سه‌شنبه ۱۸ بهمن ۱۳۹۰ - ۰۶:۲۹
۰ نفر

در این مطلب مروری داریم به حوادثی که در دهه فجر انقلاب اسلامی از تاریخ 12 بهمن 1357 الی 22 بهمن 1357 در ایران رخ داده است.

12 بهمن 1357‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گروهی‌ به ‌نام «سازمان کماندویی مبارزه در راه قانون اساسی» با دفتر خبرگزاری آسوشیتدپرس تماس گرفته و هشدار می‌دهد که اگر آیت‌الله خمینی قصد داشته‌ باشد از پاریس به سمت تهران پرواز کند، هواپیمای حامل ایشان را منهدم خواهند کرد. در پی این تهدید‌ها، امام خمینی(س) به نزدیکان و همراهان خود فرمودند: «من بیعت خود را از شما برمی‌دارم، ما به طرف کار بزرگی می‌رویم. شما هم جانتان را به خطر نیندازید»

ایران در انتظار آن مرد بزرگ ملتهب است. مردم تهران به شوق ورود امام، خیابان‌ها را آب و جارو می‌کنند، خط‌های سفید وسط خیابان تا کیلومتر‌ها تمیز شده و مردم مسیر حرکت امام را پر از گل کرده‌اند.

بوی گل سوسن و یاسمن آمد. ساعت نه و بیست و هفت دقیقه صبح، امام وارد خاک ایران شد.

حضرت امام طی بیاناتی در فرودگاه تهران گفتند: من از عواطف طبقات مختلف ملت تشکر می‌کنم. عواطف ملت ایران به دوش من بارگرانی است که نمی‌توانم جبران کنم. ایشان ضمن اشاره به اینکه طرد شاه از کشور قدم اول پیروزی بود، همگان را به وحدت کلمه و ادامه مبارزه تا قطع کامل ریشه‌های فساد ترغیب کردند. امام از آنجا عازم بهشت‌زهرا شدند.

امام در نخستین سخنرانی خود در میان انبوه مستقبلین مشتاق در بهشت‌زهرا، گفتند: من وقتی چشمم به بعضی از اینها که اولاد خودشان را از دست داده‌اند می‌افتد، سنگینی‌ای در دوشم پیدا می‌شود که نمی‌توانم تاب بیاورم. محمدرضا پهلوی فرار کرد و همه چیز ما را به باد داد. مملکت ما را خراب کرد و قبرستان‌های ما را آباد. ایشان اضافه کردند: من دولت تعیین می‌کنم، من توی دهن دولت می‌زنم... من به پشتیبانی این ملت دولت تعیین می‌کنم. من به ارتش یک نصیحت می‌کنم و یک تشکر..... [ما] می‌خواهیم ارتش مستقل باشد. آقای ارتشبد شما نمی‌خواهید؟ آقای سرلشکر شما نمی‌خواهید مستقل باشید؟ و اما تشکر می‌کنم از قشرهایی که متصل شدند به ملت.

در حالی که مراسم ورود حضرت امام به‌طور مستقیم از تلویزیون پخش می‌شد، نظامیان با یورش به این سازمان از ادامه پخش آن ممانعت کردند.

امام خمینی در شب اول اقامت خود در مدرسه رفاه، طی سخنانی با اعضای کمیته استقبال، بر لزوم حفظ وحدت تأکید کردند.

روحانیون متحصن در دانشگاه، با انتشار آخرین اعلامیه خود، به تحصن پایان دادند.

در پی درخواست مجدد بختیار برای ملاقات با حضرت امام‌خمینی، ایشان گفتند: ملاقات با بختیار را درصورت استعفای وی می‌پذیرم.

13 بهمن 1357

بختیار در واکنش به استقبال عمومی مردم از ورود امام، پی‌درپی با انجام مصاحبه و صحبت در مورد برنامه‌های آتی خویش سعی در عادی جلوه‌دادن اوضاع دارد. اما مردم، چشم و گوش به مدرسه‌ علوی دوخته‌اند. جمعیت مشتاق به دیدار امام آنقدر زیاد هستند که کوچه‌های اطراف مدرسه‌ علوی مملو از آدم شده است. مردم پارچه‌های دست‌نویسی روی دیوار‌ها نصب کرده‌اند که روی‌شان نوشته‌شده: «زیارت قبول، با یک بار زیارت امام این توفیق را به دیگران هم بدهید».

امام خمینی در جمع روحانیون فرمودند: رژیم سلطنتی از اول خلاف عقل بود... هر ملتی باید خودش سرنوشت خودش را تعیین کند.

