این کشور بعد از ایران پیشتاز ورزش زورخانه و باستانی در جهان است؛ ورزشی که در تاریخ دو کشور محبوب و مرسوم بوده و بعد از سالها فراموشی احیا شده است. با تلاشهای فدراسیون زورخانه جمهوری آذربایجان، جوانان و کشتیگیران آذری مشتاق این ورزش شدهاند.
خیام عروج اف، مربی ورزش و معلم تربیتبدنی مدارس جمهوری آذربایجان است که هم اکنون کاپیتان تیم ملی این رشته در این کشور به حساب میآید. او که قبلا در کشتیآزاد فعالیت میکرده در خصوص نحوه حضورش در این رشته میگوید: کشتی در جمهوری آذربایجان از رشتههای بسیار پرطرفدار است. توسط یکی از دوستانم که خودش باستانی کار بود با زورخانه و ورزش باستانی آشنا شدم. در این رشته، ورزشکار باید حتما به یک درک و باور و علاقه از آنچه انجام میدهد برسد و بعد از این است که میتواند بهتر اصول و فنون زورخانه را یاد بگیرد و موفق شود. من این رشته را دوست دارم چون لحظه به لحظه فعالیتهای آن را درک کرده و به یک شناخت از فضای معنوی و پهلوانی رسیدهام.
عروجاف مهمترین دلیل جذب و علاقهاش به این رشته را روح پهلوانی ورزش زورخانهای عنوان میکند؛ «زورخانه بهنظر من یک ورزش ریتمیک است که اصل اول در انجام آن نوا و ضرب و زنگ مرشد است. این مسئله خیلی جذاب و تأثیرگذار است و روی روح این رشته تأثیر میگذارد و انگیزههای پهلوانی را در این رشته به یاد میآورد».
اولین حضور عروج اف در زورخانه یکی از خاطراتی است که هیچگاه از ذهن او پاک نخواهد شد. او این حس را اینگونه عنوان میکند: هنگامی که من برای نخستین بار وارد گود زورخانه شدم، احساس عجیبی وجودم را گرفت و احساس کردم یک نیرو و فضای غیرمادی و خارجی وجود دارد که بر حرکات جسمانی و فیزیکی این رشته مستولی است و دیدم که برای اجرای حرکات باید هم نوای مرشد را شناخت و هم فضای معنوی این رشته را درک کرد. امروز من میدانم که زورخانه فقط یک ورزش نیست بلکه یک روش زندگی است؛ این رشته همه چیز است.
وی که در طول هفته 3 تا 4بار به همراه اعضای تیم مای آذربایجان و سایر دوستان، به ورزش زورخانه میپردازد احساساتش زمانی که نخستین بار به موفقیت رسید را اینگونه عنوان میکند: دفعه اول که قهرمان زورخانه اروپا شدم، بهشدت به این رشته علاقهمند شدم چون علاوه بر جنبههای دیگر این ورزش، بعد قهرمانی این رشته در من ایجاد انگیزه کرد.
بین تمامی حرکات ورزشهای زورخانهای میل بازی برای عروجاف بسیار جالب و دوست داشتنی است؛ آن هم با ریتم مرشد که باعث موزون شدنش میشود اما بازی با میل سنگین بسیار سخت و دشوار است.