به گزارش سرویس اقتصادی همشهری این قرارداد معروف به کرسنت که با اظهار نظرات افراد و گروه های مختلف مواجه شد، البته چندی است که با سکوت یا شاید مصلحت اندیشی برخی منتقدان جدی اش همراه شده است.
مسئله امضای قرارداد بین یک شرکت خصوصی اماراتی و شرکت دولتی نفت ایران، وجود واسطه ای به نام داناگاز، بالا بودن زمان تعهد و مهم تر از همه، نحوه قیمت گذاری گاز صادراتی برای زمانی طولانی، از جمله مواردی هستند که تاکنون در نوک پیکان انتقادات وارده به قرارداد عنوان شده است. اخیراً نیز گروهی از اعضای کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، با دعوتی، برای اطلاع از جزئیات قرارداد، به شارجه سفر کردند و در بازگشت، حرکت به سوی افزایش قیمت گاز قرارداد را مطابق منافع ملی دانستند.
در آخرین اظهار نظرهای نمایندگان مجلس در این خصوص، یکی از اعضای کمیسیون انرژی با رد ادعای قیمت های غیراقتصادی مندرج در قرارداد کرسنت، گفته که این قرارداد طبق موازین قانونی و قیمت های رقابتی امضا شده و مشکلی ندارد، ولی بهتر است بخش هایی از آن اصلاح شود.
وی در خصوص قیمت فروش گاز در قرارداد کرسنت اظهار کرده که در هفت سال اول قرارداد، فقط بخشی از قیمت ها ثابت است؛ به عبارت دیگر، تعیین قیمت در قالب فرمولی است که بخشی از آن ثابت و بخشی نیز متغیر و تابعی از ارزش حرارتی گاز و افزایش قیمت جهانی نفت است. از سال هشتم تا بیست و پنجم نیز قیمت ها صرفاً بر پایه ارزش حرارتی گاز و قیمت جهانی نفت تعیین می شود.
پرواضح است که اهمیت پررنگ شدن نقش ایران در حوزه انرژی و به ویژه با صادرات نفت و گاز و اثرگذاری مستقیم بر معادلات استراتژیک منطقه و روابط بین الملل، بر هیچ کس پوشیده نیست، ولی سؤال اصلی کارشناسان امر، شفاف سازی قیمت گاز صادراتی است؛ همان مجهولی که معادله این قرارداد را- که مدام هم به آن اشاره می شود- بی پاسخ گذاشته است.
در این باره طرف اماراتی، در اختیار گذاشتن فرمول را منوط به اجازه طرف ایرانی می داند که آن را محرمانه عنوان کرده است.
در همین زمینه شرکت دانا گاز امارات که مجری این قرارداد خوانده می شد اخیراً اعلام کرد که به دنبال نامشخص بودن وضعیت احداث خط لوله انتقال گاز ایران به امارات، سود این شرکت در سه ماهه دوم سال جاری میلادی 93 درصد کاهش یافته است. به گفته مدیرعامل ایرانی الاصل کرسنت، دانا گاز سال گذشته از سوی شرکت کرسنت و شریکان آن در منطقه به عنوان شرکتی جدید برای سرمایه گذاری در پروژه های گازی کل خاورمیانه و شمال آفریقا تاسیس شد.
این یک شرکت سهامی عام با بیش از 300 هزار سهامدار است. نقش داناگاز در زمینه گاز ایران این است که این شرکت در 35 درصد از شرکتی که به بازاریابی و فروش گاز ایران از منابع داخلی به مشتریان داخلی در امارات از جمله شرکت های برق و آب و صنایع می پردازد، شراکت دارد.
مدیرعامل کرسنت تصریح می کند: داناگاز هیچ نقشی در واردات گاز از ایران ندارد و قرارداد، آن گونه که در برخی از رسانه های ایران مطرح شده است به این شرکت فروخته یا محول نشده و همچنان 100 درصد برعهده کرسنت است.
داناگاز پروژه های بسیاری را در زمینه گاز در بسیاری از کشورها از جمله مصر، عربستان و پاکستان- که در آن جا درخواست خصوصی سازی شرکت های گازی را مطرح کرده است- دنبال می کند. این شرکت همچنین به دنبال فرصت های سرمایه گذاری در ایران نیز هست که این فرصت ها می تواند از جمله در بخش پتروشیمی و سایر مسائل مربوط به گاز باشد.
این در حالی است که شرکت داناگاز که مقر آن در ابوظبی است، از کاهش شدید سود خود در سه ماهه دوم سال جاری میلادی به علت احتمال از دست دادن پروژه بزرگ انتقال گاز ایران خبر داد. بر اساس این گزارش، در شرایطی که انتشار خبر صادرات گاز ایران به امارات توسط شرکت داناگاز موجب افزایش چشمگیر ارزش سهام این شرکت شده بود، نامشخص بودن وضعیت این پروژه به دلیل پایین بودن قیمت گاز صادراتی، کاهش ارزش سهام داناگاز را به دنبال داشته است.
بنا بر اعلام داناگاز، سود این شرکت در سه ماهه دوم سال 2006 به 49 میلیون درهم (13میلیون دلار) رسیده است که کاهش 93 درصدی نسبت به رقم سال گذشته نشان می دهد. داناگاز علت افت شدید سود خود را منتفی شدن پروژه احداث خط لوله گاز از ایران به امارات اعلام کرده است.
شرکت کرسنت در قرارداد صادرات گاز ایران به امارات به صورت واسطه و دلال میان ایران و امارات عمل می کرد و مجموعه درآمد این قرارداد 8 میلیارد دلار بود که 4 میلیارد دلار متعلق به شرکت کرسنت تعلق می یافت.
بر اساس این قرارداد، ایران می بایست در سال 2005 تا 2006 روزانه 195 میلیون فوت مکعب ، سال 2006 تا 2007 روزانه 230 میلیون فوت مکعب ، در سال چهارم 300 میلیون فوت مکعب ، در سال پنجم 350 میلیون فوت و در سال ششم 450 میلیون فوت مکعب گاز به امارات صادر می کرد و از سال هفتم به بعد سقف صادرات روزانه به 700 میلیون فوت مکعب می رسید.
این در حالی است که شرکت دانا گاز همچنین اخیراً اعلام کرد که قرارداد خط لوله گاز ایران به امارات لغو نشده است و فقط به علت مشکلات فنی متوقف شده است.
