آمریکاییها امروز ازبین دو نامزد دمکرات و جمهوریخواه که در یکسال گذشته در جریان مبارزات انتخاباتی، تندترین حملات را علیه یکدیگر انجام دادهاند، یکی را انتخاب میکنند. وقفه یک هفتهای در مبارزات انتخاباتی بهدلیل توفان بزرگ در شرق آمریکا، باعث شد تا روزهای آخر مانده به انتخابات با سفرهای فشرده نامزدهای انتخاباتی همراه باشد. دیروز در آخرین ساعات تبلیغات، باراک اوباما و میت رامنی وعده تازهای دادند و هر دو اعلام کردند که درصورت پیروزی، غیرحزبی رفتار کرده و با حزب مقابل همکاری میکنند. این انتخابات بهخاطر هزینههای تبلیغاتی سرسام آورش که به 2.5میلیارد دلار رسیده است، گرانترین انتخابات تاریخ آمریکا و جهان لقب گرفته است.
روز انتخابات
در آمریکا براساس قانون اساسی این کشور انتخابات سراسری در تاریخ مشخصی براساس تقویم برگزار نمیشود. روز انتخابات در آمریکا سهشنبه بعد از نخستین دوشنبهماه نوامبر است به همینخاطر زودترین روز انتخابات در این کشور میتواند دوم نوامبر و دیرترین موقع آن هشتم نوامبر باشد. برخلاف بسیاری از کشورهای دیگر روز انتخابات در آمریکا تعطیل عمومی نیست. امسال در روز شش نوامبر علاوه بر انتخابات ریاستجمهوری، انتخابات مجلس سنا و مجلس نمایندگان آمریکا به همراه انتخابات فرمانداریها برگزار میشود. براساس قانون اساسی آمریکا تعداد نمایندگان مجلس این کشور، ۴۳8 نفر است. ملاک انتخاب نمایندگان این مجلس جمعیت بخشهای انتخاباتی است و به ازای هر ۵۷۰ هزار نفر یک نماینده به مجلس نمایندگان راه پیدا میکند. درباره مجلس سنا اما جمعیت و بزرگی و کوچکی ایالتها تأثیری ندارد و هر ایالت دو نماینده در مجلس سنا(۱۰۰ سناتور برای ۵۰ایالت) دارد. براساس قوانین، انتخابات مجلس نمایندگان و سنا هر دو سال یکبار برگزار میشود. انتخابات عمومی که در آن رئیسجمهور انتخاب نمیشود به انتخابات میان دورهای مشهور است. در مجلس سنا براساس قرعه کشی، سناتورها به سه گروه تقسیم میشوند: گروه اول تنها دو سال در سنا حضور دارند، گروه دوم بهمدت چهار سال و گروه سوم شش سال.
تغییر جمعیت تأثیر گذار
انتخابات امسال نخستین رأیگیری عمومی است که براساس سرشماری عمومی سال ۲۰۱۰ برگزار میشود. براساس این سرشماری تغییراتی در آرای الکترال ایالتها صورت گرفت. در مجموع هشت ایالت آریزونا، فلوریدا، جورجیا، نوادا، کالیفرنیای جنوبی، تگزاس، یوتا، واشینگتن آرای الکترال بیشتری را به موجب سرشماری نفوس سال ۲۰۱۰ کسب کردند. در همین حال ۱۰ ایالت ایلینوی، آیوا، لویزیانا، ماساچوست، میشیگان، میسوری، نیوجرسی، نیویورک، اوهایو و پنسیلوانیا رأی از دست دادند. باتوجه به این تغییر جمعیت میتوان گفت که حزب دمکرات شش رأی الکترال را که الگور، جان کری، باراک اوباما در سه انتخابات گذشته بهدست آورده بود، از دست دادهاند. در همین حال جمهوریخواهان شش رأی جدید را براساس ایالاتی که جورج بوش و جان مکین در آنها پیروز شدهبودند، بهدست آوردهاند.
سرشماری سال ۲۰۱۰ همچنین از رشد جمعیت اقلیتها در آمریکا خبر میدهد و به همینخاطر گفته میشود آنها در انتخابات امسال تأثیر جدی خواهند داشت. با توجه به سیستم غیرمستقیم انتخابات آمریکا و تعیین رئیسجمهور براساس آرای الکترال معمولاً آمار دقیقی از تعداد واجدین شرایط رأی دادن در این کشور دیده نمیشود.
270 رای برای پیروز شدن
سیستم انتخابات آمریکا یکی از پیچیدهترین سیستمها در جهان است. این انتخاب در واقع در چند مرحله انجام میشود. مردم در روز رایگیری، یکبار نام نامزد مورد نظر خود را برای ریاستجمهوری به صندوق میاندازند. یکبار هم اعضای کالج انتخاباتی ایالتشان را انتخاب میکنند. کالج انتخاباتی همان مجمع 538نفرهای است که یکماه بعد از برگزاری انتخابات یعنی درماه دسامبر، در کنگره آمریکا جمع میشوند و رئیسجمهور را انتخاب میکنند. انتخاب آنها درواقع صوری است زیرا همان ساعتی که نتیجه شمارش آرای انتخابات اعلام میشود، با چند جمع و ضرب ریاضی، نام برنده معلوم میشود. هر ایالت به تعداد نمایندگانش در کنگره، در کالج انتخاباتی نماینده دارد. تعداد 538 عضو این کالج هم از جمع نمایندگان هر ایالت در کنگره بهدست آمدهاست. به این ترتیب وقتی مثلا تعداد نمایندگان ایالاتی که امروز به اوباما رأی میدهند را در کالج انتخاباتی جمع بزنیم، معلوم میشود که آیا او حد نصاب 270رأی لازم کالج را برای باقیماندن در کاخ سفید بهدست میآورد یا نه.
نارضایتی از سیستم انتخابات
بعد از انتخابات سال 2000 که جورجبوش با وجود بهدست نیاوردن آرای مردم، بهدلیل بهدست آوردن آرای کالج الکترال، برنده انتخابات اعلام شد، نارضایتی از این سیستم انتخاباتی در میان مردم و حتی سیاستمداران آمریکایی بالا گرفتهاست. این نارضایتی حتی به حزب جمهوریخواه که از حامیان سنتهای قدیمی در آمریکا هستند هم رسیدهاست. با این حال حامیان این سیستم میگویند با توجه به گستردگی جغرافیایی و تنوع جمعیتی ایالتهای آمریکا، این سیستم حق ایالتهای کمجمعیت را در انتخابات محفوظ نگهمیدارد.
چه کسانی رأی نمیدهند؟
تاریخچه برگزاری انتخابات در آمریکا نشان میدهد که در انتخاباتهای ریاستجمهوری حدود نیم قرن گذشته، هر بار بیش از ۴۰ درصد از آمریکاییها رأی ندادهاند. آخرین باری که میزان مشارکت مردم در انتخابات ریاستجمهوری این کشور به بیش از ۶۰ درصد رسیده به سال ۱۹۶۸بازمیگردد که ریچارد نیکسون جمهوریخواه برگزیده شد. کمترین این میزان هم مربوط به سال ۱۹۹۶ است؛ هنگامی که بیل کلینتون دمکرات برای بار دوم به کاخ سفید راه یافت اما تنها حدود ۴۹ درصد از آمریکاییها به پای صندوقها رفتند.
در آخرین انتخابات ریاستجمهوری این کشور در سال ۲۰۰۸ هم حدود ۵۷ درصد از واجدان شرایط رأی دادند. یک پژوهش که توسط روزنامه آمریکایی یو اسای تودی و دانشگاه سافلوک در بوستون صورت گرفته نشان میدهد ۵۸ درصد از مردم درانتخابات شرکت نمیکنند، چرا که معتقدند رأی دادن آنها تأثیری بر سرنوشتشان ندارد.
اعتراض به سخنرانی اوباما
سخنرانی ماقبل آخر تبلیغاتی باراک اوباما با آرامش همیشگی همراه نبود. دیروز به هنگام سخنرانی وی در دانشگاه سینسیناتی در ایالت اوهایو، دو نفر سخنرانی وی را قطع کردند که پلیس آنان را از محل بیرون برد. به گزارش منابع خبری، پس از آغاز سخنرانی اوباما در سالن بسکتبال دانشگاه سینسیناتی، مردی با فریاد سیاست وی را درباره سقط جنین زیر سؤال برد که پنج مأمور پلیس وی را از سالن خارج کردند. وقتی اوباما بار دیگر شروع به سخن گفتن کرد، مردی دیگر از سوی دیگر سالن باز هم داد و فریاد کرد که وی نیز توسط نیروهای پلیس از سالن خارج شد.
نامزدهای حزب سوم در آمریکا
عرصه انتخابات ریاستجمهوری آمریکا همواره جولانگاه دو حزب اصلی این کشور یعنی جمهوریخواه و دمکرات است اما همواره احزاب کوچکتر نیز در این انتخابات نامزد معرفی میکنند که البته بهعلت پوشش اندک خبری، کمتر شناخته میشوند. به گزارش نیویورک تایمز، این نامزدها اصطلاحاً به نامزدهای حزب سوم موسوم هستند و امسال شامل جیل استین از حزب سبز، گری جانسون از حزب آزادیخواه، راکی اندرسون از حزب عدالت و ویرجیل گود از حزب قانون اساسی هستند. آنان در مناظرههایی که با هم برگزار کردند، کوشیدند به مسائلی توجه کنند که از نگاه نامزدهای دو حزب اصلی دور مانده بود، مانند گرم شدن آب و هوای زمین.
حمایت مالی بخشهای اقتصادی از نامزدها
حامیان مالی نامزدهای انتخاباتی ریاستجمهوری آمریکا در بخشهای مختلف اقتصادی این کشور پراکنده شدهاند. در این دوره از انتخابات ریاستجمهوری میت رامنی بهخاطر سابقه مدیریت یک شرکت تجاری موفق حمایت مالی بیشتری از سوی بخشهای مالی نسبت به اوباما دارد. در مقابل وکلا برای کمکهای مالی خود بیشتر اوباما را ترجیح دادهاند.