در این سال‌ها که آسمان شهر‌های نیمه غربی کشور در ماه‌های آغازین سال، غباری نرم و تیره داشته نظریه‌های متفاوتی در مورد علت و کیفیت ریزگردها ارائه شده است. عده‌ای از کارشناسان محیط‌زیست ریشه آن را در عراق می‌دانند و عده‌ای از اقلیم‌شناسان منشأ این ریزگردها را در مناطق دور از دسترسی مانند صحراهای آفریقا و عربستان جست‌وجو می‌کنند و این دو گروه نقشه‌های ماهواره‌ای را برای هم رو می‌کنند تا ثابت کنند که بالاخره این ریزگردها از کجا می‌آیند.
2-اما اظهارنظر‌ها در مورد تأثیر این ریزگردها بر سلامت شهروندان متناقض‌تر است. عده‌ای آن‌را برای سلامت قلب و ریه مضر می‌دانند و معتقدند از آنجایی که قطر این ریزگردها کمتر از 10 میکرومتر است مثل ذرات معلق ناشی از احتراق ناقص سوخت خودروها که همان آلودگی هواست، عمل می‌کنند و در نتیجه باعث افزایش مراجعات به مراکز درمانی می‌شوند.
عده‌ای دیگر هم معتقدند که این ریزگردها آنقدر‌ها هم ضرر ندارند. نکته‌ای که در چند روز گذشته به‌دنبال پیگیری تأثیرات ریزگردها برای نویسنده آشکار شد این است که در واقع هیچ تحقیق مستدلی در مورد ریزگردها در داخل کشور وجود ندارد که بتوان به آن استناد و در مورد آن اطلاع‌رسانی کرد. پزشکان متخصص قلب با وجود اینکه می‌گویند هیچ تحقیقی در این زمینه در کشور صورت نگرفته معتقدند که پدیده‌های این‌چنینی سال‌ها بعد عوارض خود را نشان می‌دهد. چندی پیش معاون پژوهشی وزارت بهداشت نیزگفته بود وزارت بهداشت آلاینده‌های خطرناکی را که ناشی از سوخت دیزل‌ها و منواکسیدکربن و دی‌اکسیدگوگرد است مورد توجه قرار می‌دهد.
3-از اظهارنظر آن مسئول وزارت علوم که چند سال پیش گفته بود در دوره صدارت یکساله وی، تولید علم 10 برابر شده است، بگذریم؛ چندی پیش نیز اعلام شد که ایران رتبه اول تولید علم را در خاورمیانه دارد. خبر، مسرت‌بخش است ولی باید دید چه میزان از این تولید علم صرف سلامت مردم می‌شود.
اظهارنظر معاون پژوهشی وزارت بهداشت مبنی بر اینکه در کشور‌های دیگر به اندازه کافی پژوهش در مورد ریزگردها انجام شده و مطالعات انجام‌شده موضوع را تا این حد خطرناک توصیف نکرده‌اند نشان می‌دهد که کسب رتبه‌های علمی در جهان تأثیری بر سلامت شهروندان ندارد. این نکته را در کنار این واقعیت علمی بگذارید که تأثیرات پدیده‌های این‌چنینی بر سلامت، سال‌ها بعد خود را نشان می‌دهد؛ کمااینکه تأثیرات آلودگی هوای ناشی از خودروها بر بدن و افزایش انواع سرطان‌ها چند سالی است که بر همه مسجل شده است.
4-وزارت بهداشت به‌عنوان متولی امر سلامت و بهداشت، در این سه سال که ریزگردها به پایتخت رسیده است در کمیته ملی مقابله با گردوغبار عضویت دارد ولی تا‌کنون بحث‌های این کمیته حول محور منشأ ریزگردها و نحوه مقابله زیست‌محیطی با آن بوده است. به‌نظر می‌رسد این وزارتخانه موضع انفعالی دارد و نه‌تنها اعلام نظر نمی‌کند بلکه آن را به استناد تحقیقات سایر کشور‌ها بی‌خطر می‌داند. البته ناگفته نماند که این وزارتخانه از ارائه آمار سکته‌های قلبی و بیماری‌های ریوی و روند رو به افزایش یا حتی کاهش آن خودداری می‌کند به‌طوری که این شائبه ایجاد می‌شود که شاید تحقیق محرمانه‌ای در میان باشد که مردم نباید نتایج آن را بدانند.
5-افراد سالمی که درآمدشان را صرف بیماری‌هایشان نمی‌کنند امکان سرمایه‌گذاری و پیشرفت اقتصادی خانواده در مقیاس کوچک و جامعه در مقیاس بزرگ‌تر را می‌یابند. سلامت افراد جامعه سرمایه‌ای است که به‌راحتی و در بازه زمانی کوتاه امکان تحقق و جمع‌آوری آن وجود ندارد.شاید دیگر وقت آن است که با تمام ادعاهایی که در زمینه پیشرفت‌های علمی داریم برای این سرمایه انسانی گرانبها نیز فکری بکنیم.
