اوباما درحالیکه کشورهای اسلامی و عربی در آن دوره از سیاستهای دوره بوش و لشکرکشیهای این کشور خشمگین بودند به مصر رفت تا با سخنرانی خود تحت عنوان «آغازی جدید» برای ترمیم روابط واشنگتن و جهان عرب تلاش کند. این روزها اما دیدن تصاویر به آتش کشیدن پرچم آمریکا در کشورهای عربی و اسلامی پس از انتشار فیلم موهن به پیامبر اسلام(ص) تبدیل به یک مسئله عادی شده است.
محمد مرسی، رئیسجمهور مصر که کشورش سابقه طولانی در ارتباط نزدیک با آمریکا و رهبری جهان عرب را دارد در گفتوگوی اخیر خود با روزنامه نیویورک تایمز از چند دهه خشم فروخورده مسلمانان از آمریکا حرف زد. توهین به مقدسات اسلامی در طول سالهای گذشته چندبار صورت گرفته است و این بار هم انتشار این فیلم تنها جرقهای برای شعلهور شدن مجدد همین آتش خشم بود. موارد بسیاری ازجمله حمایت بیقید و شرط آمریکا از رژیم صهیونیستی باعث شده تا در چند دهه گذشته همان خشم فروخوردهای که مرسی از آن حرف میزند بیشتر و بیشتر شود.
مقامهای آمریکا هم سالهاست که از این مسئله خبر دارند و در سال ۲۰۰۹ اعلام کردند که به همینخاطر، مصر بهعنوان قلب جهان عرب برای سخنرانی اوباما انتخاب شده است. اکنون اما پس از گذشت سه سال از آن سخنرانی، روابط قاهره و واشنگتن پرتلاطمترین روزهای خود را سپری میکند و با عملی نشدن حرفهای اوباما، اوضاع برای واشنگتن روزبهروز بدتر میشود. نتایج نظرسنجی جدیدی از سوی مؤسسه PEW در پنج کشور مهم اسلامی نشان میدهد که میزان مقبولیت اوباما میان مسلمانان بهشدت نسبت به روزهای اول وارد شدنش به کاخ سفید کاهش یافته است و دیگر کسی فکر نمیکند او با رئیسجمهورهای دیگر آمریکا فرق دارد. مصر که بسیاری آن را رهبر جهان عرب میدانند در دوره جدید خود راه متفاوتی از دوران مبارک میرود و آمریکاییها میدانند که دیگر متحد همیشگی خود در جهان عرب را کنارشان ندارند.
آمریکاییها از سال ۱۹۴۸ بیشتر از ۷۰ میلیارد دلار بهعنوان کمک به مصر پرداخت کردند تا همیشه این کشور را برای رابطه با جهان عرب داشته باشند. اکنون اما نخستین رئیسجمهور اسلامگرا و منتخب مردم این کشور به صراحت میگوید که کشورش دیگر مانند زمان مبارک از واشنگتن تبعیت نخواهدکرد. مرسی در گفتوگوی مهم خود با نیویورک تایمز این بار دیگر مانند گذشته مصر از موضع زیردست با آمریکاییها حرف نزد و با چرخشی در سیاست این کشور گفت:
اکنون بستگی به آمریکا دارد که روابط خود را با جهان عرب احیا کند و بخواهد اتحاد خود را با مصر حیاتی دوباره بخشد. رئیسجمهور مصر تأکید کرد که اگر آمریکا میخواهد بر چند دهه خشم فروخورده مردم منطقه غلبه کند باید رویکرد خود را بهصورت «بنیادین» تغییر دهد. مقامهای آمریکا هر چند در دورهای مانند اوباما حرف از جبران اشتباههای خود برای بهبود چهره خود در منطقه زدهاند اما واقعیت این است که هیچچیز بهصورت ریشهای از سوی این کشور حل نشده و به همینخاطر انتظار خشم بیشتر مانند روزهای گذشته علیه این کشور دور از ذهن نیست.
مقامهای دولت اوباما هرچند فکر میکردند که با انقلاب در کشورهای عربی همچنان اوضاع را در کنترل دارند اما حالا باید با بحران در سیاست خارجی و مشکلات داخلی کشورشان همزمان دست و پنجه نرم کنند. اوباما بعد از شرکت در مراسم تشییع جنازه سفیر این کشور در لیبی به سرعت سوار هواپیما شد تا در کمپین انتخاباتی خود شرکت کند. او احتمالاً از سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد هم بهعنوان آخرین فرصت خود قبل از انتخابات برای زدن حرفهای همیشگی درباره اوضاع جهان استفاده خواهد کرد. کابوس آمریکا در منطقه اما با تغییر بنیادین عملکرد این کشور پایان مییابد و تنها حرف، هیچ وقت نمیتواند یک «آغاز جدید» واقعی را رقم بزند.