از سوی دیگر، با افزایش تعداد سیلابها و قحطیها در نقاط مختلف گیتی، این فجایع زیست محیطی تنها در دهه 90، بیش از 600 میلیارد دلار خسارت اقتصادی وارد نموده است. لیوئل هورست سفیر جزیرهی کوچک آنتیگو و بربودا در سازمان ملل طی یک سخنرانی به بررسی دلایل و آثار تغییر جهانی آب و هوا از لحاظ اخلاقی میپردازد.
من در نظر دارم سخنرانی خود را با موضوع جنبههای اخلاقی تغییر آب و هوای جهانی ارائه نمایم. با مباحث ارائه شده، شما میتوانید به تغییرات عظیمی که در دنیا اتفاق افتاده و به ویژه جزیره زادگاه من را تحت تأثیر قرار داده است، بیشتر آشنا شوید. در وضعیت کنونی، منافع کشورهای کوچک بیش از دیگران نادیده گرفته میشود. من آینده کره خاکی را با پیدایش کشمکشهایی بین کشورهای مختلف در مورد مسائل زیست محیطی و امنیت حیات پیشبینی میکنم.
سرنوشت کشور کوچک و جزیرهای ما (آنتیگو و بربودا) بیش از هر جا، به تصمیمات کشورهای هلند و انگلیس وابسته بوده است. در حوزه کارائیب، 510 سال پس از آن صبح شوم ماه اکتبر که با ورود «کریستف کلمب» همراه بود، اینک محیط زیست ما با چالشهای زیادی روبرو شده است. جویندگان ثروت از همهجا برای به دست آوردن طلا و منابع طبیعی به مناطق ما هجوم آوردند. در آن زمان، مباحث اخلاقی در تجارت دنیای نو جایی نداشت. تجارت برده جهت ثروتاندوزی بیشتر، قرنها مردم ما را آزار داد. گذشته به ما نشان داد که عدالت و آزادی و اخلاق و درستکاری باید در کنار ثروتاندوزی، مدنظر جامعه قرار گیرد.
- آیا ما میتوانیم زمین را نجات دهیم؟
آیا خانواده انسانها میتوانند به گونهای سیستم تولید ثروت جامعه را سازماندهی نمایند که نه تنها توسعهای متوازن و برابر را برای امروز رقم زند بلکه دنیایی را برای نسلهای آینده به ارث گذاریم که از دنیای به ارث رسیده به ما بهتر باشد؟ آیا ما میتوانیم از سخاوت امروز زمین بهره گیریم، بدون اینکه در فرداها، توانایی نسلهای آینده در بهرهمندی مشابه با ما، به خطر افتد؟
تغییرات آب و هوایی، تهدیدی برای سلامت کودکان
به نظر میرسد، گناهی متوجه رفتارهای انسانی که به تغییرات جهانی آب و هوا منجر میشود، نباشد. چه چیزی میتواند معصومانهتر از پخت غذا، دوش گرفتن، گرم کردن خود در زمستان، رفتن به محل کار با قطار شهری و روشن کردن کامپیوتر ما باشد؟ اما همهی این کارهای ما، به نوعی تخریب محیط زیست را به ارمغان میآورد.
جهان در آستانه تغییرات جدی آب و هوا قرار دارد
ما فقدان اصول اخلاقی را در میان رهبران جوامع صنعتی میبینیم که علیرغم مشاهده نتایج کارهای گذشته و فعلی خود، حاضر به رها کردن رفتارهای خود نیستند؛ آسمان آبی متعلق به ایالات متحده یا کانادا یا اروپا نیست. آسمان متعلق به همه موجودات زنده است، اما حیات ما به دلیل خودداری کشورهای ثروتمند از یافتن جایگزینهایی غیرآلوده کننده در بخش انرژی و رد نسنجیده پروتکل کیوتو از سوی آمریکا، در معرض تهدید و خطر قرار گرفته است.
مخالفت آمریکا با لایحه تغییرات آب و هوایی
- نگاهی به چالشهای فراروی جهان
بسیاری از جزیرهها و مناطق ساحلی دنیا به دلیل گرمای آب و هوای جهانی و افزایش سطح آب اقیانوسها، در معرض نابودی قرار گرفتهاند. به دلیل تولید روز افزون گازهای گلخانهای و مواد منتشره در اتمسفر زمین، دمای زمین رو به فزونی نهاده است.
شورای بینالمللی تغییر آب و هوا (IPCC) هشدار داده است که جزیرهها و سواحل، به سرعت در معرض قربانی شدن تمدنها قرار گرفتهاند. همچنین این شورا هشدار داده که نیمی از جنگلهای ساحلی که نقش مهمی در مقابله با توفانهای اقیانوسی داشته، نابود گردیده است. همچنین نرخ نابودی گونههای جانوری و پرندگان کره خاکی به 100 تا 1000 برابر نرخ طبیعی آن بالغ گردیده است.
