به گزارش همشهریآنلاین به نقل از روابط عمومی شهر کتاب این فهرست را گروهی از منتقدان و کارشناسان کتاب کودک و نوجوان پس از بررسی کتابهای هر فصل بر میگزینند.
مژگان رئیسیامجد، مدیر فروشگاه مرکزیِ شهر کتاب، دربارهی فهرستِ لاکپشت پرنده میگوید: «مخاطبِ این فهرست بیشتر پدرها و مادرهایی هستند که با محتوای کتابهای جدید آشنایی ندارند و موقعِ انتخاب و خریدِ کتاب برای بچّههایشان دچار سردرگمی میشوند. همچنین، این فهرست به کتابفروشان کمک میکند تا اطلاعاتی را دربارهی بهترین کتابهای منتشرشده برای کودکان و نوجوانان کسب کنند. مسلماً، این اطلاعات در فروش و عرضهی کتاب به کتابفروشها کمک خواهد کرد. علاوه بر بچهها و خانوادهها، کتابدارها، مربیهای مهدهای کودک، آموزگارها و دبیرها نیز مخاطب این فهرست هستند.»
وی اضافه کرد: «جای خالیِ چنین فهرستی در بازار کتابِ کودک و نوجوان خالی بود و این فهرست، تلاشِ کوچکی است برای پُرکردنِ خلاء بزرگی که در زمینهی معرّفی و اطلاعرسانی دربارهی کتابهای این گروه سنّی وجود دارد.»
رئیسیامجد اظهار امیدواری کرد: «فهرستِ لاکپشت پرنده شروع حرکتی است که میتواند توسطِ دیگر نهادهای معتبرِ فرهنگی نیز ادامه پیدا کند تا مرجعهایی مطمئن برای معرّفی کتاب در زمینههای متنوع داشته باشیم. »
وی همچنین اعلام کرد در صورتیکه نهادهای فرهنگی دولتی یا نهادهای معتبر و قانونی غیردولتی نیز چنین حرکتی انجام دهند، مؤسسهی شهر کتاب در زمینهی ارائهی کتابهای معرفیشده، همکاری خواهد کرد.
مهدی حجوانی، مدیرمسئول پژوهشنامهی ادبیات کودک و نوجوان، نیز دربارهی سابقهی انتشارِ فهرستِ معرّفی کتاب گفت: «در بیشتر کشورهای دنیا، نهادهایی برای ارزیابی و معرفی فهرست کتابهای مناسب وجود دارند. تجربهی آنها نشان میدهد که ارائهی چنین فهرستی برای کودکان، نوجوانان و والدینِ آنها کاربردی و مفید است. البته اگر فهرستها فقط شبیه نسخهی پزشک باشند، چندان کارساز نخواهند بود، زیرا اولیاء و مربیان و بزرگترها را در روند انتخاب کتاب مشارکت نمیدهند. مهم این است که کتابهای مناسب با متنهایی توضیحی و البته کوتاه و روشن معرفی شوند تا خواننده به تدریج ویژگیهای آثار مناسب برای کودکان را بشناسد و خودش هم در چرخهی شناخت و انتخاب کتاب سهیم شود.»
وی دربارهی سابقهی ارائهی چنین فهرستهایی در ایران گفت: «قبلاً کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، شورای کتاب کودک و در مقاطعی، وزارت فرهنگ و ارشادِ اسلامی نسبت به معرّفی و ارائهی فهرستِ کتابهای پیشنهادی برای کودکان و نوجوانان اقدام کردهاند. همچنین، مجلههای قلمرو ادبیات کودک و نوجوان (وابسته به حوزهی هنری)، پژوهشنامهی ادبیات کودک و نوجوان )دورهی اول) و برخی مجلههای کودکان و نوجوانان مانند سورهی نوجوانان فهرست کتابهای مناسب منتشر کردهاند.»
مهدی حجوانی ادامه داد: «در تهیهی فهرست لاکپشت پرنده، هم از تجربههای پیشین استفاده شده است و هم تلاش کردهایم شیوهی انتخاب کاربردیتر و کارشناسانهتر باشد. همچنین گروه داوری معرفی شوند و معیارها شفاف، مکتوب و خود در معرض نقد باشند. در بخش توزیع هم تمهیداتی فراهم آوردهایم تا این فهرست بر بازار کتاب هم تأثیر بگذارد.»
وی دربارهی ویژگیهای فهرستِ لاکپشت پرنده توضیح داد: «گروهی از کارشناسان، منتقدان و نویسندگانِ فعّال در حوزهی ادبیات کودک و نوجوان کتابهای منتشرشده در هر فصل را بررسی میکنند و کتابهای برجستهتر را برای معرّفی در فهرستِ لاکپشت پرنده پیشنهاد میدهند. کتابهای پیشنهادی عناصری دارند که آنها را متمایز میسازند. این آثار در یکی از سه رتبه معرفی میشوند: کتابهای راهیافته به فهرست، کتابهای خوب و کتابهای عالی.»
حجوانی افزود: «در فصلهای نخست، فهرستِ لاکپشت پرنده بیشتر بر کتابهای داستانی و کتابهای تصویری در حوزهی تألیف و ترجمه متمرکز بود. حال، با توجّه به تجربهای که بهدست آمده تصمیم گرفتهایم از شمارههای بعدی، آثار را گستردهتر بررسی کنیم و کتابهای برتر در حوزهی دین، علومانسانی، علمی و آموزشی و ... را هم انتخاب و معرّفی کنیم.»
وی همچنین مهمترین ویژگی این فهرست را استقلال داوران و امکان نقد و ارزیابی خود داوران عنوان کرد و گفت: «این فهرست اگر چه توسط پژوهشنامه و شهر کتاب تهیه میشود، اما از نظر علمی مستقل از این دو نهاد است. در واقع، فهرستِ لاکپشت پرنده خود یک نهاد مستقل است. داورها استقلال کامل دارند و این دو مؤسسه هیچ دخالتی در انتخابهای آنان ندارند. ازسویدیگر، داورها ملاکها و معیارهای خود را به صورت مکتوب اعلام کردهو خواهند کرد. این ویژگی باعث میشود که دیگر منتقدان و کارشناسان بتوانند عملکرد داوران را با توجه به معیارهایشان نقد و بررسی کنند. پژوهشنامه نیز فضای لازم را در اختیار دیگر منتقدان قرار خواهد داد تا دیدگاههایشان منتشر شود. به عنوان مثال ممکن است کارشناس و نویسندهای بیرون از حلقهی لاکپشت پرنده، تشخیص دهد که کتاب مناسبی ازدید داوران دورمانده و یا به عکس کتابی ضعیف به فهرستشان راه پیدا کرده. پژوهشنامه، دیدگاهها و نقدهای مکتوب دوستان دیگر را منتشر خواهد کرد.»
هماکنون، کتابهای پیشنهادیِ فهرست لاکپشت پرنده از کتابفروشیهای ثالث، چشمه، اگر، شهر کتاب آرین، شهر کتاب ابنسینا، شهر کتاب بهشتی، شهر کتاب گلدیس، شهر کتاب هفتحوض، کتاب افق، کتابشهر و فروشگاه مرکزی شهر کتاب قابلتهیّه است. همچنین، مجلهی پژوهشنامه نیز در این کتابفروشیها عرضه میشود.
مهدی حجوانی ابراز امیدواری کرد در آینده، دیگر کتابفروشیهای معتبر تهران و بهخصوص شهرستانها نیز به طرح لاکپشت پرنده بپیوندند.