اما در این هفته، یکی از این مکالمات تلفنی چنان خبرساز شده که کمتر رسانهای در جهان عکس و خبر آن را منتشر نکرده است. مکالمه تلفنی که اتفاقا عکس هم دارد و عکس آن از خود مکالمه تلفنی جنجالیتر است.وقتی کاخ سفید تصویر باراک اوباما را هنگام گفتوگوی تلفنی با نخستوزیر ترکیه منتشر کرد درحالیکه در یک دستش گوشی تلفن بود و در دست دیگر چوب بیسبال، گمانهزنیهای فراوانی در تعبیر و تفسیر این عکس عجیب رسانهها را پر کرد.
طبیعی است که این عکس از همه جا بیشتر در ترکیه خبرساز و جنجالی شد. نمایندگان پارلمان، نویسندگان مطبوعات و فعالان شبکههای اجتماعی نسبت به این تصویر واکنشهای گستردهای نشان دادند.در بیانیه کاخ سفید هنگام ارائه این خبر آمدهبود، در این مکالمه تلفنی، اوباما و اردوغان تلاشها برای تسریع انتقال قدرت سیاسی در سوریه را بررسی کردند. ازجمله موارد مورد بحث خروج بشار اسد از قدرت و نگرانی درباره خشونتهای فزاینده در سوریه بود.
نشریه تحلیلی آسیا تایمز در اینباره نوشت، چرا اوباما هنگام این مکالمه تلفنی، چوب بیسبال بهدست داشت و چرا آمریکاییها این تصویر را منتشر کردند؟ از نظر ترکیهایها این کار چندین دلیل میتواند داشتهباشد: اوباما میخواهد خودش را یک رهبر جهانی سختگیر به تصویر بکشد، یا شاید میخواسته بشار اسد را تهدید کند، یا شاید اسرائیل و عربستان را تحتتأثیر قرار دهد یا ایران و روسیه را. اما آنچه بیش از همه در ترکیه بازتاب داشت و برداشتی که ترکیه از این تصویر کرد این بود که اوباما میخواسته این پیام را به اردوغان بدهد که تغییر رژیم در سوریه را باید سرعت بخشید.
همزمان، ارتش ترکیه در حال مانور با تانکهایش در مرز با سوریه است اما اردوغان هنوز نتوانسته پارلمان ترکیه را به برداشتن گامهای آخر یعنی وارد کردن ارتش این کشور به خاک سوریه متقاعد کند. او در اینباره تلاش زیادی میکند. اردوغان همین هفته نشستی با شورایعالی نیروهای مسلح در آنکارا برگزار کرد تا بر تدابیر و مقدمات جنگ نظارت کند و اتفاقا در این جلسه بود که فهمید نیروهای مسلح ترکیه در آشفتگی بهسرمیبرند. دهها ژنرال ارتش ترکیه اکنون به اتهام تلاش برای کودتا علیه دولت در زندان بهسرمیبرند.
همین دو روز پیش 40ژنرال ارتش که با این اتهام روبهرو شده و اکنون پرونده قضاییشان در حال بررسی است، بهصورت زودهنگام بازنشسته شدند. ژنرال باشبوغ که تا سال 2010رئیس ستاد مشترک ارتش یعنی بلندپایهترین نظامی کشور ترکیه بود، همین امسال به اتهام تلاش برای کودتا دستگیر شد و اکنون در زندان است.
سال گذشته، ایشیک کوشانر رئیس ستاد ارتش، به همراه سه فرمانده نیروهای مسلح در اعتراض به موج دستگیری نظامیان استعفا دادند. اکنون فشار بر ژنرال نجدت اوزل رئیس کنونی ستاد مشترک نیروهای مسلح هم بالاست تا اعتراضی به موج دستگیریهای تازه مخصوصا دستگیری ژنرال باشبوغ از فرماندهان سابق و قدرتمند ارتش بکند. باشبوغ متهم شده که مسئول یک سازمان تروریستی بودهاست. قرار است ژنرالهای ارشد در روزهای آینده در دادگاه محاکمه شوند. یکی از آنها هلمی اوزکوک از روسای سابق ستاد کل نیروهای مسلح است.
