رفتارهای مشترک اعضای جامعه ضمن نهادینهکردن نظم اجتماعی، باعث همدلی و وحدت جمعی نیز میشود. شاید هیچ دینی به اندازه اسلام، رفتار مشترک جمعی نداشته باشد؛ از نماز جماعت گرفته تا مراسم حج. یکی دیگر ازاین موارد، عزاداری سالانه شیعیان برای سومین پیشوایشان است، هرچند این عزاداری مختص شیعیان نیست و در برخی مناطق غیرشیعهنشین و حتی غیرمسلمان هم برای سالار و سرور آزادگان جهان عزاداری میشود. در این آوردگاه عظیم انسانی، گروههای متعدد و سازمان یافته کوچک در قالب هیئتهای عزاداری در کنار هم و با یک رفتار مشترک، تجسمی عظیم از یک کنش جمعی سازمان یافته را نشان میدهند. امروزه کمتر نقطهای از دنیاست که در این ایام شاهد عزاداری شیعیان امام حسین(ع) نباشد.
در اینجا میتوان برتری «همدلی» را بر «همزبانی» به وضوح دید. نگاهی به شهرهای مختلف در ایام محرم و صفر نشان میدهد که سنتهای مربوط به عزاداری هرچند با گویشها و زبانهای متعدد اما با شباهت عجیبی با یکدیگر برگزار میشود. سنتهایی از قبیل طشتگذاری، جغجغهزنی و علمگردانی را میتوان هم در کویر کرمان دید هم در کوهستانهای اردبیل. در نگاهی فراتر، سینهزنی و زنجیرزنی عزاداران حسینی، هم در ایران، عراق، افغانستان و هند قابل مشاهده است و هم در مالزی و چین و تایلند. هم در اروپا و آسیا دیده میشود، هم در آمریکا و آفریقا و استرالیا. این روزها روز گریستن برای زنده نگهداشتن بزرگترین تراژدی تاریخ است تا عزاداری بر قربانیان جنایت فجیع عاشورای 61قمری، بهعنوان رسانهای فراگیر و قدرتمند، پیام این قیام خونین را نسل در نسل به همه انسانهای آزاده دنیا برساند؛ اینکه آزادگی فراتر از دینداری است و پذیرفتن مرگ با آغوش باز بهتر از زیستن ننگین زیر یوغ انسان نمایهای بدتر از حیوان است.