گرمایش جهانی، اندازه موجودات را کوچک میکند
جزایر کارائیب بیش از همهجا قربانی تغییرات آب و هوا شدهاند. در سالهای 1940 - 1920 و در یک دوره 20 ساله، جزایر کارائیب با 70 مورد توفان و تندباد و یا 5/3 مورد در هر سال روبرو بوده است، اما بین سالهای 1980-1944 و دورهای 3 ساله، این جزایر با 196 توفان و تندباد روبرو گردیده که معادل 5/5 واقعه در سال است و در دهه 90، جزایر کارائیب به طور متوسط با 13 طوفان و تندباد سالانه روبرو بوده است.
این توفانها و تندبادها، به همراه سیلها و قحطیها، افزایش دمای محیطی و سایر اتفاقات مربوط به آب و هوا را به وجود آورده است.
IPCC هشدار داده است که همه این وقایع، در صورت عدم تغییر در شیوههای مصرف سوخت و عادات تولید زبالهایی که بازیافت نمیشوند، اتفاق میافتد؛ اما علیرغم همه این هشدارها، این روندها تغییر ننموده و حتی بدتر شده است.
همانطور که میدانیم، این بلایا به منطقه کارائیب محدود نشده است. در سراسر دنیا بلایای طبیعی دهه 90، منجر به 600 میلیون دلار آمریکا خسارت اقتصادی شده است.
نکته مهم اینکه، این رقم، 5 برابر خسارات وارده در دهه 70 و بیش از 15 برابر خسارات وارده در دهه 50 میلادی است. در دهه 50، ما شاهد 20 فاجعه بزرگ بودیم و این رقم در دهه 70 به 47 مورد رسید؛ این فجایع بزرگ در دهه 90به 86 مورد افزایش یافت.
همچنین بین سالهای 1999 - 1985 بیش از 000/560 نفر در فجایع طبیعی جان سپردهاند. اگرچه همه این تلفات در بلایای مرتبط با جریانهای آبی نبوده است.
راهکارهای پیشنهادی برای کاهش گرمایش جهانی زمین
- روابط انرژی در میان کشورها
آیا کشورهای کوچک میتوانند در سایه اتحاد خود، کشورهای بزرگ را از روند فعلی آلوده نمودن کره خاکی و به مخاطره انداختن حیات در آن، منصرف نمایند؟ روشن است که کشورهای کوچک نمیتوانند؛ زیرا کشورهای توسعه یافته و بزرگ چنان در هم تنیده و متحد گردیدهاند که اعتراضات کشورهای کوچک اثر محسوسی بر آنها ندارد.
صنعت نفت امروزه یک تجارت روزانه 4 میلیارد دلاری است. فروش محصولات نفتی در سال 2000 به عنوان درصدی از کل فعالیتهای اقتصادی در آن سال، از درصد ارزش فروش بردگان و تولیدات آنان، به نسبت کل فعالیتهای اقتصادی در سال 1800 فراتر رفته است. در سال 2000، اقتصاد بر مبنای سوختهای فسیلی در اوج خود بود. در سال 1800 نیز اقتصاد جهانی بر پایهی بردهداری، در اوج خود بود.
تصویر سوخته شدن یک قطره سوخت فسیلی در فضا
دلایل ضداخلاقی بودن بردهداری روشن است، اما در همان زمان، ثروتمندان قدرتمند با مبارزههایی که علیه بردهداری به وقوع میپیوست، مخالف بودند، هماینک نیز در سال 2002، سوزاندن سوختهای فسیلی چندان غیراخلاقی به حساب نمیآید. امروزه نیز دارندگان سوختهای فسیلی و صنایع نفتی، ثروتمندتر از اسلاف بردهدار خود و همچنین قدرتمندتر و مرتبطتر به هم گردیدهاند، اما این وضعیت هم تغییر خواهد یافت و روزی آیندگان، اعمال و کارهای ما را تحقیر مینمایند.
- ایمان به آینده
بله، تغییرات بزرگی در حال وقوع هستند. ما ایمان داریم که انسانهای مطلع و آگاه کشورهای توسعه یافته، در ترغیب رهبران، قانونگذاران، نمایندگان پارلمان و هموطنانشان جهت ایجاد تغییر در وضعیت کنونی و جستجو جهت دستیابی به انرژیهای نو فعالیت خواهند نمود.
سوخت گیاهی، جایگزینی برای کاهش آلودگی
امروزه یکی از مهمترین اولویتها، کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی و افزایش اتکا بر منابع غیرآلایندهی انرژی است.
- زمانی برای تغییر شرایط
تمدن انسانی تنها 10 هزار سال قدمت دارد، اما همه این تغییرات آب و هوایی، در چند دهه اخیر به وجود آمده است. در قرن بیستم، کشورهای توسعه یافته، علاوه بر پیشرفتهای مختلف صنعتی خود، به تجارت خطرناکی نیز دست زدند. چرا ما باید آسمانی را که پس از میلیونها سال به دست ما رسیده است، این چنین با ترکیبات کربن و ذرات گرد و غبار آلوده نماییم؟ بیشک باید مسیر زندگی کنونی ما تغییر یابد.