مفاهیم: سنگ کلیه چیست؟

سنگ کلیه چگونه تشکیل می‌شود؟

سنگ‌های کلیوی در دستگاه جمع کننده ادرار، در کلیه‌ها تشکیل می‌شوند.وقتی غلظت بعضی از مواد به اندازه‌ای بالا برود که قابلیت حل شدن خود را از دست بدهند، به صورت بلورهای کوچک رسوب می‌کنند و تشکیل سنگ کلیه را می‌دهند.

دکتر رمضانی متخصص کلیه و مجاری ادرار می‌گوید:سنگ‌های کلیه انواع گوناگونی دارند که درمجموع به چهار نوع سنگ‌های کلسیمی، اوریکی، عفونی و سنگ‌های سیستئینی تقسیم می‌شوند ولی اکثر آنهااز اگزالات کلسیم ایجاد می‌شوند. از علل عمده تشکیل این نوع سنگ کلیه می‌توان به بالا بودن میزان کلسیم و اسید اوریک در ادرار اشاره کرد. هم چنین بعضی از بیماری‌های درونی از جمله پرکاری غده پاراتیروئید می‌تواند از علل سنگساز شدن کلیه ها باشد.

دکتررمضانی همچنین تصریح کرد: اگر کلسیم ادرار زیاد باشد بیمار می‌تواند زیر نظر پزشک و با مصرف دارو از سنگ‌سازی کلیه جلو گیری کند. در بعضی موارد با دادن رژیم‌های غذایی نادرست به بیماران، مثل منع بیماران از مصرف لبنیات برای جلوگیری از تشکیل سنگ، موجبات ابتلای این افراد را به پوکی استخوان فراهم می‌آورند، درحالی که حتی بیماران دارای سنگ‌های کلسیمی کلیه هم مجاز به مصرف کلسیم معمولی موجود در مواد غذایی از جمله لبنیات هستند.

سنگ کلیه در مردان شایع‌تر از زنان است، در سفیدپوستان بیشتر از سیاه پوستان دیده می‌شود و افراد چاق هم بیشتر این عارضه را تجربه می‌کنند.

سنگ‌های کوچک ممکن است بدون ایجاد علامت عبور کنند اما سنگ‌های بزرگ‌تر از 5 میلی‌متر باید شکسته شوند.

اگر سنگ‌های کلیه خیلی بزرگ شوند ممکن است باعث انسداد کلیه و تورم آن شوند و حتی باعث تخریب بافت کلیه و خونریزی داخل ادرار شوند.

سنگ‌های با اندازه متوسط ممکن است حین عبور از حالب باعث اتساع و ایجاد خراشیدگی و خونریزی و درد شدید شوند. این درد که به قولنج کلیوی معروف است، یکی از شدید ترین دردهایی که انسان مجبور به تحمل آن است.

گاهی سنگ‌ها آنقدر بزرگ می‌شود که نمی‌توانند از حالب عبور کند ونیازمند جراحی برای خارج کردن آن می‌شود. سنگ‌های بزرگ‌تر هم نیازمند خرد کردن هستند. دستگاه سنگ شکن با تمرکز امواج پر قدرت صوتی بر روی سنگ‌ها، آنها به اندازه‌هایی که قابل دفع باشند،‌خرد می‌کند.

دکتر رمضانی معتقد است با توجه به نوع سنگ کلیه، درمان هم فرق می‌کند. به این منظور افراد مبتلا به سنگ‌های اسیداوریکی باید جوش شیرین مصرف کنند تا ادرار آنها قلیایی شود. در مبتلایان به سنگ‌های عفونی عمل جراحی تنها راه درمان است تا همه سنگ‌ها بر داشته شود، این افراد پس از جراحی باید تا مدتی آنتی بیوتیک مصرف کنند.

دکتر رمضانی در خصوص درمان کلی و یک اقدام همگانی در خصوص پیشگیری از سنگ کلیه گفت: مردم در رژیم‌های غذایی خود باید از خوردن بیش از حد نمک و گوشت پرهیز کنند. همچنین مایعات فراوان (روزانه چند لیتر) آب بنوشند.

نشانه‌های بیماری‌‌

نشانه‌های بیماری سنگ کلیه زمانی ظاهر می‌شود که سنگ جا‌به‌جا‌ ‌شود. این نشانه هاشامل‌ ‌درد زیاد (ابتدا درد‌کم و‌ ‌به مرور دردبیشتر می‌شود.) درد کلیه به صورت خنجری از پشت شروع می‌شود و با عبور سنگ به طرف پایین حالب، درد به تدریج به لگن و کشاله ران کشیده می‌شود. حالت‌ ‌تهوع و استفراغ‌، ‌تب، ‌وجودخون در ادرار‌، ‌کاهش دفع ادرار و یا قطع کامل‌ ‌آن‌، ‌درد در هنگام ادرار کردن‌،‌ ادرار بودار‌و تیره‌، ‌وجود چرک در ادرار‌ و ‌نفخ از دیگر علائم آن می‌باشند.

فرمان‌های ضد سنگ کلیه

اگر سنگ کلیه دارید ،با این توصیه‌ها می‌توانید سنگ کلیه خود را از بین ببرید.

• روزی 2 تا 3 لیتر آب بنوشید، یعنی 6 تا 8 لیوان.

• لیمو ترش تازه بخورید. این کار، خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش می دهد.

•  اگر سنگ کلیه تان ناشی از اسیداوریک بالاست، کمتر گوشت قرمز بخورید.

•  مصرف سبزی ها و میوه ها را بیشتر کنید.

•  اسفناج، ریواس، چغندر، کاکائو، چای پُررنگ، سبوس، آجیل، بادام و توت فرنگی حاوی اگزالات فراوان هستند و مصرف آنها احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می دهد.

•  از قرار گرفتن در شرایطی که با تعریق بیش از حد همراه است، خودداری کنید.

•  بیشتر ورزش کنید و کلا تحرک تان را افزایش دهید.

•  بر خلاف تصور رایج، بد نیست میزان مصرف لبنیات تان را بیشتر کنید.

•  مصرف غذاهای تند را کاهش دهید و از مصرف غذاهای حاوی ادویه و چاشنی های فراوان خودداری کنید.

•  از افراط در نوشیدن قهوه خودداری کنید. کافئین موجود در قهوه، دفع کلسیم از ادرار را افزایش می دهد.

• از خوردن آب انگور بپرهیزید. کسی نمی داند چرا ، ولی به هر حال خوردن آب انگور خطر ابتلا به سنگ کلیه را در افرادی که استعداد آن را دارند تا 44% افزایش می‌دهد.