آسوشیتد‌پرس به نقل از بختیار اعلام کرد: طرفداران آیت‌الله خمینی می‌توانند فریاد بزنند، غوغا کنند، توهین کنند، این کار چیزی را ثابت نمی‌کند اما اینکه چندین میلیون نفر برای استقبال از آیت‌الله به تهران آمدند، مبالغه‌آمیز است. وی افزود: همچنان مشتاق ملاقات با ایشان است.

رادیو مسکو هم خبر داد دانشجویان ایرانی مقیم آمریکا علیه مداخله آمریکایی‌ها در امور داخلی ایران، در برابر کاخ سفید تظاهرات کردند.

در چند شهر کشور، ازجمله سمنان و تربت‌جام، در پی تظاهرات مردم، چند نفر به شهادت رسیدند.

دکتر سنجابی خواستار استعفای بختیار شد. وی همچنین گفت: جبهه ملی به امام خمینی وفادار است.

14 بهمن 1357

در تمام کشور مردم به اعتصاب عمومی دست زده‌اند. کارکنان ادارات و وزارتخانه‌های مختلف، وزیران و مدیران دولت را به محل کار خود راه نمی‌دهند.

امام طی یک مصاحبه مطبوعاتی در مدرسه علوی اعلام کردند: شورای انقلاب، حکومت موقت تعیین خواهد شد و حکومت موقت، موظف خواهد بود که مقدمات رفراندوم را تهیه کند. همچنین قانون اساسی که تدوین شد، به آرای عمومی گذاشته می‌شود. ایشان دولت بختیار را غیرقانونی اعلام کردند و گفتند: کاری نکنید که مردم را به جهاد دعوت کنم.

در پی جلسه اعضای شورای انقلاب با حضور امام خمینی، به پیشنهاد اعضا و موافقت امام، مهندس مهدی بازرگان برای نخست‌وزیری دولت موقت انتخاب شد.

مشتاقان زیارت امام خمینی در مقابل محل اقامت ایشان تجمع کردند. یونایتد‌پرس جمعیت مشتاق را بالغ بر 4/5میلیون نفر برآورد کرد.

خبرگزاری فرانسه خبر داد بختیار گفت: بعضی اوقات صبر بهترین تاکتیک است و اگر آیت‌الله خمینی بخواهد در شهر مقدس قم دولت پیشنهادی خود را به وجود آورد، به او اجازه خواهم داد تا دولتی شبیه به واتیکان تأسیس کند.

دانشجویان ایرانی با حمله به سفارتخانه‌های ایران در آمریکا، لبنان و استرالیا، نسبت به رژیم سلطنتی ایران ابراز انزجار کردند.

15 بهمن 1357

بختیار تمام پایگاه‌هایش را از دست داده و همچنان با انجام مصاحبه‌های مختلف سعی در به‌رخ کشیدن قدرت خود دارد.

امام در پاسخ تهدید‌های دولت فرمودند: «من باید نصیحت کنم که دولت غاصب کاری نکند که مجبور شویم مردم را به جهاد دعوت کنیم. ما از ارتش می‌خواهیم هر چه زودتر به ملت متصل شوند. آنها فرزندان ما هستند. ما به آنها محبت داریم.»

امام همچنین در سخنرانی‌ها و دیدار‌هایشان با مردم اصول سیاست‌هایشان را اینگونه بیان فرمودند: «تمام اتباع خارجی در ایران به صورت آزاد زندگی خواهند کرد. ما برای اقلیت‌های مذهبی احترام قائل هستیم. نظر من راجع به رادیو و تلویزیون و مطبوعات این است که در خدمت ملت باشند. دولت‌ها حق هیچ نظارت ندارند...»

رادیو عدن اعلام کرد عده زیادی از افسران پایگاه هوایی همدان، در پایگاه بازداشت و زندانی شدند.

خانواده‌های همافران و درجه‌داران بازداشتی نیروی هوایی، با تجمع در دادگستری به‌عنوان اعتراض به دستگیری آنها، خواهان آزادی این همافران شدند.

همافران نیروی هوایی در بهبهان به‌عنوان طرفداری از امام خمینی، دست به راهپیمایی زدند.

جواد شهرستانی، شهردار تهران در حضور حضرت امام استعفا کرد. امام سپس وی را مجددا به‌عنوان شهردار منصوب کردند. وی از سوی دولت بختیار ممنوع‌الخروج شد.

16 بهمن 1357

انتخاب بازرگان به‌عنوان نخست‌وزیر دولت موقت، رسما اعلام شد. حکم و فرمان نخست‌وزیری که با اتفاق آرای شورای انقلاب و تصویب امام‌خمینی صادر شده بود، توسط آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در حضور حضرت امام و آقای بازرگان قرائت شد.

