مجلس برابر اصل90 قانون اساسی به شکایات تمامی افراد از طرز کار مجلس یا قوه مجریه یا قوه قضاییه رسیدگی میکند و در مدت مناسب نتیجه را اعلام میکند و در مواردی که مربوط به عامه باشد آن را به اطلاع عموم میرساند.با وجود چنین جایگاهی که برای مجلس در قانون اساسی پیشبینیشده، لزوم نظارت کامل بر رفتار نمایندگان توسط مجلس بهمنظور جلوگیری از خدشهدارشدن جایگاه و اعتبار مجلس ضروری است.
لکن گاهی اعمال و رفتار خلاف شأن و منزلت نمایندگان بهطور مستقیم توسط آنان انجام نمیگیرد، بلکه دفاتر و منسوبان آنان با استفاده از جایگاه نماینده، موجبات وهن جایگاه نمایندگی را فراهم میکنند که لازم است این موضوع با صراحت بیشتری در قانون پیشبینی شود. شاید این اتفاق در شهرهای کلان کمتر پیش آید، اما در شهرهای کوچک که روابط اجتماعی بسیار تنگاتنگ است، کمترین حادثه و اتفاق میتواند جایگاه نمایندگی را تحتتأثیر قرار دهد و مردم را نسبت به اعمال نمایندگان بدبین کند.
هفته گذشته مسئول دفتر یک نماینده که بدون هماهنگیهای قبلی قصد ورود به یک سازمان دولتی در یکی از شهرستان های جنوبی را داشت وقتی با سؤال حراست مبنی بر آشنایی مواجه شد، با فحاشی و هتک حرمت کارکنان و مضروبساختن معاون حراست آن سازمان که از رزمندگان و جانبازان هشت سال دفاع مقدس است، به اقداماتی خارج از اخلاق و شئون اسلامی دست زد و زمانی که اقدامات این مسئول دفتر که از منسوبان نماینده است به اطلاع نماینده رسید، ایشان به جای آنکه به اصلاح امور بپردازد، شروع به تهدید کارکنان و مسئولان آن سازمان کرد، البته پرونده قضایی تشکیلشده و در حال رسیدگی است.
مجلس با هوشیاری تمام و با تجربه سالهای بعد از انقلاب، به این نتیجه رسید که خود باید بر اعمال نمایندگان نظارت کند تا از وقوع حوادث ناگواری که میتواند به جایگاه رفیع مجلس لطمه وارد کند، جلوگیری نماید. حضرت امام خمینی(ره) معتقد بودند همه امور باید توسط مجلس اصلاح شود. به بیانات ایشان توجه فرمایید: «اشخاصی که انتخاب میشوند واقعا منتخب ملت باشند، تمام کارهای کشور با دست مجلسیها اصلاح شود.»در جای دیگر برای اینکه از مجلس صیانت شود، میفرمایند:
«حیف است چهره نورانی مجلس در آن یک چیزهایی واقع بشود که مخالف زی شما آقایان است.»تأکیدات حضرت امام(ره) اهمیت مجلسی که خود صالح باشد و بتواند به اصلاح امور بپردازد را نشان میدهد. برابر قانون نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان هیأت نظارت به اموری از قبیل سوءاستفاده و تخلف مالی یا اخلاقی نماینده، درآمدها و هزینههای غیرمتعارف، رفتار خلاف شئون نمایندگی، غیبت، تأخیر و بینظمی نماینده رسیدگی میکند.
برابر مادهشش این قانون و با توجه به اهمیت تخلفات و شرایط و موقعیت ارتکاب آنها نماینده به یک یا چند مجازات از جمله تذکر کتبی، اخذ تعهد کتبی، کسر حقوق، محرومیت از عضویت در مجامع و شوراها، محرومیت از نامزدی برای عضویت در هیأت رئیسه و هیأت رئیسه کمیسیونها و اعلام تخلفات در جلسه غیرعلنی یا جلسه علنی محکوم میشود. بدیهی است این اعمال میتواند در بررسی صلاحیتهای این نماینده برای دوره های بعدی مؤثر واقع شود. تکمیل این فرایند و رسیدگی به تخلفات احتمالی یک نماینده چه زمانی میسر میشود؟
زمانی که مردم با نظارت بر اعمال و رفتار نماینده، چنانچه اقداماتی خلاف شئون از ایشان مشاهده نمودند، با ارائه مستندات کافی و تنظیم صورتجلسات، هیأت رئیسه مجلس را مطلع نموده و خواهان رسیدگی باشند، این نظارت همگانی قطعا به تنظیم روابط مسئولین با مردم و رعایت حقوق عامه حسب قوانین و مقررات منجر خواهد شد.