ایرانیان در بیشتر جشن‌ها مانند: سده، سوری و نوروز آتش می‌افروختند. جشن سوری از کهن‌ترین جشن‌های ایرانیان است که از نحوه برگزاری آن در روزگار اشکانیان و ساسانیان آگاهی نداریم.
جشن سوری استقبال از نوروز است، پاره‌ای از پژوهشگران می‌گویند در گذشته روز تحویل سال مصادف با سه‌شنبه بود. تا نیم روز جزء سال کهن و پس از نیم روز جزء سال نو محسوب گردیده و چون آغاز هر روز را نیمه‌شب همان روز می‌دانستند، از این رو فردای آن سه‌شنبه را نوروز شناختند و شبش را جشن گرفتند و آتش افروختند از آن پس عصر سه‌شنبه را چهارشنبه سوری نامیدند.
یک سال در ایران باستان 12ماه سی روزه بود به انضمام 5 روز «خمسه مشرقه» و هر روز از روزهای ماه به نام یکی از ایزدان بود و ایرانیان یکشنبه، دوشنبه و چهارشنبه نداشتند. تمامی روزهای ماه روزهای سرور و شادی بود، چون نام روز و ماه با هم موافق می‌افتاد، آن روز را جشن می‌گرفتند.
آتش در دید ایرانیان پدیده روشنی، پاکی، شادابی، سازندگی، زندگی و تندرستی بود. آتش‌افروزی پیش از عید نوروز به پیشواز رفتن این عید کهن است، ایرانیان در نگاهداشتن رسوم خود بیش از دیگر ملل آریایی وفاداری نشان داده‌اند و این سنت حسنه در اعماق و ریشه‌های وجودی این ملت کهن جا دارد، و چند هزار سال از برگزاری این جشن آتش‌افروزی می‌گذرد. گذشت ایام و حوادث بیشماری که در این مدت در ایران زمین به وقوع پیوسته، نتوانسته کوچکترین خللی در آداب و رسوم و سنن و برگزاری جشن‌ها به وجود آورد.
ایرانیان در چهارشنبه‌سوری، زردی، ناپاکی و پلیدی‌ها را با آتش می‌سوزانند و سرخی و نشاط و شادابی را، آتش برای آنان به ارمغان می‌آورد.
در این جشن بر تمامی چهره‌های شرکت‌کننده در آن لبخند دیده می‌شود. کمتر کسی است که در جشن چهارشنبه‌سوری شرکت کند و لبخند بر لبان او دیده نشود. برخی از مراسم جشن چهارشنبه‌سوری مانند آتش افروزی در سراسر ایران زمین یکسان است ولی در پاره‌ای از شهرستانها با مراسم خاص آن منطقه برگزار می‌شود.
بعضی بر این باورند که در این شب فال گوش بایستند و به گفت‌وگوی عابران گوش دهند؛ اگر عابران سخنان امید‌بخش گفتند، یا از خبر خوشی صحبت کردند و یا به دوست خود مژده دادند، برای کسی که فال گوش ایستاده، نوید سال نیک و پر برکت را می‌دهد. تهرانی‌ها اعتقاد داشتند که اگر روز برگزاری جشن چهارشنبه‌سوری کوزه‌ای نو و آب ندیده را از بام خانه به خیابان بیاندازند و بشکنند قضا و بلا در سال جدید از آن خانواده دور خواهد شد.
تهرانی‌ها همچنین در این روز آجیل چهارشنبه‌سوری تقسیم می‌کردند. کودکان را برای دوری از نحسی از زیر نقارخانه عبور می‌دادند، از دیگر مراسم آنها: قاشق‌زنی، بخت‌گشایی، باطل‌کردن سحر و جادو، پختن آش ابودردا و آش بیمار بود.
خراسانی‌ها در شب چهارشنبه‌سوری نزدیک غروب آفتاب هفت‌بونه (یا سه‌‌بونه) آتش در وسط کوچه و یا در حیاط خانه روشن می‌کردند و سپس بزرگ و کوچک، پیر و جوان از روی بونه‌ها می‌پریدند و مثل سایر ایرانیان می‌گفتند:
«زردی من از تو، سرخی تو از من»
در پاره‌ای از مناطق ایران‌زمین، آتش‌افروزی در چهارشنبه‌سوری رنگ مذهبی به خود گرفته است. آتش‌افروزی در چهارشنبه‌سوری را به قیام مختار ثقفی نسبت می‌دهند و معتقدند: «هنگامی که مختار ثقفی به خونخواهی حضرت امام حسین(ع) قیام کرد، دستور داد بر فراز بام‌ها آتش بیفروزند و مردم در میدان شهر گرد آیند و نبرد را آغاز کنند.»
