غلامرضا میرکی که دکتری مدیریت ایمنی و محیط‌زیست دارد در این باره به همشهری گفت: در کشور ما به‌طور میانگین پسماند تولیدی برای هر فرد در شهر حدود 700گرم و در روستاها حدود 500گرم است. طبق این آمار به‌طور میانگین سالانه حدود 18میلیون تن پسماند در کشور تولید می‌شود که نیاز به مدیریت دارد.
رئیس سابق دفتر محیط‌زیست و توسعه پایدار سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی تصریح کرد: درحالی‌که در اکثر کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه، پسماند را طلای کثیف می‌دانند و به تولید پسماند به‌عنوان یک فرصت نگاه می‌کنند و با همین رویکرد متناسب با توانمندی فناوری اقدام به اعمال مدیریت پسماند می‌کنند، در کشور ما اصل بر اجتناب از تولید و کاهش حجم پسماند است. میرکی با اشاره به اینکه در بسیاری از کشورها با اصلاح الگوهای تولید و مصرف تلاش کرده‌اند شهروندان را با کمیت و کیفیت پسماندهای تولیدی آشنا کنند، خاطرنشان کرد: در کشور ما از سال1383 قانونی برای همین منظور تعریف شده که ابعاد کاری لازم برای مدیریت همه‌گونه پسماند در آن دیده شده است.
با وجود این، هنوز منشوری مدون یا نقشه‌راهی که در آن به مقوله مدیریت پسماند به شکل اصولی پرداخته شود، تهیه نشده است؛ این خلئی است که باید متولیان پسماند آن را برطرف کنند. به گفته وی، چگونگی بازیافت و تبدیل پسماند در مبدأ، دو اصلی است که با اطلاع‌رسانی و ارتقای آگاهی عمومی می‌توان آن را نهادینه کرد اما نکته مهم در این زمینه عدم‌آگاهی مسئولین و متولیان از مبانی تخصصی کاربرد پسماند است. این عدم‌آگاهی سبب‌شده تا با وجود تولید سالانه 18میلیون تن پسماند در کشور، ما هنوز یک منشور مدون یا یک نقشه‌راه برای مدیریت پسماند نداشته باشیم تا به استناد آن، فرایند پسماند به شکل اصولی مدیریت شود.
استفاده بهینه از پسماندها
این پژوهشگر، درباره بهترین شیوه استفاده از پسماند گفت: بررسی‌های محققان حاکی از آن است که ایران به سبب قرار گرفتن در منطقه نیمه‌خشک و بیابانی با فقر ذاتی مواد آلی در خاک روبه‌روست. بر این اساس، مسئولین کشور باید برای ترمیم فقر ذاتی خاک اقدام کنند تا فرایند کشاورزی کشور با وقفه مواجه نشود. به گفته وی، استفاده از مواد آلی موجود در پسماند و افزودن آن به کودهای تولیدی برای خاک‌هایی که نیاز به مواد آلی دارند باعث بهبود کیفیت این نوع خاک می‌شود. میرکی ادامه داد: برای استفاده از مواد آلی موجود در پسماند لازم است اگر اعتباری برای مدیریت پسماندهای عادی و کشاورزی در کشور هزینه می‌شود به این امر اختصاص داده شود.
وی با اشاره به اینکه نخستین کارخانه تولید کمپوست قبل از انقلاب در اصفهان شروع به فعالیت کرد، گفت: اما با گذشت سه‌دهه از آغاز به‌کار این کارخانه، تاکنون فقط 17کارخانه تولید کمپوست از زباله‌های عادی در برخی شهرهای بزرگ احداث شده و فعالیت می‌کند، این در حالی است که برای تأمین امنیت غذایی و کاهش فقر مواد آلی خاک لازم است متناسب با میزان پسماندهای تولیدی، کارخانه‌های تولید کمپوست راه‌اندازی شود. آنطور که این کارشناس ارشد محیط‌زیست می‌گوید طی دو سال گذشته، دیدگاهی غیرتخصصی و غیرعلمی، سوزاندن و تأمین انرژی از پسماندها را مطرح کرده و متأسفانه شرکت مدعی این ایده با وجود غیرعلمی بودن، توانسته است با حمایت‌های لازم و عقد قرارداد در چند شهر کشور، دستگاه پسماندسوز نصب کند. درحالی‌که با توجه به ضرورت استفاده از پسماند آلی برای فعالیت‌های کشاورزی و تأمین مواد آلی خاک، سوزاندن پسماندها امکان تأمین مواد آلی از پسماندها را از بین می‌برد و جز زیان‌های زیست‌محیطی پیامد دیگری ندارد. براین اساس، انتظار می‌رود متولیان مدیریت پسماند، نقشه‌راه مدیریت پسماند کشور را ترسیم و اولویت‌های تخصصی تبدیل پسماند را معرفی کنند تا فعالیت‌های مرتبط با پسماند به استناد و متناسب با نگاه ملی به انجام برسد.
