نمی‌توان سی‌امین دوره تئاتر فجر را بررسی کرد و به نقش دبیران این جشنواره نپرداخت؛ دبیرانی که هر کدام خود نقشی تازه بر این جشنواره زدند و دبیر بعدی یا این نقش تازه را نادیده گرفت یا آن را ادامه داد و یا خود نقش تازه‌ای به این جشنواره اضافه کرد.
هرچه که هست جشنواره تئاتر فجر هرساله با سیاست جدیدی اداره می‌شود؛ خصوصا در دوره‌های اخیر کمتر دبیری توانسته است تجربیات گذشته خودش را در دوره جدید اعمال کند و قبل از اینکه بازخورد کارهای جدید خود را ببیند باید پست مدیریتی را رها و این پست را به شخص دیگری واگذار کند.
طاها عبدخدایی؛ نخستین دبیر جشنواره تئاتر
طاها عبدخدایی نخستین مدیر مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. در دوره مدیریت او جشنواره تئاتر فجر راه‌اندازی شد. سال‌های 61 تا 65 او سکان هدایت مرکز هنرهای نمایشی را برعهده گرفت و تا 5 دوره هم دبیری جشنواره تئاتر فجر را برعهده داشت. تحصیلات نخستین مدیر تئاتر حوزی بود. در دوره او علاوه‌بر راه‌اندازی جشنواره تئاتر، شورای نظارت بر نمایش هم راه‌اندازی می‌شود.
علی منتظری؛ مؤثر‌ترین فرد تئاتری
اگر پای سخنان اهالی تئاتر بنشینید و از آنها بخواهید دوره طلایی تئاتر را نام ببرند بی‌شک همه به دوره مدیریت دکتر علی منتظری اشاره می‌کنند؛ دوره‌ای که به گفته اهالی تئاتر هرگز در اتاقش روی هنرمندان بسته نبود.علی منتظری از سال‌های 66 تا 71 بر صندلی مدیریت مرکز هنرهای نمایشی تکیه زد و در این دوره او طرح تشکیل سازمان تئاتر و انجمن نمایش، تشکیل کانون منتقدان تئاتر، افزایش بودجه تئاتر و ارائه طرح توسعه تئاتر ایران را مطرح کرد. منتظری، دبیری ششمین دوره از جشنواره تئاتر فجر را برعهده گرفت و دبیری او تا دهمین دوره از جشنواره تئاتر فجر ادامه داشت.
حسین جعفری؛ تنها یک دوره
حسین جعفری نخستین دبیر جشنواره تئاتر فجر است که عهده‌دار مدیریت مرکز هنرهای نمایشی نبوده است. نویسنده و کارگردان تئاتر یازدهمین دوره از جشنواره تئاتر عهده‌دار این جشنواره شد. در این دوره از جشنواره توجه به پژوهش در هنر تعزیه در اولویت برنامه‌های جشنواره قرار گرفت.حسین جعفری مدتی مدیریت مرکز هنرهای نمایش حوزه هنری را برعهده داشت.
حسین فرخی؛ از دبیری تا کارگردانی
حسین فرخی، نویسنده و کارگردان تئاتر، دبیری 2دوره از جشنواره تئاتر فجر را برعهده داشته است؛ دبیری دوره دوازدهم و سیزدهم جشنواره تئاتر فجر . حسین فرخی مدتی هم سردبیری مجله سینما- تئاتر را برعهده داشت. او علاوه بر ساخت تئاتر به دنیای تلویزیون و سینما هم سر زد و تجربیاتی نیز در این زمینه کسب کرد.
محمود عزیزی؛توجه به پژوهش
محمود عزیزی، کارگردان و نویسنده تئاتر، دبیری دوره چهاردهم جشنواره تئاتر فجر را برعهده داشت. محمود عزیزی از چهره‌های دانشگاهی و پژوهشی در هنرهای نمایشی است. به همین دلیل در دوره او نگاه پژوهشی برجشنواره حاکم شد. دوره چهاردهم جشنواره تئاتر فجر با رویکرد به مباحث نقدهای نظری در حوزه نمایش با حضور صاحب‌نظران این حوزه برگزار شد.
رحیم نجفی برزگر؛ توجه به قصص قرآنی
اگر در 4 دوره اخیر، دبیری جشنواره تئاتر فجر نه برعهده مدیران تئاتری بلکه بر عهده هنرمندان تئاتری بود، در دوره پانزدهم دبیری جشنواره تئاتر برعهده مدیر مرکز هنرهای نمایشی یعنی رحیم نجفی برزگر گذاشته شد.او از سال 73 تا 76 عهده‌دار هدایت مرکز هنرهای نمایشی شد. در این دوره جشنواره تئاتر فجر رویکرد خودش را توجه به قصص قرآنی و داستان‌های کهن ایرانی برای دراماتیک کردن گذاشت.
حسین سلیمی؛ تأسیس خانه تئاتر
دکتر حسین سلیمی، پنجمین مدیر مرکز هنرهای نمایشی است. او از سال 76 تا سال 77 عهده‌دار این سمت بود. دبیری شانزدهمین و هفدهمین دوره برعهده این مدیر تئاتری بود.تاسیس خانه‌تئاتر در دوره مدیریت او اتفاق افتاد. سلیمی در رشته روابط بین‌الملل در دانشگاه تربیت مدرس تحصیل کرده بود؛ بنابراین جای تعجبی ندارد که فعالیت بخش بین‌الملل در دوره او قوت بگیرد و تئاتر ایران شاهد حضور گروه‌‌های خارجی باشد و از همه مهم‌تر در دوره او، یعنی هفدهمین جشنواره تئاتر فجر، این جشنواره بین‌المللی شود. دوره سلیمی نقطه قوت دیگری هم دارد؛ در دوره او افزایش بودجه تئاتر تا بیش از یک میلیارد صورت گرفت.
مجید شریف خدایی؛ بزرگداشتی برای بزرگان
سال‌های 78 تا 82 مجید شریف خدایی بر صندلی مدیریت مرکز هنرهای نمایشی تکیه زد. ششمین مدیر تئاتر ایران دبیری هجدهمین دوره تا بیست و دومین دوره را برعهده داشت. در این دوره برای نخستین بار به شکل جدی بخشی برای پاسداشت هنرمندان عرصه تئاتر درنظر گرفته شد؛ از همین‌رو در نوزدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر بزرگداشت سیمین دانشور و زنده‌یادان اکبر رادی، هوشنگ گلشیری و هوشنگ حسامی برپا شد.
فرهاد مهندس‌پور؛ سکوت تئاتر
دبیری بیست و سومین دوره جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر برعهده فرهاد مهندس‌پور، نمایشنامه‌نویس وکارگردان تئاتر بود. این دوره انتقادات زیاد هنرمندان را به‌دنبال داشت؛ خصوصا اینکه در این دوره رقابتی‌بودن جشنواره حذف شد و از همه مهم‌تر تعداد زیادی از کارها به جشنواره راه نیافت که با پا درمیانی کانون کارگردانان تئاتر بخشی از کارها به جشنواره راه یابد. دوره بیست وسوم را دوره سکوت جشنواره تئاتر می‌دانند.
حسین مسافرآستانه؛ مدیری محبوب
حسین مسافرآستانه جزو معدود مدیران محبوب هنرمندان است. شاید به‌دلیل همین محبوبیت بود که هنرمندان ترجیح می‌دادند در سال 89 او عهده‌دار مرکز هنرهای نمایشی نشود.حسین مسافرآستانه در بیست‌وچهارمین جشنواره تئاتر فجر به‌عنوان دبیر حضور یافت و چندسال بعد یعنی در دوره بیست‌وهفتم نیز عهده‌دار این سمت شد. مدیریت حسین مسافرآستانه در مرکز هنرهای نمایشی نزدیک به یک سال طول کشید و پس از آن او به حمایت از محمد حیدری، دبیر بیست‌ونهم، از سمت خود استعفا کرد.
سعید کشن فلاح؛ فعال در صحنه
سعید کشن‌فلاح به‌عنوان بیست‌وپنجمین دبیر در جشنواره تئاتر فجر حضور یافت. البته حضور سعید کشن‌فلاح را باید در دوره‌های مختلف جشنواره دید؛ چه در قالب دبیر جشنواره و چه در قالب یکی از بازبین‌ها و داوران. سعید کشن‌فلاح هم‌اکنون مدیر بخش تئاتر حوزه هنری است.
مجید سرسنگی؛ تحقق تئاتر برای همه
دبیر بیست‌وششمین جشنواره تئاتر فجر، شعار تئاتر برای همه را مجددا زنده کرد. در دوره دبیری مجید سرسنگی، تئاتر در مراکز متعددی اجرا شد و با توجه به سمت او در شهرداری تهران تئاتر به شکل گسترده در ایران اجرا شد. در دوره او نمایش «ننه دلاور» به کارگردانی کلاوس پایمان، از کشور آلمان اجرا شد که نقطه قوت دبیری او در این دوره از جشنواره بود. مجید سرسنگی این روزها مسئولیت اداره خانه هنرمندان و تماشاخانه ایرانشهر را برعهده دارد.
حسین پارسایی؛ وعده‌هایی که عملی نشد
حسین پارسایی هشتمین مدیر تئاتر کشور است که دبیری بیست‌وهشتمین دوره از جشنواره تئاتر فجر را نیز برعهده داشت. در دوره مدیریت او در مرکز هنرهای نمایشی طرح‌های زیادی مطرح شد. طرح‌هایی مثل تاسیس موزه تئاتر و هنرهای نمایشی، تاسیس مدرسه تئاتر در سطح دبیرستان و ایجاد زنگ تئاتر در مدارس، احداث پژوهشکده آیین‌های ایرانی، ارتقای فضاهای نمایشی و ساخت تئاتر شهر2 و چندین طرح دیگر که طی سال‌های 84 تا 89 هرگز عملی نشد. اما در زمان دبیری او در بیست‌وهشتمین جشنواره تئاتر فجر وعده داده شد که پیتر بروک برای اجرای نمایش به ایران خواهد آمد که این وعده از سوی مدیر برنامه پیتر بروک تکذیب شد. گرچه پارسایی وعده داد که این حضور در سال آینده صورت خواهد گرفت اما مدیریت او زودتر از وعده‌هایش به پایان رسید و پیتربروک هرگز به ایران نیامد.
محمد حیدری؛ دبیری ناتمام
شاید بتوان محمد حیدری را به‌عنوان پرحاشیه‌ترین دبیر این سال‌ها دانست. حیدری که پیش از این در بدنه جشنواره تئاتر فجر حضور فعال داشته، عهده‌دار هدایت بیست‌ونهمین جشنواره تئاتر فجر شد و به همین خاطر او دست از مدیریت تئاتر شهر شست تا امور جشنواره تئاتر فجر را بهتر هدایت کند. حیدری در همان ابتدا اعلام کرد که معاون هنری دست او را در کارها آزاد گذاشته و هرگز دخالتی در امور جشنواره تئاتر نداشته است. از همان زمان شایعه درگیری و دلگیری معاون هنری از این حرف او به گوش رسید. با اینکه حکم دبیری او برای سال آینده هم اعلام شد اما از همان زمان شایعه جدایی او به‌علت اختلاف نظر و دخالت‌های معاونت هنری به گوش رسید تا اینکه سرانجام محمد حیدری تنها 4 ماه مانده به شروع جشنواره فجر از سمت خود استعفا کرد تا این کار او مهر تاییدی بر شایعات باشد.
دبیر سی‌ام؛ رحمت امینی
از همان زمانی که مرکز هنرهای نمایشی با حضور سرپرست اداره می‌شد، نام رحمت امینی برای ریاست این مرکز به گوش می‌رسید. با استعفای محمد حیدری از دبیری جشنواره و استعفای حسین مسافرآستانه از مدیریت مرکز هنرهای نمایشی، مجددا نام رحمت امینی بر سر زبان‌ها افتاد. او که سمت‌های متعددی از جمله ریاست شورای نظارت و ارزشیابی، دبیری تئاتر شمسه و مدیریت گروه تئاتر دانشگاه آزاد را بر عهده داشته، امروز عهده‌دار مهم‌ترین جشنواره تئاتر فجر است و به گفته خودش این سمت‌ها را بر عهده دیگران گذاشته تا سی‌امین دوره از جشنواره تئاتر فجر را به بهترین شکل ممکن برگزارکند.
