پیوندی که در انتخابات 1980و یک سال بعد از انقلاب ایران، جیمی کارتر شکست خورده را وادار کرد تا لب به اعتراف بگشاید که «نه به ریگان که به [امام] خمینی باخته است» و حالا 32سال بعد از آن حادثه، جانشین هم مسلک کارتر، در مقابل رقیب جمهوریخواهش برگ گفتوگو با ایران را رو میکند.
هلن کوپر و مارک لندلر دو نویسنده روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی به نقل از مقامات دولت باراک اوباما رئیسجمهور آمریکا مدعی شدهاند که آمریکا و ایران برای نخستینبار توافق کردهاند مذاکراتی مستقیم درباره برنامه هستهای ایران داشته باشند.
علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه البته ادعای نیویورکتایمز را تکذیب کرده و گفته که ما چیزی به اسم مذاکره با آمریکا نداریم. او از احتمال برگزاری مذاکرات ایران با 5+1 در اواخر نوامبر خبر داده است.
این گزارش مدعی شده که توافق صورت گرفته نتیجه تبادل آرای فشرده و سری مقامات ایران و آمریکا بوده است که از ابتدای دوره ریاستجمهوری اوباما آغاز شده است و مقامات ایران اصرار کردهاند که برای این گفتوگوها باید تا بعد از انتخابات ریاستجمهوری منتظر ماند و به همتایان آمریکایی خود میگویند که میخواهند بدانند با چهکسی مذاکره خواهند کرد.
شاید این تک تبلیغاتی امشب اوباما باشد برای جمع کردن میلیونها رأی خاکستری آمریکا و شاید پاتکی باشد به تشبیهی که چندی قبل پل رایان معاون انتخاباتی میترامنی برای نشان دادن شکست اوباما در آوردن صلح به خاورمیانه بهکار برده بود.رایان در آن سخنرانی شرایط فعلی خاورمیانه را به روزهایی تشبیه کرده بود که انقلاب ایران به وقوع پیوست و ماجرای تسخیر لانهجاسوسی آمریکا و به گروگان رفتن 50آمریکایی در ایران، اتفاق افتاد؛ ماجرایی که 444روز کارتر و تیم سیاست خارجیاش درگیر آن بودند و نتوانستند از عهده مدیریت آن برآیند تا ریگان جمهوریخواه برنده انتخابات شود.
کاخ سفید اما ادعای نیویورک تایمز را تلویحا رد کرده است. البته این تکذیبیه بیشتر معطوف به زمان انجام مذاکرات است و گفته شده است توافقی درباره انجام یک گفتوگو پس از انتخابات ریاستجمهوری صورت نگرفته است اما دولت «ازابتدا گفته است که ما برای دیدار دوجانبه آماده خواهیم بود.»
به غیر از علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه کشورمان، مقامات ایران درباره این ادعای نیویورکتایمز سکوت اختیار کردهاند. ریشه این سکوت را شاید بتوان در جملهای که محمود احمدینژاد در نشست خبری اخیرش به زبان آورد جستوجو کرد؛ جملهای که در آن مقطع برای کسانی که پیوند صندوق انتخابات آمریکا با مسائل ایران را درک کرده بودند سخنی جدی تلقی میشد. او گفت که «در آمریکا درباره انتخابات این کشور زیاد سؤال کردند ولی من اظهارنظری نکردم. دلیلش این است که نمیخواهم حرفی بزنم که بهنوعی تلاش برای تأثیرگذاری در انتخابات آمریکا محسوب شود».
رئیسجمهور که شهریورماه در اجلاس عمومی سازمان ملل در نیویورک سخنانی گفته بود که حمل بر تمایل به مذاکره با آمریکا شده بود، در آن نشست خبری گفت که حتما شرایط میان ایران و آمریکا نمیتواند ادامه بیابد، زیرا دولتهای متوالی آمریکا از این شرایط ضرر میکنند. آنها مجبورند تجدیدنظر کنند و راهی جز تجدیدنظر وجود ندارد و معلوم است که درگیری با ایران سودی برای آنها نداشته است.
هر چه باشد تمامی عناصری که در این گزارش نیویورک تایمز آمده بهنحوی ظریف حکایت از یک تک تبلیغاتی برای مناظره امشب دارد. از تاریخی که برای آغاز مذاکرات سری ذکر شده (ابتدای دوره ریاستجمهوری اوباما) تا تاریخی که برای انجام مذاکرات نهایی ذکر شده است و این امید را به آمریکاییها میدهد که اگر اوباما برنده انتخابات باشد، برای مذاکره با ایران تلاش خواهد کرد. در واقع این موضوع از این پتانسیل تبلیغاتی برخوردار است که به اوباما کمک کند تا نشان دهد به یک پیشرفت دیپلماتیک در تلاش برای رسیدن به توافق با ایران و حل موضوع هستهای ایران موفق بوده است.
نیکلاس برنز همان دیپلماتی که در 6ماه پایانی دولت جمهوریخواه بوش، در ژنو با سعید جلیلی و تیم مذاکرهکننده کشورمان دور میز بیضی شکل مذاکره نشست ظاهرا از ایده ادعایی نیویورک تایمز استقبال کرده و گفته که یکی از راههایی که از طریق آن آمریکا میتواند پرونده هستهای ایران را به سرانجام برساند این است که واشنگتن آخرین پیشنهاد خود را به تهران بدهد و آن اینکه ایران میتواند بهطور صلحآمیز فعالیت هستهای را ادامه بدهد، اما تمام فعالیتهای هستهای این کشور زیرنظر خواهد بود.
برنز میگوید: این پیشنهاد میتواند به موضوع پایان داده و غنیسازی اورانیوم ایران و دیگر تأسیسات هستهای این کشور را نیز تحت نظارت قرار دهد. در مورد مذاکره رودررو با ایران، مقامات دولت آمریکا میگویند از چندی قبل یک بازبینی داخلی در وزارت خارجه، کاخ سفید و پنتاگون (وزارت دفاع) آمریکا آغاز شده تا این نکته روشن شود که در مذاکره رودررو با ایران در رابطه با چه مسائلی باید صحبت شود. این تنها مورد از موارد چراغ سبزهای آمریکا برای باز کردن باب مذاکره با ایران نیست. در آستانه سال نو میلادی 2012هیلاری کلینتون وزیر خارجه آمریکا در یک مصاحبه از راهاندازی سفارت مجازی برای ایرانیان سخن گفت. تجربهای که موفق نبود و مانند سایر تلاشهای بینتیجه آمریکا به شکست انجامید.