درباره علل التهاب در این بازار و نیز آینده اتاق مبادلات با غلامرضا مصباحی مقدم رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت‌وگو کردیم.
- چرا بازار ارز در ماه‌های اخیر دچار التهابات شدید شده است؟
به‌نظر بنده دولت از ابزار مدیریتی قوی برخوردار است که درصورت استفاده از آن می‌توانست مانع از افزایش قیمت‌ها نه‌تنها در این بازار بلکه در سایر بازارهای کشور شود. شاهد این امر نیز مدیریت قوی دولت در ماه‌های نخست اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها بود که با وجود تغییر قیمت 9کالای اساسی، انتظارات تورمی به‌خوبی کنترل و با هرگونه تغییر قیمت بی‌ضابطه در بازار به‌طور جدی و اصولی برخورد شد، اما این مدیریت در ماه‌های اخیر انجام نشده و تصمیم‌گیری‌ها با وقفه‌های طولانی صورت گرفته است و سبب شده تا مشکلات بر اقتصاد مسلط شود. این شرایط، بازگشت به نقطه قبل را غیرممکن می‌کند، حال آنکه ادعا می‌کنند که قرار است به همان نقطه قبلی بازگردیم. این اتفاق تنها درصورت اقدام بهنگام امکان‌پذیر است.
- عدم‌عرضه ارز در بروز این شرایط چه تأثیری داشته است؟
تقاضاهای خرد و اجباری در هفته‌های گذشته موجب بالا رفتن نرخ در بازار آزاد ارز شده که البته سهم آن در کل تقاضای ارزی کشور بسیار اندک و چیزی در حدود یک یا دو درصد است، اما به‌هرحال این نرخ اذهان عمومی را به‌شدت مشغول می‌کند.
- آیا اتاق مبادلات ارزی امکان کنترل بازار را دارد؟
این اتاق باید خیلی زودتر راه‌اندازی می‌شد. از زمان تصمیم‌گیری و تأیید توسط رئیس‌جمهور تا زمان اجرای آن یک وقفه یک‌هفته‌ای رخ داد و بازار در این زمان در حالت انتظار قرار داشت و همزمان نرخ ارز در بازار آزاد افزایش یافت. این اقدام شاید بهترین اقدام نباشد و شاید بهترین گزینه معاملات ارز در بازار بورس بود که از حیث تأثیر بر بازار فرعی بسیار اطمینان‌بخش‌تر است. البته فعالیت اتاق مبادلات ارزی هم روش خوب و قابل‌قبولی برای مدیریت ارز است. چیزی که طی حدود یک‌ماه رخ داد عدم‌عرضه ارز به بازار و برخورد منفعلانه با اتفاقات بود؛ اصلا دست‌روی‌دست گذاشته بودند. الان ارز در حال عرضه است و این یک نکته مثبت است. تقاضاهای عمده طی این مدت متوقف بوده و در اتاق مبادلات ارزی در حال پاسخگویی است.
- پس چرا قیمت‌ها با فعالیت این اتاق پایین نیامد؟
میزان عرضه ارز در این اتاق به بیش از 70میلیون دلار رسیده است. انتظار بانک مرکزی این بود که تقاضا افزون بر عرضه شود اما این اتفاق نیفتاده است. معاملات درشت در این اتاق انجام می‌گیرد و سهم این معاملات در تشکیل نرخ ارز سهم بسیار بالایی بوده و در ادامه مسیر قابلیت تأثیرگذاری بر بازار آزاد را دارد. با مذاکرات انجام شده احتمالا در روزهای آینده بانک مرکزی با ورود به بازار آزاد نیازهای خرد را نیز با قیمت‌های پایین‌تر تأمین می‌کند. نکته مهم این است که ارز عرضه شده در اتاق مبادلات ارزی به‌طور عمده از بخش خصوصی است. معنای این اتفاق این است که صادرکنندگان از این روش اطمینان خاطر دارند ولی عرضه ارز در بازار آزاد با این رقم انجام نمی‌گیرد.
- آیا عرضه ارزهای صندوق توسعه ملی و تبدیل آن به ریال به صلاح اقتصاد است؟
مطابق قانون بودجه 91دو سهم 10درصدی از منابع این صندوق که جزو درآمدهای سال 91 است می‌تواند در چارچوب قانون در این مرکز عرضه شود؛ ضمن اینکه درآمد ریالی این کار باید به فعالیت‌های زاینده در بخش‌های کشاورزی و صنعت و معدن داده شود. این کار ذخیره ریالی صندوق را تأمین می‌کند اما اگر با نرخ 1226تومان عرضه می‌شد ضمن آنکه یک رانت وسیع ایجاد می‌کرد، به نوعی حراج منابع ملی هم به شمار می‌آمد.
