حسن کریمیان هم‌اکنون شهردار منطقه چهار است و مجری احداث بزرگ‌ترین باغ پرندگان کشور و خاورمیانه. او پیش از این در منطقه 22آبشار تهران و بوستان جوانمردان را پی‌ریزی کرد. گفت‌وگوی ما در مورد باغ پرندگان و احداث این مجموعه بی‌نظیر در‌پی می‌آید.
- چه شد که بخشی از جنگل‌های لویزان را به باغ پرندگان اختصاص دادید؟ ماجرای شکل‌گیری این باغ چیست؟
منطقه چهار بیش از 10درصد شهر تهران را تشکیل می‌دهد و از نظر جمعیتی نیز جمعیتی معادل 10درصد جمعیت شهر تهران در آن سکونت دارند. با تأکید ویژه شهردار محترم تهران، در 6-5سال اخیر تلاش شده است پتانسیل‌های این منطقه در زمینه گردشگری بیشتر مورد توجه قرار گیرد. وجود جنگل‌های لویزان با مساحت 900هکتار، بخشی از این پتانسیل است. بنابراین برنامه‌ریزی‌های لازم برای این هدف انجام شده است؛ به‌ویژه منطقه شرقی جنگل‌های لویزان که در طول سال‌های گذشته به پارکی بی‌دفاع در برابر ناهنجاری‌های اجتماعی تبدیل شده بود. برای احیای این منطقه و همچنین زدودن چهره نامناسب ناهنجاری‌ها در این بخش از جنگل‌های لویزان، تلاش کردیم تا طرح‌های گردشگری بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
بر همین اساس، به این نتیجه رسیدیم که در این محدوده باغ پرندگان را احداث کنیم. مساحت محدوده شرقی در حدود 85هکتار است. این محدوده دارای دسترسی‌های مناسبی هم هست. بزرگراه شهید بابایی در شمال این محدود جای گرفته است و خیابان کوهستان نیز از کنار آن عبور می‌کند. در شرق نیز این محدوده به بزرگراه شهید باقری منتهی می‌شود. از نظر گونه‌های درختی نیز این محدوده بسیار غنی است. هم گونه‌های پهن‌برگ و هم گونه‌های سوزنی‌برگ در این بخش قرار گرفته‌اند. رود‌دره‌ای بسیار زیبا هم در دل بخش شرقی جنگل‌های لویزان واقع شده است و منابع آبی آن نیز بسیار خوب است. در گام اول اجرای طرح نیز هدف ما حفظ درختان و زیست‌بوم این محدوده بوده است. برای این منظور مطالعات گسترده و پیوسته اجتماعی متناسب با آن انجام شد.
- آیا با این ویژگی‌ها این پروژه در واقع می‌تواند یک طرح ملی باشد؟
بله همینطور است. باغ پرندگان به‌گفته بسیاری از کارشناسان مطرح کشور و حتی مشاوران خارجی، یک پروژه نه‌تنها ملی که یک پروژه فراملی است. بسیاری از کارشناسان این پروژه را یک پروژه بی‌نظیر در سطح جهان می‌دانند. مطمئنا در آینده این باغ می‌تواند به یک جاذبه گردشگری در سطح بین‌المللی تبدیل شود.
- مساحت باغ پرندگان چقدر است و مراحل مختلف بهره‌برداری از آن به چه شکل خواهد بود؟
از مجموعه 85هکتار موجود، 22هکتار به باغ پرندگان اختصاص داده شده است که در چند فاز به اجرا درمی‌آید. فاز اول این پروژه مربوط به پرندگان آبزی است. در این فاز یک توری محافظ در ارتفاع50 متری بیش از 5/5هکتار را پوشش می‌دهد. این بخش دارای فضاهای بسیار زیبایی است. برکه‌های آب، آبشار و گونه‌های مختلف گیاهی در آن پیش‌بینی شده است که مردم می‌توانند وارد این مجموعه شوند به‌گونه‌ای که بیانگر همزیستی انسان‌ها با پرندگان خواهد بود.پس از آن نیز در فاز دوم پرندگان گرمسیری مورد توجه قرار خواهند گرفت که در آینده اجرا می‌شود. همچنین بخش‌هایی برای پرندگان شکاری اعم از عقاب، شاهین، لاشخور و جغد و انواع باغ‌ها ازجمله باغ ایرانی، باغ گیاه‌شناسی، گلخانه گیاهان تزیینی و همچنین پرندگان دشت‌چر و خزندگان پیش‌بینی شده است.ما در مجموعه باغ پرندگان آبزی، بیش از 200گونه پرنده را خواهیم داشت و در مجموع 180هزار پرنده در این پنج هکتار در معرض دید شهروندان قرار خواهند گرفت. در کل این 22هکتار محل مناسبی برای حضور شهروندان و خانواده‌ها خواهد بود.
- وضعیت عمومی این جنگل‌ها تا مدت‌ها مناسب نبود. چه اقداماتی برای بهبود وضعیت این محدوده انجام شد؟
زمانی که احداث باغ پرندگان آغاز شد، بسیاری از درخت‌های این محدوده به‌دلیل آتش‌سوزی‌های عمدی از بین رفته بود. در گام اول اقدام به واکاری با درختان بزرگسال کردیم. هزینه‌ای که تنها امسال برای واکاری درختان اختصاص یافته بیش از سه‌میلیارد تومان بوده است. آبیاری این محدوده را با استفاده از آبیاری تحت فشار ساماندهی کردیم. لازم است یادآوری کنم که این پروژه بدون قطع حتی یک اصله درخت در حال اجراست. هم سازمان حفاظت محیط‌زیست و هم سازمان منابع طبیعی بر اجرای این پروژه نظارت کامل دارند.
- طرح اولیه و اجرای این پروژه با همکاری چه نهادهایی بوده است؟
یکی از نکات مهم در اجرای این پروژه همکاری بیش از 40شرکت ایرانی در احداث باغ پرندگان بوده است. در بخش‌های تاسیسات، معماری، گیاه‌شناسی و پرنده‌شناسی از شرکت‌های داخلی استفاده کرده‌ایم. تنها یک مشاور خارجی در این پروژه فعالیت دارد. آنهم به این دلیل که دانش ساخت سازه اصلی باغ پرندگان در کشور وجود نداشته است. سازه این باغ توسط کسانی در حال طراحی است که بزرگ‌ترین سازه‌های کابلی دنیا را در دست اجرا دارند. به‌عنوان نمونه سازه کابلی پل دانمارک و سوئد توسط همین مشاوران طراحی و ساخته شد.
- فاز اول باغ پرندگان تا چه زمانی به بهره‌برداری می‌رسد؟
فاز اول باغ پرندگان براساس برنامه‌ریزی تا پایان سال‌جاری آماده بهره‌برداری خواهد بود. با بهره‌برداری از این باغ یک فضای تفرجگاهی مناسب برای مردم کشور فراهم خواهد شد. بسیاری از کارشناسانی که از کشورهای هلند و آلمان از این مجموعه بازدید کرده‌اند، آن‌را به‌عنوان یکی از بی‌نظیرترین باغ‌های پرندگان دنیا دانسته‌اند.
- عنوان بی‌نظیر عنوان بزرگی است. دلیل‌شان چه بوده؟
دلیل اینکه آنان باغ پرندگان تهران را به‌عنوان بی‌نظیرترین باغ پرندگان توصیف کرده‌اند، آن است که بسیاری از باغ‌های پرندگان که در مناطق مختلف دنیا وجود دارند، در زمینی صاف و همواره طراحی و ساخته شده‌اند و از طرفی مساحتشان نیز بسیار کم است اما این مجموعه در زمینی تپه‌ای با درختان قدیمی و منابع آب مناسب در دست اجراست. این اظهارات آنان در اجرای پروژه بیشتر دلگرم‌مان کرد. از طرفی این پروژه یکی از 10پروژه بزرگ کابلی دنیاست.
- یعنی این پروژه از پروژه‌هایی مانند پل‌های کابلی بزرگ دنیا هم بزرگ‌تر است؟
به جرأت می‌توان گفت که یکی از پیچیده‌ترین پروژه‌های کابلی دنیا در این مجموعه در دست اجراست. همچنین سازه‌ای بسیار پیچیده برای نگهداری توری محافظ در این مجموعه پیش‌بینی شده است. مسلما تا زمانی که این پروژه به پایان نرسد و خود مردم این پروژه را نبینند نمی‌توانند عظمت این طرح را متوجه شوند. به جرأت می‌توان گفت که این پروژه می‌تواند یک دانش فنی جدید به عرصه مهندسی کشورمان بیفزاید.
- برگردیم به کاربری این پروژه. آیا تنها کاربری تفریحی و گردشگری در این پروژه مورد نظر است؟
ما به‌دنبال این هستیم که در کنار این پروژه مراکز آموزشی متناسب نیز داشته باشیم. هدفمان این است که این مجموعه محلی برای مطالعات علمی دانش‌آموزان و دانشجویان ما باشد. حتی مستند‌سازی مراحل ساخت این پروژه هم در دستور کار است تا در اختیار شهروندان قرار گیرد و مردم بدانند که این پروژه در مراحل ساخت چه فرایندی را تجربه کرده است. مردم می‌توانند در کنار بازدید از این مجموعه تفرجگاهی با نحوه ساخت این مجموعه نیز آشنا شوند. در باغ پرندگان فضاهای دیگری نیز پیش‌بینی شده است. فضاهای تفریحی، ورزشی، رستوران و کافی‌شاپ نیز در این مجموعه احداث می‌شود. همچنین این مجموعه دارای کتابخانه، نمازخانه، اورژانس، آتش‌نشانی و مسیر ویژه کالسکه خواهد بود. در کنار این فضاها یک فضای ویژه‌ای هم به بخش قرنطینه اختصاص داده‌ایم. این بخش برای پرندگانی است که باید وارد مجموعه شوند. در بخش قرنطینه در ابتدا این پرندگان تحت معاینه‌های پزشکی قرار می‌گیرند و پس از تأیید سلامتی مدتی در این بخش نگهداری می‌شوند و سپس وارد مجموعه خواهند شد. احداث باغ پرندگان فخر مهندسی علمی و اقلیمی کشور است و می‌توان گفت که در برابر بسیاری از پروژه‌های بزرگ دنیا مایه افتخار نظام جمهوری اسلامی خواهد بود.
