در سالی که ابراهیم حاتمیکیا، احمدرضا درویش، مجید مجیدی، رخشان بنیاعتماد، کمال تبریزی، اصغر فرهادی، مسعود کیمیایی، رضا میرکریمی، علیرضا داوودنژاد، کیانوش عیاری و چندین و چند کارگردان شاخص دیگر فیلمی در جشنواره ندارند، پذیرفتهشدن این تعداد فیلم در بخش مسابقه را به چه باید تعبیر کرد؟ متولیان جشنواره شلوغی بخش مسابقه سینمای ایران را حاصل کیفیت خوب فیلمها دانستهاند.
با این منطق باید بپذیریم تولیدات یکسال اخیر سینمای ایران آنقدر ارزشمند بوده که هیأت انتخاب را مجاب کرده 32 فیلم برای بخش مسابقه انتخاب کند. (در حالی که معمولا رقم استاندارد فیلمهای این بخش 20تا 22فیلم است). از سوی دیگر اما اظهارنظرهای برخی از اعضای هیأت انتخاب از پایینبودن سطح کیفی تعدادی از فیلمهای پذیرفته شده در بخش مسابقه حکایت دارد. کسانی که به سینمای ایران اشرافی نسبی دارند خوب میدانند که ساختهشدن بالای 30فیلم خوب و باکیفیت در طول یک سال امری تقریبا محال است، آن هم در سالی که اغلب کارگردانان شاخص فیلمی را جلوی دوربین نبردهاند که معمولا بیشتر تولیدات ارزشمند سینمای ایران حاصل ذهن خلاق این دسته از سینماگران است.
نکته جالبتر اینکه با وجود گستردگی تعداد فیلمهای بخش مسابقه، همچنان برخی از سینماگرانی که فیلمشان از دایره رقابت بیرون مانده، معترضاند و اصرار دارند فیلمهایشان به مسابقه سینمای ایران اضافه شود. به عنوان مثال مهرشاد کارخانی کارگردان «اکباتان» و مهدی رحمانی کارگردان «پنهان» به همراه عوامل سازندهشان در قالب گفتوگو و یادداشت، راه نیافتن فیلمشان به بخش مسابقه را مصداق بیعدالتی دانستهاند. حساب 2فیلم «زندگی خصوصی آقا و خانم میم» (روحالله حجازی) و «پریناز» (بهرام بهرامیان) را هم باید جدا دانست که به دلیل مشکلات ممیزی موفق به حضور در جشنواره نشدهاند.
به هرحال جشنواره فیلم فجر مهمترین رخداد سالانه سینمای ایران است و همه دوست دارند فیلمشان در این ضیافت بزرگ حضور داشته باشد. همه هم خود را محق میدانند که به بخش مسابقه بیایند و حتی سیمرغها را نیز از آن خود کنند.
شاید هم حق با برخی فیلمسازان معترض باشد، بخصوص اگر بخواهیم دورههای گذشته را درنظر بگیریم و با مواردی عجیب مواجه میشویم که گاهی اوقات بهترین فیلم یک دوره شایسته حضور در بخش مسابقه شناخته نشده. اتفاقی که معمولا در مورد کارگردانان جوان رخ داده است. «بوتیک» اولین فیلم حمید نعمتالله و «تنها 2بار زندگی میکنیم» اولین ساخته بلند بهنام بهزادی تنها 2مثال دمدستی از فیلمهای شایستهای هستند که هیأت انتخاب جشنواره چشم بر ارزشهایشان بست.
با این استدلال شاید بتوان پذیرفت که با وجود پذیرش 32فیلم در بخش مسابقه همچنان فیلمهایی که شایسته بودهاند، از فهرست کنار گذاشته شدهاند.
اما حتی با پذیرش این مورد هم بهسختی میتوان پذیرفت سینمای ایران در غیاب بزرگانش تعداد زیادی فیلم ارزشمند تولید کرده است. اگر واقعا چنین رخ داده باشد باید به وقوع معجزه در سینمای ایران ایمان بیاوریم.