نگرانیای که روز گذشته با افزایش قیمت جهانی نفت و اظهارنظرهای برخی مقامات روسیه و چین نمود یافت: تحریم کردن ایران فقط اوضاع را بدتر میکند.سفیران 27 کشور عضو اتحادیه اروپا روز دوشنبه در نشستی که در بروکسل داشتند در اقدامی عجولانه و از پیش باخته نفت را وارد بازیهای سیاسی خود کردند؛ در این نشست اتحادیه اروپا که مشتری 18 درصد از نفت ایران است تصمیم گرفت که از 6 ماه دیگر یعنی ابتدای تیرماه 91 واردات نفت خود از ایران را قطع کند.
اروپای ورشکسته
چنین رویکردی از سوی کشورهای عضو اتحادیه اروپا در حالی صورت گرفت که بحران اقتصادی اروپا، به حدی رسیده که در ماههای گذشته دولتهای اروپایی از جمله انگلیس که پیشگام طرح تحریم نفتی ایران شده است طرح ریاضت اقتصادی را در کشور خود پیاده کردهاند. این بحران یونان، اسپانیا و ایتالیا را که اصلیترین شرکای نفتی اروپایی ایران هستند در آستانه جدا شدن از حوزه یورو قرار داده بود. چنین وضعیتی هم بالطبع این سه کشور را در ردیف نگرانترین کشورهای اروپایی از تحریم نفت ایران قرار داده است. مؤسسه اعتبارسنجی اقتصادی استاندارد اند پورز هفته گذشته رتبه اعتباری فرانسه و 8 کشور دیگر اتحادیه اروپا شامل ایتالیا و اسپانیا را تنزل داد. یونان به شرط کمک سایر کشورهای اروپایی برای جبران از دستدادن امتیازاتی که از خرید نفت از ایران به دست میآورد، به ردیف تحریمکنندگان نفت ایران پیوسته است.
وزیر امور خارجه اسپانیا و ایتالیا گفتهاند مقامات عربستان سعودی به اسپانیا تضمین دادهاند تا کمبود نفت ناشی از توقف خرید نفت خام ایران را جبران خواهند کرد.این کشورها البته فراموش کردهاند عربستانی که ادعا کرده میتواند با افزایش تولید خود جایگزینی برای نفت ایران باشد و نفت مورد نیاز اروپا را تامین کند در روزهایی که لیبی بهعنوان یکی از اصلیترین صادرکنندگان نفت درگیر جنگ داخلی بود، همین ادعا را مطرح کرد و نتوانست از عهده آن برآید.
هزینههای بالای تحریم
بنا به گفته کارشناسان حدود 50 پالایشگاه در دنیا براساس ویژگیها و مشخصات نفت خام ایران طراحی شدهاند که نفت عربستان چنین کیفیتی را ندارد و نمیتواند در این پالایشگاهها تصفیه شود. بنابراین تحریم نفتی ایران هزینههای اروپای بحرانزده را برای تغییر سیستم پالایشگاهی خود چند برابر خواهد کرد. کارشناسان نفتی میگویند تنها کشوری که میتواند کیفیتی معادل کیفیت نفت ایران را تامین کند روسیه است که ذخایر نفتی منطقه اورالش میتواند کیفیتی معادل نفت ایران را تامین کند. روسیه اما واکنشی تند نسبت به این تصمیم اتحادیه اروپا نشان داده و گفته است روشن است آنچه در حال رخ دادن است اعمال فشار و فرمایش است که تلاشی برای مجازات ایران بهدلیل رفتار تندش است.سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه از تحریم نفتی ایران ابراز تاسف و نگرانی کرده و اظهار داشته که همانطور که بارها به شرکای اروپاییمان گفتهایم، این رویکردی عمیقا اشتباه است؛ تحت چنین فشاری ایران با هیچگونه مصالحهای موافقت نخواهد کرد و هیچ تغییری در سیاستش صورت نخواهد داد.
ایران عقب نمینشیند
بلافاصله بعد از تصمیم اتحادیه اروپا وزارت نفت و وزارت خارجه کشورمان در بیانیههایی به این تصمیم واکنش نشان دادند. وزارت نفت در بیانیهاش نوشت که هیچگونه نگرانی درخصوص جایگزینی فروش نفت ایران با مشتریان جدید وجود ندارد؛ مردم ایران اسلامی مطمئن باشند که وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران بهدور از تنشها و حواشی سیاسی تمهیدات لازم را از مدتها قبل اندیشیده و راهکارهای لازم برای مواجهه با هرگونه چالش در موضوع انرژی را تدبیر کرده است. از سوی دیگر وزارت امور خارجه هم با احضار سفیر دانمارک در تهران که کشورش نماینده ریاست دورهای اتحادیه اروپا را بهعهده دارد مراتب اعتراض شدید کشورمان به این تصمیم غیرمنطقی اروپا را اعلام کرد.
وزارت خارجه در بیانیهای اعلام کرد بهنظر میرسد اتحادیه اروپایی در دنبالهروی غیرمنطقی از سیاستهای آمریکا بهمنظور فرافکنی مشکلات اقتصادی و اجتماعی خود، درصدد انحراف افکار عمومی از بیداری عدالتخواهانه مردمی و جنبش ضدتبعیض و سرمایهداری توسط فضاسازیهای غیرواقعی است.در ادامه این بیانیه تاکید شده است: ملت ایران بارها اثبات کرده است که هرگز تحت فشار و اقدامات ظالمانه، حاضر به دست کشیدن از حقوق مشروع و قانونی خود نبوده و مسلما با ایستادگی در چارچوب اصول عدالتخواهی و اعتقاد به صلح و ثبات بینالمللی در آینده نیز تسلیم چنین روشهایی نخواهد شد و این مسئله را به رهبران کشورهای غربی گوشزد مینماید که حرکت تقابلی با استقلال و پیشرفت کشورهای مستقل به مشکلات پیچیده دنیای کنونی خواهد افزود و مسئولیت پیامد اینگونه تصمیمات نسنجیده و تلاش برای ایجاد تنش و بحرانآفرینی بر عهده اتحادیه اروپایی خواهد بود.
آسیا، مشتری اصلی نفت ایران
سفر مقامات اروپایی و آمریکایی به کره و ژاپن برای همراه ساختن آنها با تحریم نفتی ایران نتیجهای مطلوب برای آنها نداشته است. مقامات عربستان خواستهاند که چین را قانع کنند تا به جای ایران نفت عربستان را بخرد که پاسخ منفی گرفتهاند. وزیر نفت هند نیز اعلام کرده است که کشورش قصد دارد تا آنجایی که میتواند از ایران نفت وارد کند زیرا شرایط برای چنین کاری مطلوب است. هند چهارمین مصرفکننده بزرگ نفت در جهان است و حدود 12 درصد نفت مورد نیازش را از طریق جمهوری اسلامی ایران تامین میکند. کشورهای آسیایی با خرید 65 درصد از نفت ایران بزرگترین مشتریان نفت کشور ما هستند. 11 درصد از نفت ایران را هم ترکیه و آفریقای جنوبی میخرند.
غرب شکست خورده در خاورمیانه
بعد از 33 سال که ایران تمام تحریمهای غربی را دور زده و هر تحریمی با ایدهای جدید از سوی ایران همراه شده است حالا تحلیلگران از تحریم نفتی ایران بهعنوان آخرین حربه غرب علیه کشورمان یاد میکنند.آلساندرو لاتانزیو، نویسنده و تحلیلگر ایتالیایی در گفتوگویی اظهار داشته که آمریکا، فرانسه، انگلیس و ناتو با برهم خوردن توازن قوا در خاورمیانه مجبور شدهاند از تحریمهای مالی و نفتی بهعنوان آخرین حربه علیه ایران استفاده کنند. او گفته که تحریم نفت ایران پس از شکست تمامی تلاشها برای توقف پیشرفت اقتصادی - صنعتی این کشور، به منزله آخرین دستاویز بلوک ناتو برای فشار بر ایران است و یک خودزنی سیاسی - اقتصادی است. در یک سال گذشته بسیاری از دیکتاتورهای وابسته به غرب ازجمله بن علی در تونس، مبارک در مصر، قذافی در لیبی و آخرین آنها صالح در یمن که ازجمله مهمترین شرکای غرب بودند توسط انقلابهای مردمی که با الگوگیری از انقلاب اسلامی ایران رخ داده، سرنگون شدهاند.