طرح «هر کودک، یک لپتاپ» که از سوی نیکولاس نگروپونته در دانشگاه ماساچوست مطرح شد، از جمله طرح‌هایی است که سروصدای زیادی به پا کرده است. این طرح سال2005 در اجلاس سالانه مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس مطرح شد و سازمان ملل و شرکت‌هایی مانند گوگل و EB از آن پشتیبانی کردند.
در این طرح، دولت‌های کشورهای درحال توسعه لپ‌تاپ‌های ارزان قیمت را می‌خرند و در اختیار کودکان قرار می‌دهند و کودکان یا معلمانشان، نمی‌توانند بطور مستقل اقدام به دریافت آنها کنند. ساموئل کلاین، از مسئولان این پروژه، هدف از اجرای این طرح را تشویق کودکان به تماس با یکدیگر و بهبود وضعیت تحصیلی‌شان ذکر کرده‌است.
کوفی عنان دبیرکل سابق این سازمان هم مدتی پیش، در اجلاس اطلاعاتی در تونس گفت: «این لپ‌تاپ‌ها موجب پیشرفت کودکان در امر یادگیری می‌شود؛ به این ترتیب کودکان می‌توانند نه فقط از طریق معلمان، بلکه با انجام کار عملی به آموزش بپردازند و مسیر تازه‌ای برای آموختن پیش روی خود بگشایند.»
شاید در نگاه اول، اختصاص دادن یک لپتاپ به هر کودک، کار خوبی به نظر برسد اما منتقدان این طرح می‌گویند مسائل بسیار مهم‌تری هم هست که به حمایت سازمان ملل احتیاج دارد.
عدم حمایت سازمان ملل از کارخانه‌های تولیدکننده در کشورهای جهان سومی مهم‌ترین ایرادی است که به این طرح وارد می‌شود.
در این میان بسیاری از تولیدکنندگان کشورهای غربی نیز، زیر چتر حمایت سازمان ملل به بازاریابی محصولات تولیدی خود می‌پردازند و هر روز سود بیشتری وارد چرخه اقتصادی کشورشان می‌کنند. با این حال، این طرح در حال اجراست و هر روز خبرهای تازه‌ای از آن به گوش می‌رسد.
رویای لپ‌تاپ‌های 100دلاری
نیکلاس نگروپونته، رئیس مرکز تحقیقات رسانه‌ها در دانشگاه ام‌آی‌تی به تازگی نمونه‌ای از یک لپتاپ را به نمایش گذاشت که انرژی برق آن علاوه بر روش معمولی توسط یک هندل مکانیکی نیز تامین می‌شود.
او اعلام کرد که بنیاد وی قصد دارد سال آینده تعداد 15 میلیون از این نوع دستگاه را تولید کند. عرضه این کامپیوتر ابتدا به صورت آزمایشی در کشورهای برزیل، چین، مصر، آفریقای جنوبی و تایلند به اجرا در خواهد آمد.
نگروپونته اعلام کرد تا پایان ماه ژوئن سال ۲۰۰۸، لیبی نخستین کشوری خواهد بود که تمامی کودکان دبستانی آن از طریق لپ‌تاپ‌های خود به اینترنت دسترسی خواهند داشت.
نخستین نمونه‌های این رایانه‌های لپتاپ از ماه نوامبر برای آزمایش به کشورهای حاضر در این برنامه ارسال خواهد شد و پس از آزمایش توسط کودکان، تولید انبوه این رایانه‌ها از ماه ژوئیه سال۲۰۰۷ در شرکت سازنده رایانه‌های «کوانتا کامپیوتر» در تایوان آغاز خواهد شد.
طرح «هر کودک یک لپتاپ» می‌گوید کودکان مدارس ابتدایی در کشورهای در حال توسعه می‌توانند هر یک صاحب یک لپتاپ 100دلاری شوند. از آنجا که مشتریان این لپ‌تاپ‌ها کودکان هستند طراحان ذوق زیادی از خود نشان داده‌اند و آن را به رنگ سبز عرضه می‌کنند.
