این تعریف سازمان جهانی بهداشت، بیانگر آن است که به بحث سلامت باید از ابعاد مختلف پرداخت و عواملی را شناخت که در جهت ارتقای سلامت جسم و روان تأثیرگذار هستند. به این منظور، علاوه بر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به‌عنوان متولی امر سلامت در کشور، سایر سازمان‌ها و نهادهای دیگر نیز در کشور، فعالیت‌ها و اقداماتی انجام داده‌اند؛ اداره کل سلامت شهرداری تهران یکی از این ادارات است. این اداره، یکی از ادارات کل تحت پوشش معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران است که از سال1385 با هدف ارتقای سلامت شهروندان از طریق توسعه رویکرد شهر سالم فعالیت خود را آغاز کرده است. به منظور آشنایی با فعالیت‌های این اداره کل، با رضا قهرمانی، معاون پیشگیری اداره کل سلامت شهرداری تهران به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
- چه ماموریت‌ها و استراتژی‌های ویژه‌ای محور کار و هدف اصلی اداره کل سلامت شهرداری تهران است؟
ارتقای سطح شاخص‌های سلامت شهر تهران، مشارکت و توانمندسازی مردم، توسعه پژوهش‌های کاربردی، ارتقای کیفیت زندگی و تسهیل حضور معلولان، جانبازان و سالمندان، پیشگیری، درمان و بازتوانی آسیب‌های اجتماعی، استقرار نظام جامع اطلاعات سلامت شهر تهران، تأمین امنیت غذایی و توسعه رویکرد مبتنی بر سلامت در مدیریت شهری، برخی از محورهای کاری این اداره کل است. علاوه برآن، ایجاد مدیریت واحد سلامت شهری درتهران، گسترش رویکرد شهر سالم در کلانشهر تهران و آموزش همگانی سلامت، برخی از استراتژی‌های این اداره کل است.
- فعالیت‌های اداره کل سلامت شهرداری تهران، در چه حوزه‌ها و بخش‌هایی خلاصه می‌شود؟
این اقدامات در 5حوزه محلی، منطقه‌ای، شهری، ملی و بین‌المللی و3بخش، شامل توسعه فضاهای فیزیکی، توسعه و تشکیل شبکه‌های سلامت و ارائه آموزش‌های سلامت انجام می‌شود.
- به منظور توسعه فضاهای فیزیکی چه اقدامات خاص و ویژه‌ای انجام شده است؟
راه‌اندازی و مدیریت پردیس‌های سلامت، خانه‌های سلامت محله، خانه‌های اسباب‌بازی مراکز آموزش مهارت‌های اجتماعی کودکان و نوجوانان با عنوان فرآموز و مرکز ابتکارات اجتماع‌محور از جمله فعالیت‌های اداره کل سلامت شهرداری تهران در زمینه توسعه فضاهای فیزیکی است.
- در پردیس‌ها، خانه سلامت و خانه اسباب‌بازی چه خدماتی ارائه می‌شود و چگونه؟
پردیس‌های سلامت، مراکزی هستند که خدمات و برنامه‌های عمومی و تخصصی در حوزه سلامت شهری را به‌طور مداوم و متمرکز به شهروندان ارائه می‌کنند. خانه‌های سلامت به‌عنوان ستاد هماهنگ‌کننده و اجرایی پروژه محله سالم با استقرار در محله‌های شهر تهران، سطح سلامت ساکنان محله را از طریق مشارکت همگانی و همکاری‌های بین بخشی ارتقا می‌بخشند و علاوه بر این، با توجه به محدود شدن فضای بازی کودکان در محیط‌های آپارتمانی و جایگزینی وسایل بازی الکترونیک به جای وسایل بازی سنتی و همچنین نبود مراکزی که والدین با خیالی آسوده کودکان خود را هنگام انجام فعالیت‌های روزانه به آنجا بسپارند، خانه‌های اسباب‌بازی، در دستورکار اداره کل سلامت قرارگرفت و تأسیس شد. در این خانه‌ها، از اسباب‌بازی‌های خلاق و استاندارد استفاده می‌شود و علاوه برآن، مهارت‌های زندگی ویژه کودکان آموزش داده می‌شود.
- به مراکز فرآموز هم اشاره کردید، این مراکز با چه هدفی شروع به کار کرده‌اند؟
پیشگیری از آسیب‌های پرخطر و آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان و نوجوانان، تقویت باورهای ارزشی و اجتماعی از قبیل مثبت‌اندیشی و اعتماد به‌نفس و مشاهده واقعی و عینی سرانجام آسیب‌های ناشی از رفتارهای پرخطر، برخی از فعالیت‌هایی است که در این مراکز انجام می‌شود.
- در مرکز ابتکارات اجتماع‌محور، چه پروژه‌های خاصی پیگیری و انجام می‌شود؟
پروژه‌های محله دوستدار کودک، شهر عاری از چاقی، سنجش عدالت در شهر تهران، شهر بدون دخانیات و از سوی دیگر تعیین الویت‌های سلامت مناطق و برخی دیگر از فعالیت‌ها، در این مراکز انجام می‌شود.
- در زمینه توسعه و تشکیل شبکه‌های اجتماعی سلامت چه اقدامی انجام شده است؟
تشکیل شورای سلامت محله، شبکه سلامتیاران شهر تهران، تشکیل کانون‌های سالمندان، مادر و کودک، پزشکان محله، معلولان، خادمین سلامت مساجد، داوطلبین اهدای خون محلی، دیابت، جوانان، پیشگیری از دخانیات و پیشگیری از چاقی ازجمله فعالیت‌هایی است که در این زمینه انجام شده است. در هریک از این شوراها و کانون‌ها، تعداد بسیار زیادی از شهروندان عضو شده و از خدمات آنها استفاده می‌کنند.