حضرت امام در حکم نخست‌وزیری بازرگان، وی را موظف به انجام رفراندوم تغییر نظام به جمهوری اسلامی، تشکیل مجلس مؤسسان(خبرگان) برای تصویب قانون اساسی، برگزاری انتخابات مجلس شورا طبق قانون اساسی جدید و انتخاب هیأت وزیران بدون در نظر گرفتن روابط حزبی کردند. در متن حکم آمده است: بنا به پیشنهاد شورای انقلاب، بر حسب حق شرعی و قانونی ناشی از آرای اکثریت قاطع قریب به اتفاق ملت ایران که طی اجتماعات عظیم نسبت به رهبری جنبش ابراز شده است، جنابعالی را مأمور تشکیل دولت موقت می‌نمایم.

اعضای شورای انقلاب، آیت‌الله دکتر بهشتی، آیت‌الله مطهری و مهندس بازرگان با تماس‌های مداوم با فرماندهان ارتش سعی می‌کنند ارتش را بدون خونریزی، متحد ملت کنند. مردم با گل و اشک و شعار به استقبال ارتشیان می‌روند.

رادیو مسکو برای اعلام نخست‌وزیری بازرگان برنامه خود را قطع کرد.

رئیس سازمان سیا اعتراف کرد که در رابطه با پیش‌بینی مسائل ایران، این سازمان ناکام بوده است. وی گفت: چیزی که ما پیش‌بینی نمی‌کردیم، این بود که یک مرد 78ساله که مدت 14سال در تبعید بود، این نیروها را به هم پیوند زند.

17 بهمن 1357

مردم در خیابان‌ها و در حمایت از دولت بازرگان تظاهرات ‌کردند. شعارها علیه بختیار بود.

امام خمینی در سخنان خود گفتند: کار عاقلانه و مفید به حال کشور این است که بختیار و ارتش در مقابل انقلاب اسلامی، عکس‌العملی مثبت داشته باشند.

خبرگزاری فرانسه اعلام کرد جبهه ملی از مقامات و مردم خواست تا از دولت بازرگان حمایت کنند.

بازرگان در نخستین مصاحبه خود به‌عنوان نخست‌وزیر دولت موقت، برنامه و وظایف دولت خود را تشریح کرد.

بازرگان موقتا از رهبری نهضت آزادی کناره‌گیری کرد و به مدرسه علوی نقل مکان کرد.

صبح امروز در پی تشکیل جلسه مجلس و حضور بختیار، فانتوم‌ها و هلیکوپترهای نیروی هوایی بر فراز تهران مانور دادند.

بختیار به هنگام سخنرانی در مجلس شورا گفت: دولت موقت در حد شوخی و حرف است، تحمل می‌کنم... من در مقام نخست‌وزیری قانونی مملکت می‌مانم تا انتخابات آزاد آینده را انجام دهم.

دکتر سعید، رئیس مجلس شورا، در جلسه امروز مجلس اظهار داشت: بازگشت حضرت‌ آیت‌الله‌العظمی خمینی، مرجع عالیقدر تشیع را به خاک وطن از طرف خود و عموم نمایندگان خوشامد می‌گویم.

لوایح محاکمه وزرای سابق و انحلال ساواک، در جلسه مجلس شورا به تصویب رسید.

18 بهمن 1357

امام خمینی فرمان داد نام اشخاصی که به نوعی به کشور و مردم خیانت کرده‌اند افشا شود. با تلاش مردم و متخصصین، فرستنده‌ای سیار در مدرسه‌ علوی راه‌اندازی شد؛ اینجا تهران، کانال انقلاب!

حضرت امام در دیدار با روحانیون شهر اهواز گفتند: ادامه نهضت یک تکلیف است.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: ما از اجرای قانون اساسی پشتیبانی می‌کنیم. ما از راه دیپلماتیک با همه گروه‌ها، ازجمله مهدی بازرگان، در تماس بوده‌ایم؛ اما پس از انتخاب وی به نخست‌وزیری، هیچگونه تماسی با وی برقرار نشده است.

پس از اعلام نخست‌وزیری مهندس بازرگان، بین یدالله سحابی، امیرعباس انتظام، بختیار، قره‌باغی، رئیس ستاد ارتش و رئیس اداره دوم ارتش، ملاقاتی انجام شد. در این ملاقات، آقای سحابی و امیرانتظام درصدد برمی‌آیند که بختیار را راضی به استعفا کنند.