از خصوصیات دیگر دستگاه این است که صفحه نمایش این لپتاپ در دو حالت رنگی و سیاه و سفید کار می‌کند و به سادگی می‌تواند تغییر وضعیت دهد. این امکان به این دلیل فراهم شده که احتمالا بسیاری از استفاده کنندگان کودکانی هستند که به دلیل فقر یا شرایط جغرافیایی مجبورند زیر نور آفتاب کلاس خود را بگذرانند.
همچنین صفحه نمایش در حالت سیاه و سفید می‌تواند بدون افزایش مصرف برق تصویر روشن‌تر و واضح‌تری به نمایش بگذارد. با توجه به تمام مزایایی که این طرح داراست، اما باز هم تصور کودکی که لپ‌تاپی در مقابلش قرار دارد ولی در آفتاب سوزان بدون سرپناه نشسته، آسان نیست.
مخالفان چه می‌گویند؟
بیل گیتس، رئیس مایکروسافت هم به نوعی اعتراض خود را نسبت به این موضوع اعلام کرده است. او گفته: «جمعیت 2 بیلیونی گرسنگان جهان، بیشتر به بهداشت نیازمندند تا لپتاپ!»
او همچنین افزوده: «سخت‌افزار بخش کوچکی از هزینه‌های فراهم ساختن قابلیت پردازش‌های کامپیوتری است و بیشتر هزینه‌ها مربوط به اتصال شبکه، برنامه‌ای کاربردی و پشتیبانی است. اگر شما می‌خواهید کامپیوتری را میان تعدادی از کاربران به اشتراک بگذارید، اتصال اینترنت پرسرعت در اختیارشان بگذارید و کسی را داشته باشید که بتواند آنان را پشتیبانی کند، بروید یک کامپیوتر آراسته و تمیز به آنها بدهید که لااقل بتوانند متن را روی آن درست بخوانند و مجبور نباشند درحالی که مشغول تایپ هستند هندل بزنند.»
نگروپونته اما در صحبت‌های خود تاکید کرده: «ما قصد رقابت با هیچ‌کس را نداریم. طرح یک لپتاپ برای هر کودک یک طرح بشردوستانه غیرانتفاعی است که با همکاری سازمان ملل و بانک‌های توسعه به اجرا درمی‌آید، مشکل اصلی مایکروسافت کدباز (open source) بودن نرم‌افزارهاست که من کاملا نگرانی این شرکت را درک می‌کنم. بدیهی است ما با هر دو سیستم عامل‌های لینوکس و مایکروسافت کار می‌کنیم.»
او اضافه کرد: «برخی از صاحبان لپ‌تاپ‌ها در نظر دارند که سیستم عامل ویندوز را روی لپ‌تاپ‌ها بگذارند. ما در این راه با آنها همکاری می‌کنیم. وقتی که طرح یک لپتاپ برای هر کودک مدعی آزاد و باز بودن است، احمقانه است که در آن روی مایکروسافت بسته باشد.»
کودکان گروه سنی زیر 12سال و شاگردان مدارس ابتدایی، هدف اصلی این پروژه هستند و همین موضوع، خود یکی دیگر از ایرادهایی است که به این پروژه وارد است. چرا که مطالعات نشان داده‌اند کودکان این گروه سنی، نیازمند وسایل کمک آموزشی برای تقویت توانایی‌های ذهنی خود هستند و وسیله پیشرفته‌ای مثل لپتاپ، که بیشتر مناسب کار متخصصان بزرگسال است، نمی‌تواند مناسب کودکان زیر 12 سال باشد.
با فرض اینکه گرسنه‌ای در دنیا وجود نداشت و تمام مشکلات اقشار ضعیف، نبودن تکنولوژی و نداشتن لپتاپ بود، این طرح می‌توانست دنیای ایده‌آلی را به ارمغان آورد. در حال حاضر فقط می‌توان منتظر بود و دید که اجرای این طرح تا چه میزان زمینه پیشرفت کشورهای در حال توسعه را فراهم خواهد کرد.
