گرانی خوراکی‌ها از تورم جلو زد

راستی موج گرانی‌ها تا کی ادامه خواهد یافت و سیاست‌ها و برنامه‌های دولتمردان برای ارزان‌سازی‌ تا چه میزان می‌تواند به ثابت‌شدن قیمت خوراکی‌ها منجر شود؟ سخن از کاهش قیمت‌ها به سطح پارسال دیگر یک وعده محقق‌ناشدنی است و سیاست‌های تعزیراتی، سرکوب قیمت‌ها و فشار بر تولیدکنندگان هم دیگر جواب نخواهد داد. گرانی یک پدیده اقتصادی است اما خطای بزرگ این است که مسئولان به جای پذیرش واقعیت می‌خواهند بگویند گرانی‌های نگران‌کننده بیشتر در گران‌فروشی و تقابل با دولت ریشه دارد نه در سیاستگذاری‌های اقتصادی. گزارشی که می‌خوانید برگرفته از آمارهای هفتگی بانک مرکزی از قیمت خرده‌فروشی برخی اقلام خوراکی در پایتخت است که البته قابل تسری به کل کشور هم خواهد بود.

ارزیابی آمارهای رسمی بانک مرکزی از متوسط قیمت خرده‌فروشی برخی اقلام خوراکی در تهران، در 8هفته ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه پارسال نشان می‌دهد که قیمت گروه کالایی لبنیات شامل ماست و پنیر پاستوریزه و غیرپاستوریزه به همراه کره و شیر پاستوریزه افزایش 48/5درصدی را تجربه کرده است. نوسان قیمت گروه کالایی لبنیات و شکسته‌شدن رکورد 61/6درصدی در هفته نخست اردیبهشت‌ماه امسال در مقایسه با سال گذشته موجی از انتقادها و نگرانی‌ها را برانگیخت و چالش بر سر قیمت شیرخام و اختلاف با دامداران و کارخانجات لبنیاتی کار را به جایی رساند که افزایش قیمت شیر‌خام به ستاد تنظیم بازار پیشنهاد شد اما معاون اول رئیس‌جمهور در مقام رئیس ستاد تنظیم بازار استدلال فعالان صنعت لبنیات و دامداران را وتو کرد و حکم به بازگشت قیمت‌ها به اسفند سال90 داد. این سیاست دستوری باعث شد تا قیمت لبنیات از هفته دوم اردیبهشت ماه اندکی کاهش یابد تا اینکه در پایان هفته نخست خردادماه افزایش قیمت لبنیات نسبت به مدت مشابه سال قبل به 44/2درصد رسید. اگر می‌خواهید بدانید قیمت‌ها به میزان قیمت‌های اسفند ماه پایین آمده است یا نه پیشنهاد می‌شود جدول شماره(1) را بنگرید که قیمت لبنیات منتخب در هفته نخست خرداد91 را در مقایسه با هفته آخر اسفند90 نشان می‌دهد.

جدول شماره (1)؛ نوسان قیمت لبنیات در اول خرداد 91 نسبت به هفته آخر اسفند پارسال(ارقام به ریال)

تخم‌مرغ، بازنده در کورس قیمت‌ها

تنها تخم‌مرغ است که در سبــد مــصرفی پایتخت‌نشینان و البته کل کشور روند افزایش قیمت را تجربه نکرده و بازنده کورس قیمت‌ها لقب گرفته است؛ چه اینکه این قلم کالا بین سایر اقلام خوراکی در 8 هفته ابتدایی سال91 در مقایسه با هفته مشابه سال قبل تنها در هفته نخست امسال رشد 3درصدی قیمت را تجربه کرد اما از 15اردیبهشت با فرارسیدن روزهای گرم و افت تقاضا در بازار، قیمت تخم‌مرغ هم افت کرد و ارزش آن تا نزدیک 24درصد هم پایین‌ آمد به‌نحوی که از ابتدای امسال تا پایان 5خرداد تخم‌مرغ به‌طور میانگین 13درصد کاهش قیمت را شاهد بود. بنابراین شهروندان ایرانی به چشم خود دیدند که اگر در هفته آخر اسفندماه هر شانه تخم‌مرغ حدودا 2کیلویی را 5تا 6هزار و 230 ریال‌می‌خریدند حالا در هفته اول خرداد قیمت هر شانه تخم مرغ تا 40هزار ریال هم پایین آمده است.

شیب افزایش قیمت برنج کند شد

آیا می‌دانید که شیب افزایش قیمت برنج برابر با آمارهای بانک مرکزی کندتر شده است؟ باورکنید! اگرچه در هفته دوم فروردین متوسط قیمت برنج وارداتی غیرتایلندی و برنج داخلی درجه یک و 2 با افزایش قیمت30درصد نسبت به هفته مشابه سال قبل مواجه شد اما در 8هفته ابتدایی سال91 در قیاس با مدت مشابه سالی که گذشت قیمت برنج 26درصد گران نشده است و تنها 25/8درصد قیمت برنج قدکشیده. فراموش نکنیم که قیمت برنج مورد محاسبه بانک مرکزی در ماه‌های سپری‌شده امسال نسبت به هفته آخر اسفند چندان هم قد نکشیده؛ چرا که آمارهای رسمی می‌گوید اگر شهروندان تهرانی هرکیلو برنج غیرتایلندی را در هفته آخر اسفند ماه 26هزار و 730ریال و قیمت برنج ایرانی درجه یک و 2 را به ترتیب 41هزار و 370ریال و 30هزار و 580ریال خریداری کرده‌اند حالا که هفته اول خرداد است، مظنه قیمت برنج خارجی غیرتایلندی زیاد بالا نرفته و هر کیلو تنها به 27هزار و 20ریال رسیده و برنج ایرانی درجه یک و 2 هم به ترتیب 43هزار و 80ریال و 31هزار و 160 ریال فروخته شده است. البته زیاد هم تعجب نکنید که این قیمت میانگین برنج است و ممکن است قیمت برخی انواع برنج کمتر یا بیشتر هم باشد.

قیمت حبوبات باد کرد

در باب افزایش قیمت حبوبات به میزان 2/5برابر نرخ تورم رسمی، واقعیت این است که قیمت حبوبات در 8هفته ابتدایی امسال نسبت به هفته مشابه پارسال دست‌کم 50 درصد بالا رفته است. برای اینکه خیلی هم بدبین نباشیم بهتر است به جدولی نگاه کنیم که بانک مرکزی منتشر کرده و در آن می‌توانید ارزش ریالی نخود، لپه، عدس، لوبیا چیتی، لوبیا چشم‌بلبلی، لوبیا سفید و قرمز را در هفته آخر اسفند پارسال با هفته نخست خرداد امسال با هم مقایسه کنید. (جدول شماره2)

جدول شماره (2)؛ نوسان قیمت گروه کالایی سبزی‌های تازه در هفته اول خرداد 91 نسبت به هفته آخر اسفند90(ارقام به ریال)

گوجه‌فرنگی باز هم گران شد

بدون تردید قیمت گوجه‌فرنگی در تاریخ اقتصاد سیاسی ایرانیان ماندگار خواهد شد و به‌ویژه اینکه قیمت در منطقه نارمک تهران تعیین‌کننده است. نه فقط رسانه‌ها که مردم، کارشناسان و گاه نمایندگان مجلس هم از قیمت گوجه‌فرنگی در میدان 72 نارمک می‌پرسند تا ببینند آنجا گوجه‌فرنگی افزایش یافته یا کاهش؟ به هر حال بیشترین رشد قیمت در سبد خوراکی‌های مردم در ماه‌های ابتدایی امسال در راسته سبزی‌های تازه رقم خورد. بانک مرکزی می‌گویدکه قیمت خیار، گوجه‌فرنگی، بادنجان، کدو سبز، سیب‌زمینی، پیاز، لوبیاسبز و سبزی‌های برگی در 8 هفته ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه پارسال به‌صورت میانگین تا 92درصد افزایش یافته است. آخرین قیمت‌ها هم حکایت از این دارد که در هفته نخست خردادماه در شهر تهران میانگین قیمت هر کیلو خیار 1350تومان، گوجه فرنگی 1180تومان، بادنجان 1411تومان، کدوسبز 1160تومان، سیب‌زمینی 690تومان، پیاز 560تومان، لوبیاسبز 2100تومان و سبزی‌های برگی 1450تومان بوده است. البته فراموش نکنید این قیمت در سطح شهر تهران به صورت میانگین است و قیمت‌ها منطقه به منطقه فرق می‌کند و در میادین شهرداری تهران قیمت‌ها ارزان‌تر است.

گوشت گران است؛ نخرید تا ارزان شود!

در بازه‌های زمانی مورد بررسی در حدود 70روز گذشته از امسال به نسبت 70روز پارسال، هم گوشت قرمز و هم گوشت مرغ گران شده به نحوی که گوشت قرمز به‌طور میانگین رشدی 44درصدی و گوشت مرغ هم رشدی 43درصدی را تجربه کرده است. گزارش هفتگی بانک مرکزی از متوسط قیمت خرده‌فروشی مواد خوراکی در شهر تهران نشان می‌دهد که هر کیلو گوشت گوسفندی بااستخوان در هفته نخست خرداد1390 با رشدی 31/7درصدی نسبت به هفته مشابه سال گذشته به صورت میانگین در سطح پایتخت بیش از 22هزار تومان و هر کیلو گوشت گاو و گوساله بی‌استخوان هم با رشدی بیش از 48درصد 17هزار و 600تومان فروخته شده و هرکیلو گوشت مرغ هم با 50درصد افزایش از 4900تومان عبور کرده است. نهایت اینکه قیمت هرکیلو چای با 39درصد رشد به 7400تومان و هر کیلو قندوشکر به ترتیب با 19/5 و 23درصد افزایش به بالای 1800 و 1580تومان رسیده و روغن نباتی هم 25درصد گران‌تر شده است.

قیمت‌های تازه برای میوه‌های تازه

بهتر است بدانیم که مقایسه قیمت میوه‌های تازه در بهار امسال با زمستان پارسال چندان منطقی نیست؛ چرا که فصل برداشت میوه‌ها و تقاضاهای فصلی در بهار و زمستان متفاوت است اما اینکه چرا میانگین قیمت میوه در 8 هفته ابتدایی امسال نسبت به زمان مشابه سال گذشته حتی تا 55درصد هم بالا رفته و پایین آمده، سؤالی است بی‌پاسخ چرا که در نهایت میانگین افزایش قیمت میوه‌های تازه برابر با آمارهای بانک مرکزی در 8هفته ابتدایی امسال نسبت به پارسال اندکی کمتر از 37درصد برآورد شده است. منظور بانک مرکزی از میوه‌های تازه شامل سیب قرمز و زرد لبنانی، پرتقال درجه یک و 2، نارنگی و لیموشیرین، زردآلو، گوجه‌سبز، هلو، طالبی، خربزه و هندوانه می‌شود. راستی مناقشه ناتمام یا جنگ زرگری 2وزارتخانه جهاد‌کشاورزی و صنعت، معدن و تجارت باعث کاهش قیمت میوه‌های تازه خواهد شد یا همچنان باید شاهد تسخیر ویترین میوه‌فروشی‌ها توسط میوه‌های خارجی و رنج باغداران ایرانی بود؟ نمودار زیر نوسان قیمت میوه‌های تازه در 8هفته ابتدای امسال در مقایسه با پارسال را نشان می‌دهد.