روحانیون و مردم زنجان و بخش‌های تابعه در یک راهپیمایی بی‌سابقه 50هزار نفری، حمایت قاطع خود را از امام خمینی و نخست‌وزیر منصوب او اعلام داشتند.

رادیو لندن و رادیو مسکو اعلام کردند صدها تن از افسران سابق، ازجمله چند تن از امرای ارتش که به علت مخالفت با شاه از ارتش اخراج شده‌اند، پشتیبانی خود را از آیت‌الله خمینی اعلام کردند.

19 بهمن 1357

بختیار دستور تیراندازی به سمت مردم را ‌داد. در بعضی از نقاط کشور به سمت مردم تیراندازی ‌شد.

عده‌ زیادی از همافران و افراد نیروی هوایی، با لباس‌های نظامی و در میان شادی و حیرت مردم به اقامتگاه امام رفتند. امام خمینی در این دیدار، خطاب به همافران فرمودند: « همانطور که گفتید تا حالا در اطاعت طاغوت بودید، حال به قرآن پیوستید. قرآن حافظ شماست. امیدوارم با کمک شما بتوانیم در اینجا حکومت اسلامی را برقرار کنیم».

ستاد ارتش، عکس روزنامه کیهان مبنی بر احترام نظامی افسران نیروی هوایی در مقابل حضرت امام را تکذیب کرد.

خبرنگار لس‌آنجلس‌تایمز، در تیراندازی‌های خیابان فرح‌آباد ژاله( پیروزی) ،تیر خورد و کشته شد.

امام خمینی طی نطق کوتاهی که از شبکه تلویزیونی کارکنان اعتصابی رادیو و تلویزیون به‌طور مستقیم پخش می‌شد ضمن آرزوی موفقیت برای کارکنان رسانه‌های گروهی گفتند: دستگاه‌هایی در این قسمت بوده و هست که بایستی در خدمت مردم می‌بودند ولی رژیم غاصب از آنها در راه هدف‌های نامشروع استفاده کرده است.

در درگیری‌های گرگان، 5نفر کشته و 11نفر مجروح شدند.

مهندس شریف‌امامی که از طرف دادستانی ممنوع‌الخروج شده بود، از کشور گریخت.

افراد مسلح به یک شعبه بانک ملی در کرمان و تهران دستبرد زدند.

20 بهمن 1357

پس از خبر ساعت 20، تصاویری از دوران اقامت امام خمینی در پاریس از شبکه سراسری تلویزیون پخش شد. همزمان با پخش تصویر امام خمینی، همافران نیروی هوایی در پادگان، فریاد «الله‌اکبر» سردادند. شعار همافران در حمایت از امام خمینی باعث خشم افسران و کارکنان ضد اطلاعات نیروی هوایی شد. اخطارهای تند آنان به همافران، به درگیری و تیراندازی و ورود گارد شاهنشاهی منجر شد.

با بالا گرفتن درگیری، مردم برای کمک به همافران ارتش وارد پادگان شدند اما لوله‌ مسلسل گارد شاه به سمت مردم چرخید و آنها را هدف گلوله قرار داد. درگیری تا صبح ادامه داشت.

مردم در کنار خوابگاه نیروی هوایی همچنان شعار می‌دادند و خود را با آتش لاستیک‌های فرسوده گرم می‌کردند که در ساعت 3/5 بعد از نیمه‌شب مأموران حکومت نظامی با خودروهای نظامی و در حالی‌که از دور با شلیک رگبار مسلسل‌ها به طرف هوا درصدد ترساندن مردم بودند، به اجتماع مردم حمله کردند.

در این هنگام مردم به کوچه‌های اطراف پناه بردند اما مأمورین توانستند 152نفر را دستگیرکرده و به محل استقرار حکومت نظامی در کلانتری تهران منتقل کنند. در بین دستگیرشدگان 2روحانی نیز حضور داشتند.

21 بهمن 1357

10 صبح اسلحه‌خانه‌ نیروی هوایی توسط مردم و همافران فتح شد.

ساعاتی بعد کلانتری‌های 9، 10، 11، 12، 16، 26 و کلانتری نارمک به دست مردم افتاد.

مردم تانک‌ها و نفربرها را به خیابان‌ها آورده و به یکدیگر روحیه ‌می‌دادند. فرمانداری نظامی که دستپاچه شده بود، در آخرین اعلامیه‌اش که بارها از رادیو پخش شد، ساعت منع عبور و مرور را چهار و نیم عصر اعلام کرد.

امام خمینی در پاسخ به دستور فرمانداری پیامی به این شرح صادر فرمودند: «اعلامیه‌ امروز حکومت نظامی، خدعه و خلاف شرع است؛ مردم به هیچ وجه به آن اعتنا نکنند، برادران و خواهران عزیزم، هراسی به خود راه ندهید که به خواست خداوند تعالی، حق پیروز است».

مردم خیابان‌ها را ترک نکردند.

امام خمینی در جواب به استعفای افراد نیروی مسلح نوشتند: قسم برای حفظ قدرت طاغوتی صحیح نیست و مخالفت با آن واجب است و کسانی که قسم خورده‌اند باید بر خلاف آن عمل کنند.

آیت‌الله مفتح از جانب حضرت امام، عکس مندرج در روزنامه کیهان مبنی بر احترام نظامی افسران نیروی هوایی در مقابل ایشان را کاملا واقعی دانست.

امام خمینی در مقابله با شایعات پذیرش سازش اعلام کردند که من خودم اهل قلم و بیان هستم و هیچ سخنگویی ندارم.

ستاد امداد و سازمان ملی پزشکان، تعداد شهدا را تا ساعت یازده امشب، 126نفر و مجروحین را 634 نفر ذکر کرد.

شمار کشته‌شدگانی که به بیمارستان جرجانی منتقل شدند، به 46نفر رسید و تعداد زخمی‌ها به علت کثرت آنها قابل شمارش نبود.

مهندس بازرگان در شرکت نفت اعلام کرد: با استقرار دولت موقت، اعتصاب شرکت نفت پایان خواهد یافت.

22 بهمن 1357

با تلاش برخی از دوستان بختیار و نیز نزدیکان مهندس بازرگان، بنا شد جلسه‌ای با حضور بازرگان، بختیار و قره‌باغی تشکیل شود.

عباس امیرانتظام درباره این جلسه می‌گوید: قبل از جلسه، بختیار به من تلفن زد و گفت استعفای خود را در جلسه تسلیم خواهد کرد. لیکن بختیار در جلسه حاضر نشد و تنها استعفانامه خود را برای جلسه فرستاد.

واحدهای نظامی چند شهر، ازجمله لشگر زرهی قزوین، به سوی تهران روانه شدند. مردم، جاده تهران- کرج را به منظور جلوگیری از ورود واحدهای نظامی، مسدود کردند.

در پی درگیری‌های اخیر، پزشکی قانونی مملو از شهدایی شد که در چند روز اخیر کشته و شناسایی نشده‌ بودند.

تسلیحات ارتش، زندان اوین، ساواک سلطنت‌آباد، مجلسین سنا و شورا، رادیو و تلویزیون، نخست‌وزیری، ژاندارمری و شهربانی، به دست مردم تصرف شد.

نصیری، رئیس ساواک، سالار جاف، قاتل مردم کردستان و سپهبد رحیمی، توسط مردم بازداشت شدند.

فرماندهان نیروهای سه‌گانه ارتش با حضور در خدمت امام‌خمینی، استعفای خود را تقدیم کردند.

امام به‌دنبال سقوط نهادهای اصلی رژیم و عقب‌نشینی ارتش از مردم خواستند که آرامش و نظم را مجددا برقرار کنند.

و انقلاب اسلامی مردم ایران به رهبری امام خمینی، نظام 2500ساله شاهنشاهی را سرنگون کرد.

امام خمینی طی پیامی خطاب به مردم گفتند: توجه داشته باشید که انقلاب ما از نظر پیروزی بر دشمن هنوز به پایان نرسیده است. دشمن از انواع وسایل و دسایس بهره‌مند است و توطئه‌ها در کمین است. تنها هوشیاری و انضباط انقلابی و اطاعت از فرمان‌های رهبری و دولت موقت اسلامی است که توطئه‌ها را نقش بر آب می‌سازد... با دولت موقت اسلامی همکاری نمایید تا با حول و قوه الهی هر چه زودتر با همکاری یکدیگر ایران اسلامی آباد و آزاد را مورد غبطه جهانیان بسازیم.

مهندس بازرگان طی یک نطق تلویزیونی، ضمن تشکر از آحاد مختلف مردم و خصوصا از اعلام بی‌طرفی ارتش در مسائل سیاسی گفت: تیمسار قره‌باغی در ملاقات حضوری، همکاری خود را با دولت موقت اینجانب اظهار کرده است.

از سوی حضرات آیات مرعشی‌نجفی و شیرازی، اعلامیه‌های جداگانه‌ای خطاب به ملت ایران منتشر و پیروزی انقلاب اسلامی تبریک گفته شد.

کد خبر 159687

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار فرهنگ عمومی

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز