجام شده در جنوب شرق کشور و یا دریای عمان خواهد بود)، محدودیت و الزام در انتخاب منطقه فرود، محدودیت در تعداد و توپولوژی ایستگاههای کنترل زمینی، دانش و فناوری ترمزگیری، تقلیل مدار (DE-ORBIT) و سامانه پیش رانش ، دانش و فناوری بازگشت به جو که شامل آیروترمال، حفاظت و سپر حرارتی است، دانش و فناوری هدایت ناوبری، کنترل سمت و پایداری و دقت فرود و بازیابی سفینه در نقطهی مورد نظر از گلوگاههای طراحی و ساخت سفینه حامل موجود زنده دانشگاه صنعتی امیرکبیر است.
رییس گروه پژوهشی دینامیک فضایی و کنترل پژوهشکده علوم و فناوری فضای دانشگاه امیر کبیر با بیان این که با توجه به محدودیتهای موجود باید در خصوص منطقه دقیق فرود سفینه برنامهریزیهای دقیقی انجام شود، تصریح کرد: الزام حد شتاب و ضربه قابل تحمل برای موجودات زنده در فازهای پرتاب و بازگشت و پشتیبانی حیات (Life Support) و بازگشت سالم موجود زنده، از دیگر گلوگاههای سفینهی حامل موجودات زنده دانشگاه صنعتی امیرکبیر است که با دانشکدهها و مراکز مرتبط و با تجربه دیگر کشورها، تفاهمنامهها و مذاکراتی برای استفاده از آزمایشگاهها و ظرفیتهای تحقیقاتی آنها به امضا رسانده و همچنین وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای حمایت تخصصیتر از این طرح آمادگیهای خود را اعلام کرده است.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه فعالیتهای تحقیقاتی در این زمینه از دیرباز انجام شده است، اما پس از ارائه در جلسه کمیسیون دایمی شورای عالی عتف به صورت جدی پیگیری شده و امید است با حمایت مسوولان مربوطه در مدت 28 ماه آینده طراحی و ساخت و تستهای استاندارد سفینه نهایی شود.
کبگانیان در پایان درخصوص تأکیدات و ضرورتهای تبیین شده در اسناد بالادستی کشور در حوزه فضایی گفت: توجه به اسناد بالا دستی علم و فناوری به ویژه در حوزه فضایی مانند سند نقشه جامع علمی کشور و سند چشم انداز و همچنین تاکیدات مسؤولان عالی رتبه نظام بیان کننده آن است که ایران باید پروژه اعزام انسان به فضا را به انجام برساند. در سند نقشه جامع علمی کشور و اولویتهای علم و فناوری هوافضا به عنوان اولین اولویت از دسته اولویتهای «الف» مطرح شده است، در اهداف بخشی نظام علم، فناوری و نوآوری کشور، پروژه اعزام انسان به عنوان یکی از اهداف بخشی ملی در این سند معرفی شده است، طبق پیشنویس سند جامع علوم و فناوریهای هوافضا نیز طراحی و ساخت سفینه حامل موجود زنده توجیه کافی و ضرورت اساسی دارد، بنابراین ارسال سفینه حامل موجود زنده به مدار و بازگشت به زمین از جمله اقداماتی است که با اهداف سند چشمانداز همخوانی داشته و ضرورت انجام با توجه به این اسناد و اهداف تعیین شده بیش از پیش نمایان میشود.