افزایش تهدید و احتمال جنگ آمریکا علیه ایران به ضرر منافع اتحادیه اروپاست. اتحادیه اروپا روش حل‌المسائلی و مذاکره در تعاملات بین‌المللی دارد. اروپا در تحریم‌های اخیر علیه ایران به آمریکا نزدیک شد. دلیل پیوستن اروپا به تحریم‌ها علیه ایران این است که برخی از کشورهای اتحادیه اروپا به‌خصوص فرانسه و انگلیس چاره‌ای در مقابل مقاومت‌های ایران نداشتند؛ چرا که ایران حاضر نبود آنگونه که اتحادیه اروپا می‌خواست پای میز مذاکره بنشیند.
بنا به اذعان اروپایی‌ها این تصمیم خیلی سختی بود که آنها برای تحریم، همپای آمریکا شوند. قطعنامه 1929، قطعنامه‌ای بود که اروپا را مجبور به خروج از روش سنتی خود در دیپلماسی بین‌المللی کرد و برای نخستین بار به‌رغم انتقادهای زیادی که درون اتحادیه اروپا وجود داشت، اروپا به آمریکا نزدیک شد. به همین دلیل روشنفکران اروپایی این بحث را مطرح کردند که این تصمیم درستی نبود که ما تمام تخم‌مرغ‌های خودمان را در سبد آمریکا بگذاریم و این اساساً با دیدگاه سنتی اروپا که سعی می‌کند مستقل باشد در تضاد است. اروپا نه تنها منافع اقتصادی در ارتباط با این مسئله دارد بلکه برنامه هسته‌ای ایران از حیث سیاسی و امنیتی نیز برای اروپا مهم است. به‌نظر می‌رسد اتحادیه اروپا پس از ایستادگی محکم ایران در برابر تحریم‌ها دارد به این نتیجه می‌رسد که همگامی صددرصد با آمریکا علیه پرونده هسته‌ای ایران کار درستی نبوده است. هرچه پای دخالت آمریکا در پرونده هسته‌ای ایران با فشارهای سیاسی و تهدیدهای جنگ بیشتر باز شود به ضرر اتحادیه اروپاست. اتحادیه اروپا علاقه‌مند است که به‌صورت حل المسائلی و در یک روند معتدل تر، مذاکرات به جایی برسد که دوطرف به یک راه حل بینابینی برسند. بنابراین باید گفت که دیدگاه اتحادیه اروپا با دیدگاه آمریکا در برنامه هسته‌ای ایران اندکی متفاوت است.
دیدگاه اروپایی حاضر است برخی پیش‌شرط‌های آمریکا را کنار بگذارد. به‌عنوان مثال اتحادیه اروپا ممکن است بحث غنی‌سازی اورانیوم در خاک ایران را بپذیرد چون به جنبه انرژی صلح آمیز هسته‌ای ایران هم توجه دارد ولی دیدگاه آمریکایی همچنان معتقد است با سیاست تحریم‌ها باید از این مسئله جلوگیری کرد، چون اساسا به جنبه تسلیحاتی برنامه هسته‌ای ایران توجه می‌کند. به‌نظرمی رسد نقش اتحادیه اروپا در پرونده هسته‌ای ایران پررنگ‌تر می‌شود؛ چرا که این اتحادیه احساس کرد ممکن است با ورود بازیگران دیگری همچون روسیه با طرح گام به گام در پرونده هسته‌ای ایران، ابتکار عمل را در این پرونده از دست بدهد؛ همچنان که در سال 2004 ابتکار عمل در پرونده هسته‌ای ایران در دستان اتحادیه اروپا بود و الآن بسیاری از کارشناسان اروپایی اذعان دارند که آن فرصت را از دست داده‌اند.
* رئیس پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه
