اگر از «کلاس» ظاهری که قهوه با خود به همراه می‌آورد، بگذریم، بهتر است درباره فایده‌های آن هم قدری بدانیم. شاید تعجب کنید اگر بدانید در ده سال اخیر، نوزده هزار بررسی در مورد این فایده‌ها انجام شده و نتیجه اغلب آن‌ها هم به نفع قهوه تمام شده است.
ماده‌ای که در قهوه وجود دارد و آن را از این همه امتحان سربلند بیرون آورده، «کافئین» است. قهوه در مقدار مساوی، چیزی حدود سه و نیم برابر بیشتر از چای وکولا کافئین دارد.
البته بعضی از خواص قهوه هم مربوط به کافئین نیست. قهوه، آنتی اکسیدان‌های زیادی هم دارد، مثل کلروژنیک و توکوفرول که باعث برخی اثرهای شفابخش آن می‌شود؛ به اضافه مواد معدنی مثل منیزیم که معلوم شده می‌توانند در بهبود پاسخ بدن به انسولین و اصلاح متابولیسم گلوکز موثر باشند.
محققان ایتالیایی، ماده دیگری به نام «تریگونلین» را هم در قهوه پیدا کرده‌اند. این ماده به قهوه عطر و طعم تلخی می‌دهد. خاصیت ضد باکتریال و ضد چسبندگی قهوه را – که جلوی ایجاد حفرات و پوسیدگی دندان را می‌گیرد - به همین ماده نسبت می‌دهند.
بد نیست فایده‌های قهوه را در افراد مختلف مرور کنیم. شما هم ببینید در چه شرایطی هستید و آیا از این اثرها چیزی هم به شما می‌رسد یا نه.
اگر ورزشکارید...
چندی پیش، تحقیقی در مجله «درد» به چاپ رسید که نشان می‌داد، نوشیدن دو فنجان قهوه قبل از ورزش، می‌تواند تا 48 درصد درد عضلانی پس از ورزش را کاهش دهد. این یعنی قهوه در تسکین درد حتی از آسپرین هم قوی‌تر است! ناپروکسن 30 درصد و آسپرین 25 درصد درد عضلانی را کم می‌کند. البته محققان دانشگاه جورجیا که این تحقیق را انجام داده‌اند، معتقدند، هنوز برای نتیجه‌گیری کلی زود است و فعلا می‌توان گفت قهوه فقط در خانم‌هایی که خیلی قهوه خورهای قهاری نبوده‌اند، چنین خاصیتی داشته است (یعنی کسانی که زیاد قهوه می‌خورند، نباید چنین توقعی از آن داشته باشند).
علاوه بر این، به نظر می‌رسد قهوه در افرادی که تازه ورزش را شروع کرده‌اند، بیشتر کمک‌کننده است تا در ورزشکاران حرفه‌ای. به همین دلیل، این افراد می‌توانند با استفاده از قهوه برنامه ورزشی خود را طولانی‌تر کنند . البته مراقب باشید که زیاده روی نکنید! دو فنجان قهوه درکنار روش‌های کم‌کننده درد عضلانی، مانند نرمش‌های کششی، ماساژ و حمام سرد، برای تسکین درد‌های پس از ورزش کافی است. درضمن، چون قهوه باعث افزایش دفع ادرار می‌شود، باید مراقب از دست دادن آب بدن، به خصوص بعد از ورزش باشید.
اگر امتحان دارید...
این را دیگر همه دانشجویان به تجربه فهمیده‌اند که خوردن قهوه هنگام درس خواندن، به خصوص شب امتحان، چقدر می‌تواند به تمرکز و هشیاری آن‌ها کمک کند. البته دانشمندان هم این خاصیت قهوه را مورد بررسی قرار داده‌اند. آن‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که کافئین می‌تواند سرعت پردازش اطلاعات را تا 10 درصد زیاد کند. یک فنجان قهوه بعد ازصرف غذا با خواب آلودگی بعد از آن مقابله می‌کند و به حفظ هشیاری و تمرکز هم کمک می‌کند. این مسأله در مورد شیفت‌های کاری شبانه هم (البته با دو فنجان) صدق می‌کند. ارزش این خاصیت در این است که می‌تواند جلوی خیلی از حوادث کاری را در شیفت‌های شب بگیرد، به خصوص رانندگان جاده‌ها که جان عده زیادی مسافر در گرو بیداری و هشیاری آن‌هاست.
اگر می‌خواهید بیمار نشوید...
نتیجه تحقیقات دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا در سان‌دیه‌گو نشان داده که قهوه می‌تواند تا 60 درصد خطر بروز دیابت نوع دو را در افراد مستعد کم کند (البته اگر با یک خروار شکر میل نشود!) جالب‌تر این جاست که این کاهش، در کسانی که تست تحمل گلوکزشان مختل بود، تا 70 درصد بوده است. محققان آلمانی هم تاثیر قهوه در کاهش سرطان کولون را کشف کرده‌اند. یک آنتی‌اکسیدان قوی به نام «متیل پیریدینیوم»،آنزیم‌های ضد این سرطان را تقویت می‌کند. این ماده در فرآوری قهوه تولید می‌شود و هر چه قهوه بیشتر حرارت دیده باشد، مقدار آن بیشتر است.
حداقل شش مطالعه مستقل، رابطه بین نوشیدن قهوه و پیش‌گیری از پارکینسون را اثبات کرده‌اند.
محققان می‌گویند، اگر کسی به طور منظم قهوه بخورد،60 تا 80 درصد کمتر از سایرین دچار این بیماری می‌شود (البته بررسی‌ها نشان داده که مصرف استروژن در زنان یائسه می‌تواند جلوی این اثر قهوه را
بگیرد ). خاصیت دیگر قهوه که شاید با آن آشنا باشید، جلوگیری از سنگ کلیه است. این خاصیت از کافئین موجود در قهوه سرچشمه می‌گیرد که ادرارآور است و جلوی جمع شدن ادرار و در نتیجه رسوب سنگ در کلیه را می‌گیرد. برای تکمیل این فهرست، می‌توانید این را هم اضافه کنید که قهوه درکاهش سنگ صفرا هم موثر شناخته شده است.
اگر پا به سن گذاشته‌اید...
قهوه می‌تواند محافظ خوبی برای قلب زنان یائسه باشد. یک مطالعه 15 ساله که در مجله تغذیه بالینی آمریکا به چاپ رسیده، نشان می‌دهد خانم‌های یائسه‌ای که روزانه حداقل سه فنجان قهوه می‌خورند، 28 درصد کمتر از بقیه زنان در این سن، دچار بیماری‌های قلبی و سایر بیماری‌های التهابی غیرسرطانی می‌‌شوند. دانشمندان معتقدند، این خاصیت ناشی از آنتی‌اکسیدان‌هایی است که از التهاب و بیماری قلب جلوگیری می‌کند و قهوه سرشار از آن‌هاست.
زیاده روی ممنوع!
همه این‌ها که گفتیم، دلیل بر این نمی‌شود که بخواهیم در مصرف قهوه زیاده‌روی کنیم یا خدای ناکرده خودمان را با آن خفه کنیم! قهوه هم ممکن است برای بعضی آدم‌ها مناسب نباشد. این افراد شاید نتوانند بعضی از اثرهای جانبی آن را (به خصوص در مقادیر زیاد) مانند تپش قلب، بی‌خوابی، لرزش دست و تحریک‌پذیری را تحمل کنند. علاوه بر این، ممکن است قهوه باعث بالا رفتن کلسترول خون بعضی از افراد شود. پزشکان توصیه می‌کنند زنان باردار، بیماران قلبی و کسانی که در معرض پوکی استخوان هستند، از خوردن قهوه (به خصوص زیادش!) صرف‌نظر کنند.
