نگرانی غرب از چرخش سیاست خارجی مصر به سمت شرق

اکنون اما حداقل در زمینه سیاست خارجی به خوبی مشخص شده است که دولت جدید قاهره قصد ندارد مسیر سابق رژیم مبارک را برود. اعلام خبر سفر محمد مرسی به چین و پس از آن به تهران برای شرکت در اجلاس سران عدم‌تعهد اکنون به‌شدت کشورهای غربی به‌ویژه آمریکا را درباره تغییر روابط مصر دچار نگرانی کرده است.

مرسی نخستین رئیس‌جمهور مصر به‌حساب می‌آید که از سال ۱۹۷۹ به تهران سفر می‌کند. انجام این سفر به‌ویژه پس از دیدار مرسی از چین برای کشورهای غربی پیام چرخش در سیاست خارجی مصر را دارد و نزدیکی قاهره به شرق به‌ویژه آمریکا را که پیش از این مصر را متحد راهبردی خود در منطقه می‌دانست دچار دلهره کرده است.

انجام این دو سفر به‌ویژه در موقعیتی حساس و همزمان با تنش در روابط مصر و رژیم صهیونیستی صورت می‌گیرد. درحالی‌که مقام‌های رژیم صهیونیستی از حضور نظامی قاهره در صحرای سینا نگران شده و به حضور تانک‌های ارتش مصر در این منطقه اعتراض کرده‌اند، وزیر دفاع جدید مصر بر ادامه حضور نظامی در این منطقه تأکید کرده است.

عبدالفتاح السیسی، وزیر دفاع مصر روز گذشته در نخستین تماس مستقیم خود با ایهود باراک، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی با بی‌توجهی به اعتراض‌های مقام‌های اسرائیل اعلام کرده که حضور نظامی این کشور در صحرای سینا برای مبارزه با شبه نظامیان ضروری است؛ مسئله‌ای که تأکید بر زیر سؤال بردن معاهده کمپ دیوید به‌حساب می‌آید. مقام‌های اسرائیلی پیش از این با اعتراض به حضور گسترده نظامی مصر در صحرای سینا اعلام کرده بودند که مقام‌های مصری برای اعزام تانک‌های خود به این منطقه باید با مقام‌های این رژیم مشورت می‌کردند.

براساس معاهده کمپ دیوید که میان مصر و رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۷۹ به امضا رسید مقام‌های مصری تنها می‌توانند از نیروهای نظامی با سلاح‌های سبک در صحرای سینا استفاده کنند. پس از حملات صحرای سینا که کشته شدن نظامیان مصری را به‌دنبال داشت بسیاری از مقام‌های مصری اعلام کردند که معاهده کمپ‌دیوید باید مورد بازنگری قرار گیرد. اعزام تانک‌‌های M-60 به صحرای سینا به خوبی نشان می‌دهد که مقام‌های مصری دیگر مانند زمان مبارک در مقابل اسرائیل رفتار نخواهند کرد.

در بحبوحه چنین شرایطی است که سفر متوالی به چین و ایران می‌تواند رویکرد جدید قاهره در سیاست خارجی خود را برجسته کند. مصر که پس از انقلاب این کشور با مشکلات اقتصادی مختلفی دست و پنجه نرم می‌کند به سرمایه‌گذاری‌های جدید در این کشور نیاز دارد. چینی‌ها تمایل بسیاری زیادی برای گسترش سرمایه‌گذاری‌های خود در مصر به‌ویژه در دریای مدیترانه و سیاه دارند.

علاوه بر این چینی‌ها با روابط نزدیک با مصر می‌توانند از تکنولوژی‌های به‌کار رفته در تجهیزات نظامی آمریکا که در اختیار مصر است به خوبی استفاده کنند. درحالی‌که در صحنه بین‌المللی به‌ویژه بر سر مسئله سوریه تقابل کشورهای غربی در مقابل جبهه روسیه، چین و ایران علنی است دیگر کسی نمی‌تواند فرض کند که مصر جدید همراه با نزدیک شدن به شرق روابط سابق خود را با غرب حفظ خواهد کرد. در داخل مصر هم درخواست‌های بسیاری برای تغییر در روابط سابق مصر با رژیم صهیونیستی وجود دارد و همین مسئله می‌تواند روند جدیدی را در منطقه رقم بزند.

روابط مصر با آمریکا و رژیم صهیونیستی بدون شک پس از این پیچیده‌تر خواهد شد و مقام‌های واشنگتن به خوبی می‌دانند که یکی از مهره‌های خود را در خاورمیانه از دست داده‌اند؛ هر چند واقعیت این است که تغییر رویکرد سیاست خارجی مصر تنها یکی از مشکلات آمریکا و اسرائیل در دوره جدید منطقه‌ همیشه خبرساز جهان به‌حساب می‌آید.