این شرایط آشفته نظامیان ترکیه باعث شد تا وقتی دوماه پیش یک جنگنده ترکیه به اشتباه وارد حریم هوایی سوریه شد و توسط پدافند دفاع هوایی سوریه سرنگون شد، بعضی تحلیلگران امور ترکیه بگویند این کار ممکن است بهطور عمدی از سوی ارتش ترکیه و برای گوشمالی دادن دولت اردوغان صورت گرفتهباشد. ترکیه اگر چه با دوران کودتای نظامیان علیه دولت فاصله زیادی گرفته و کودتاچیان گذشته هم در زندان هستند، اما خاطره مقابله نظامیان با اسلامگرایان همواره در این کشور زنده است.
دولت اسلامگرای کنونی ترکیه نظامیان را بهشدت تضعیف کرده اما اتفاقا بهخاطر همین موضوع نمیتواند چندان انتظار حمایت از نظامیان را داشتهباشد. در این میان مقابله با کردهای پکک که در هفتههای اخیر جبهه جدیدی در شرق ترکیه و در استان سندینلی گشودهاند، به معضلی جدی برای ترکیه تبدیل شدهاست.
ارتش ترکیه با وجود همه آشفتگیهایش درون کشور، اکنون با یک جنگ واقعی با کردها روبهروست. وزارت کشور ترکیه این هفته اعلام کرد: طی هشت روز گذشته نزدیک به 119شورشی کرد در این درگیریها کشته شدهاند. چالش اردوغان در ترکیه اکنون فقط نظامیان نیست. بهنظر میرسد اختلافات سیاسی میان اردوغان و عبدالله گل رئیسجمهور بروز کردهاست.
گل در گذشته معاون اردوغان در حزب عدالت و توسعه بود. هفته گذشته انتشار خبری که درز پیدا کردنش اتفاقی بهنظر نمیرسد، یک بمب سیاسی را در ترکیه منفجر کرد. خبر این بود که گل ممکن است در انتخابات سال 2014برای دوردوم نامزد ریاستجمهوری شود. بلافاصله این خبر واکنشی را از درون اردوی اردوغان بهدنبال داشت و یکی از معاونان حزب عدالت و توسعه در اظهارنظری گفت: گل باید بهیاد داشتهباشد که ریاستجمهوری را مدیون اردوغان است و اکنون زمان آن است که از این سمت کنار برود و راه را برای ریاستجمهوری اردوغان باز کند.
برخی رسانههای ترکیه نوشتهاند که گل و اردوغان بر سر اصلاحات در قانون اساسی ترکیه اختلاف نظر دارند. اردوغان از یک سال پیش تلاش برای به تصویب رساندن اصلاحات در قانون اساسی در جهت تقویت قدرت و جایگاه رئیسجمهور را شدت بخشیدهاست. این طرح منتقدانی دارد که گل ازجمله آنهاست.
در این شرایط، جنگ سوریه برای اردوغان مشکلی بر کوه مشکلات اضافه کردهاست. اوباما برای آنکه تکلیف سوریه هر چه زودتر با رفتن بشار اسد یکسره شود و این موضوع تأثیری بر انتخابات ریاستجمهوری پاییز امسال آمریکا نگذارد، بسیار به اردوغان امید بستهاست و در اینباره به او فشار میآورد. اردوغان اما در این میان مشکلات خودش را دارد. شاید اوباما از اردوغان انتظار دارد که هر چه زودتر ارتش ترکیه را وارد خاک سوریه کند. اما ارتش ترکیه برای این کار آماده نیست و اگر اردوغان از میدان مین سوریه به سلامت عبور نکند، آینده سیاسیاش را در یک چشم بر هم زدن برباد رفته میبیند.