پس وقتی رسول گرامی اسلام(ص) از کوتاهی خودش در برابر خدا عذر میخواهد پیداست که این یک امر مهمی است.
عذرخواهی در آیات قرآن و روایات، نقش پررنگی دارد و بارها به مسلمانان تأکید شده است که درصورت بروز رفتار نادرست، معذرت خواهی شود. عذرخواهی افزون بر آنکه موجب حفظ حرمتها میشود، میتواند از ارزشهای انسانی هم پاسداری کند. حال این عذرخواهی میتواند بین دو نفر، چندین نفر، اعضای خانواده، بین دولتها و ملتها و دولتمردان از مردم باشد.
دکتر احمد پهلوانیان، کارشناس مسائل فرهنگی در گفت و گو با مهر عنوان کرده است که به باور او فرهنگ عذرخواهی یک امر فطری و وجدانی است و در بین همه اقوام و ملل پذیرفته شده است، عذرخواهی نکردن باعث سلب اعتماد مردم به آن مسئول میشود و این سلب اعتماد به ردههای دیگر هم سرایت میکند و مردم به نظام بیاعتماد میشوند.
دکتر عظیم حمزئیان، استاد دانشگاه سمنان نیز معتقد است عذرخواهی مقامات باعث میشود تربیت اجتماعی افراد بالا برود و سطح فرهنگ عمومی جامعه ارتقا یابد. او درمورد اینکه چرا مقامات و مسئولان باید از اشتباهات و بیتدبیریهای خود عذرخواهی کنند به خبرنگار مهر گفت: اگر مسئولان و مقامات بپذیرند که خسرانی که برجامعه واردشده و کارهایی که انجام دادهاند ناشی از اشتباهات و بیتدبیریهای آنهاست باید از آن اشتباهات عذرخواهی کنند ولی متأسفانه چنین چیزی از دو جهت در کشور ما وجود ندارد. اول اینکه اشتباهات و بیتدبیریهای خود را نمیپذیرند و خود را محق میدانند و دوم اینکه فرهنگ عذرخواهی نزد مقامات وجود ندارد.
واکنش به سانحه اخیر
به گفته کارشناسان از آنجا که فرهنگ عذرخواهی و پذیرش قصور و کوتاهی از جامعه ما رخت بر بسته است، هیچ مسئولی نهتنها حاضر به پذیرش اشتباه نیست بلکه نمیخواهد سخنی درباره اشتباه عملکردش را بشنود. پیش از این ابراهیم سحرخیز، معاون آموزش متوسطه در پاسخ به علل سانحه کشته و مجروح شدن جمعی از دانشآموزان همچون وزیر آموزش و پرورش که اعلام کرده «از مسئولانش بپرسید»، گفته «باید ازآقای هژبری معاونت محترم پرورشی دراین زمینه سؤال کنید زیرا اعزام دانشآموزان به اردوهای راهیان نور کاری پرورشی محسوب میشود.»با گذشت چند روز از سانحه کشته شدن 26دانشآموز دختر بروجنی و مجروح شدن چند دانشآموز دیگر هنوز هیچ مسئولی از خانوادههای آنها عذرخواهی نکرده است.